Diabełkowo

Diabełkowo

Jeden z domów przy ulicy Wileńskiej
Państwo	Polska
Miasto	Gdańsk
Dzielnica	Piecki-Migowo, Wrzeszcz Górny
Położenie na mapie Gdańska Diabełkowo
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Diabełkowo
Położenie na mapie województwa pomorskiego Diabełkowo
54°21′44,2″N 18°36′20,4″E/54,362278 18,605667

Zbiornik retencyjny Wileńska

Diabełkowo (przed 1949: Düwelkau, Düvelkau, Dievelkau) – dawna wieś w obrębie okręgu historycznego Wrzeszcz, obecnie osiedle domów jednorodzinnych na terenie gdańskich dzielnic Piecki-Migowo oraz Wrzeszcz Górny, na granicy z Suchaninem^[1]. Diabełkowo mieściło się w rejonie dzisiejszego zbiornika retencyjnego Wileńska znajdującego się na Potoku Królewskim oraz ul. Pasteura, Grodzieńskiej, Wileńskiej i Suwalskiej.

Historia

W posiadaniu Diabełkowa, które przez pewien czas było częścią wsi Rutki, a następnie rozległej wsi Suchanino, przez lata byli gdańscy patrycjusze. W XVII wieku funkcjonowała tam karczma, w XVIII - cegielnia, natomiast mapy z XIX wieku pozwalają stwierdzić w Diabełkowie obecność dziesięciu domostw. Z map sporządzonych po I wojnie światowej wynika, że ostały się z nich tylko dwa.

Wieś, ze względu na swoją lokalizację, znalazła się na trasie planowanej przez senat Wolnego Miasta Gdańska linii tramwajowej, łączącej Wrzeszcz (równolegle do ulicy Sobieskiego) z Siedlcami przez Suchanino. Roboty ziemne, prowadzone w latach 1919-1921, osiągnęły zaawansowany stopień realizacji (szczególnie niwelacja terenu na odcinku Wrzeszcz-Suchanino). Jednak kryzys ekonomiczny lat 30. doprowadził do wstrzymania prac, których nigdy nie wznowiono^[2].

3 lata przed II wojną światową, między obecną ul. Wileńską (do roku 1945: Robert-Ley-Weg) a ul. Grodzieńską (do roku 1945: Dietrich-Eckart-Weg), hitlerowski związek zawodowy Deutsche Arbeitsfront zbudował dla swoich członków 34 jednopiętrowe domy z ogródkami, według projektu architekta Ottona Schrödera. Prace budowlane trwały w latach 1936–1943; w jednym z większych budynków mieściło się przedszkole oraz świetlica. Osiedle nosiło nazwę Albert-Forster-Siedlung. 18.09.1939 roku na jego zapleczu oficjalnie rozpoczęto prace mające połączyć obecną ul. Grodzieńską z planowaną odnogą do Gdańska autostrady Berlin–Królewiec. Po dwóch latach, z budowy zrezygnowano^[3][4][5]. Gdy w 1945 zakończyły się działania wojenne, w Albert-Forster-Siedlung zamieszkali Polacy, a osiedle, ze względu na historię miejsca, nazwali Diabełkowem.

Diabełkowo obecnie

Współcześnie, w rejonie dawnej wsi Diabełkowo przeważa budownictwo jednorodzinne. Większość domów osiedla robotniczego została poddana adaptacji i rozbudowie, a niektóre zniknęły, zastąpione nowymi. Oprócz tego, np. na ulicy Suwalskiej, znajduje się oddział holdingu Eurozet, na ulicy Wileńskiej - Szpital Swissmed i mieszcząca się w nim pracownia LUX MED.

Od 1978 roku, kiedy to został powołany komitet budowy domów z pracowniami plastycznymi na ulicy Pasteura, którego szefem został rzeźbiarz Czesław Gajda, na ulicy tej mieszka i pracuje wiele osobowości ze świata sztuki i nauki, m.in. Mieczysław Olszewski, Marian Matocha, Wojciech Mokwiński, Jacek Osadowski czy Marek Andrzejewski. W przeszłości na ulicy Pasteura mieszkali też Giedymin Jabłoński, Zbigniew Maksymiuk, śp. Aleksandra Radziszewska, Leszek Pieczonka, Jan Lammek oraz wspomniany wcześniej Czesław Gajda.

Bogata historia Diabełkowa oraz jego wciąż obecny charakter półwiejskiej enklawy, zieleniec wypoczynkowy Wileńska utworzony w 2011 roku przy zbiorniku retencyjnym^[6], jak i bliskość lasu, do którego można wejść z ulicy Wileńskiej lub Suwalskiej, przyciągają liczne grupy spacerowiczów.

Przypisy