Dezydery Smoczkiewicz

Dezydery Smoczkiewicz
Ilustracja
Dezydery Smoczkiewicz ok. 1935
Data i miejsce urodzenia

26 lutego 1900
Leszczowate

Data i miejsce śmierci

po 28 kwietnia 1940
Ukraina

Poseł na Sejm IV kadencji
(II Rzeczypospolitej)
Okres

od 1935
do 1938

Przynależność polityczna

BBWR

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Niepodległości Srebrny Krzyż Zasługi
Krzyż Obrony Lwowa

Dezydery (Dezyderiusz) Smoczkiewicz (ur. 26 lutego 1900 w Leszczowatem, zm. po 28 kwietnia 1940 na Ukrainie) – polski rolnik, osadnik wojskowy, działacz społeczny, poseł na Sejm IV kadencji (1935–1938) w II Rzeczypospolitej, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Był synem Albina i Pauliny z domu Kulinicz, nauczycieli szkół ludowych. Uczył się w gimnazjum w Jarosławiu, gdzie prowadził aktywną działalność niepodległościową. W 1916 założył w Radymnie oddział POW. W stopniu plutonowego walczył w obronie Lwowa w szeregach 4 pułku piechoty Legionów w listopadzie 1918 oraz w odsieczowej kampanii lwowskiej na początku 1919. Był ciężko ranny w bitwie pod Zboiskami. Został zwolniony z wojska w 1920 jako 50% inwalida wojenny. Ochotniczo służył później w oddziale II Dowództwa Okręgu Generalnego Lwów.

Do 1922 pracował w Centralnej Spółdzielni Kolejowej we Lwowie. Później przeniósł się na Wołyń i gospodarował na działce otrzymanej jako osadnik wojskowy w 1923. W 1925 ukończył Akademię Handlową we Lwowie, a w 1933 – wyższe kursy samorządowe w Warszawie.

Pełnił wiele funkcji społecznych między 1926 a wybuchem wojny. W wyborach parlamentarnych w 1935 roku został wybrany posłem na Sejm IV kadencji (1935–1938) 92 800 głosami z okręgu nr 56, obejmującego powiaty: łucki i horochowski. W kadencji tej pracował w komisji prawniczej[1][2]. Był przewodniczącym oddziału OZN w Równem[3].

Ożenił się w 1926 z Olgą Niewiarowską, działaczką niepodległościową w Jarosławiu, pielęgniarką wojskową w czasie wojny polsko-ukraińskiej o Przemyśl. Mieli syna Leszka, etnografa, urodzonego w 1931[2].

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez NKWD w nocy 24 września 1939 w Równem[3] i był tam więziony do 24 marca 1940, a potem w Charkowie. 28 kwietnia 1940 wywołano go z celi wraz z grupą 105 więźniów. Po tej dacie jego losy są nieznane. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej osób zamordowanych na Ukrainie przez NKWD w 1940, przekazanej Polsce w 1994. Został pochowany na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni[4].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. Scriptor (opr.): Sejm i Senat 1935–1938 IV kadencja. Warszawa: nakładem Księgarni F. Hoesicka, 1936, s. 203.
  2. a b c Janina Stobniak-Smogorzewska: Smoczkiewicz Dezydery (Dezyderiusz). W: Polski Słownik Biograficzny. T. 39: Służewski Jan – Smolka Stanisław. Warszawa – Kraków: Polska Akademia Nauk – Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla, 1997, s. 207-208. ISBN 83-86301-73-2.
  3. a b Sławomir Kalbarczyk. Ukraińska Lista Katyńska. „Komentarze historyczne”, s. 55. Instytut Pamięci Narodowej. 
  4. a b Biblioteka sejmowa – Parlamentarzyści RP: Dezydery Smoczkiewicz. [dostęp 2012-07-14].
  5. Notatnik. „Wołyń”. Nr 17, s. 2, 23 kwietnia 1939. 
  6. M.P. z 1931 r. nr 178, poz. 260 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości” - wskazany jako „ś.p. Dezyderjusz Smoczkiewicz”.
  7. M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 340 „za zasługi na polu społeczno-gospodarczem”.

Media użyte na tej stronie

Krzyż Obrony Lwowa.jpg
Autor: Praca własna, Licencja: CC BY-SA 3.0
Krzyż Obrony Lwowa, 1918
Smoczkiewicz Dezydery.jpg
Poseł na Sejm IV kadencji (1935–1938) II Rzeczypospolitej