Dia (księżyc)

	Dia
	Dia
Planeta	Jowisz
Odkrywca	Scott Sheppard, David Jewitt, Yanga Fernández i Eugene Magnier
Data odkrycia	5 grudnia 2000
Tymczasowe oznaczenie	S/2000 J 11
	Charakterystyka orbity
Półoś wielka	12 297 000 km
Mimośród	0,2320
Okres obiegu	278,21 d
Nachylenie do ekliptyki	28,631°
Długość węzła wstępującego	294,497°
Argument perycentrum	173,544°
Anomalia średnia	309,734°
	Własności fizyczne
Średnica równikowa	4 km
Masa	~9 × 1013 kg
Średnia gęstość	2,6 g/cm³
Przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni	~0,0015 m/s²
Albedo	0,04
Jasność absolutna	16,1m
Jasność obserwowana; (z Ziemi)	22,4m

Dia (Jowisz LIII) – mały księżyc Jowisza, odkryty w 2000 roku przez grupę astronomów z Uniwersytetu Hawajskiego, kierowaną przez Scotta Shepparda. Jego nazwa pochodzi z mitologii greckiej – Dia była córką Dejoneusa, uwiedzioną przez Zeusa^[1].

Charakterystyka fizyczna

Dia jest jednym z najmniejszych księżyców Jowisza, jego średnicę ocenia się na około 4 km. Powierzchnia księżyca jest bardzo ciemna – jego albedo to zaledwie 0,04. Z Ziemi można go zaobserwować jako obiekt o jasności wizualnej co najwyżej 22,4^m. Najprawdopodobniej składa się on głównie z krzemianów, a średnia gęstość tego ciała wynosi ok. 2,6 g/cm³.

Księżyc ten obiega Jowisza zgodnie z kierunkiem jego obrotu wokół własnej osi. Wstępnie wyznaczone elementy jego orbity wskazywały, że należy do grupy Himalii. Późniejsze obserwacje, obejmujące więcej niż jedno pełne okrążenie wokół planety, pozwoliły precyzyjnie wyznaczyć parametry jego orbity i potwierdziły przynależność do tej grupy^[4].

Zagubienie i ponowne odnalezienie

Po odkryciu w 2000 roku księżyc ten nie został zaobserwowany podczas późniejszych przeglądów nieba. Istniało prawdopodobieństwo, że uległ on zniszczeniu w kolizji z dużo większą Himalią. Sonda New Horizons zaobserwowała nieznane wcześniej pasmo materii w pobliżu Himalii, które może być elementem pierścienia. Jego istnienia nie stwierdziła orbitująca wcześniej wokół Jowisza sonda Galileo; mogło ono powstać niedawno, w wyniku zderzenia małego księżyca z dużo większą Himalią^[5], nie była to jednak Dia.

W latach 2010-2011 księżyc ten został ponownie zaobserwowany przy użyciu Teleskopów Magellana^[6]. Okazało się, że nie został unicestwiony w kolizji, ale jako mały i ciemny obiekt zwykle ginie w blasku światła odbitego od Jowisza^[4].

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Planet and Satellite Names and Discoverers (ang.). W: Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS, NASA. [dostęp 2016-02-15].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Planetary Satellite Mean Orbital Parameters (ang.). Jet Propulsion Laboratory, 2013-08-23. [dostęp 2016-02-15].
↑ ^a ^b ^c ScottS. Sheppard ScottS., Moons of Jupiter, Carnegie Science [dostęp 2020-03-14] (ang.).
↑ ^a ^b Scott Sheppard: Long Lost Moon of Jupiter Found. Carnegie Institution Department of Terrestrial Magnetism, 2012-11-01. [dostęp 2015-05-23].
↑ Moon marriage may have given Jupiter a ring. „New Scientist”, 2010-10-17. [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
↑ S/2000 J 11. „Minor Planet Electronic Circular”, 2012-09-11.

Linki zewnętrzne

S/2000 J11. W: Księżyce Układu Słonecznego [on-line]. [dostęp 2016-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-13)].
S/2000 J11 (ang.). W: Solar System Exploration [on-line]. NASA. [dostęp 2018-12-15].

[name-1] Planet and Satellite Names and Discoverers (ang.). W: Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS, NASA. [dostęp 2016-02-15].

[ssd-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Planetary Satellite Mean Orbital Parameters (ang.). Jet Propulsion Laboratory, 2013-08-23. [dostęp 2016-02-15].

[sheppard-3] ScottS. Sheppard ScottS., Moons of Jupiter, Carnegie Science [dostęp 2020-03-14] (ang.).

[found-4] Scott Sheppard: Long Lost Moon of Jupiter Found. Carnegie Institution Department of Terrestrial Magnetism, 2012-11-01. [dostęp 2015-05-23].

[ring-5] Moon marriage may have given Jupiter a ring. „New Scientist”, 2010-10-17. [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].

[mpec-6] S/2000 J 11. „Minor Planet Electronic Circular”, 2012-09-11.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Grupa Amaltei (4)	Metis Adrastea Amaltea Tebe
Księżyce galileuszowe (4)	Io Europa Ganimedes Kallisto
(1)	Temisto
Grupa Himalii (7)	Leda Himalia Ersa Pandia Lizytea Elara Dia
(1)	Karpo
(1)	Valetudo
Grupa Ananke (22)	Euporie S/2003 J 18 S/2010 J 2 S/2003 J 16 S/2003 J 2 S/2017 J 7 S/2016 J 1 S/2017 J 3 Euanthe Orthosie Thyone Mneme Harpalyke Hermippe Praxidike Thelxinoe Eufeme Helike Jokasta Ananke S/2017 J 9 S/2003 J 12
Grupa Karme (22)	S/2003 J 4 S/2011 J 1 S/2003 J 19 Arche Pasithee Herse Chaldene Kale Isonoe Aitne S/2017 J 5 S/2017 J 8 Erinome S/2017 J 2 S/2010 J 1 Taygete Karme Kalyke Eukelade Eirene Kallichore S/2003 J 9
Grupa Pazyfae (16)	S/2017 J 6 Filofrosyne Eurydome Autonoe S/2011 J 2 Sponde S/2017 J 1 Pazyfae Megaclite Sinope Hegemone Aoede Callirrhoe Cyllene Kore S/2003 J 23
Orbita wyznaczona z dużą niepewnością	S/2003 J 10

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne