Dialekt asyryjski

fragment inskrypcji królewskiej w języku asyryjskim zapisanej pismem klinowym.

Dialekt asyryjski języka akadyjskiego – odmiana języka akadyjskiego, która wykształciła się na przełomie trzeciego i drugiego tysiąclecia p.n.e. na północnych obszarach Mezopotamii. Zapisywany był pismem klinowym i używany do połowy pierwszego tysiąclecia p.n.e., zanikł po upadku imperium asyryjskiego w 612 roku p.n.e. Poświadczony został przez teksty, zapisane na tabliczkach glinianych, z których największa część datowana jest na okres IX–VII wiek p.n.e.

Etapy rozwoju dialektu asyryjskiego

W rozwoju dziejowym dialektu asyryjskiego języka akadyjskiego wyróżnia się trzy okresy:

• Etap staroasyryjski trwał od około 1950 do 1750 roku p.n.e. Udokumentowany jest przede wszystkim tekstami treści gospodarczo-prawnej, pochodzącymi z kolonii handlowych Asyryjczyków w Azji Mniejszej (tzw. tabliczki kapadockie z Kanesz). Z rdzennej Asyrii pochodzi niewielka liczba inskrypcji królewskich. Między językiem tekstów z Azji Mniejszej, a tekstami właściwej Asyrii istnieją niewielkie różnice dialektalne.

• Okres średnioasyryjski przypada na lata około 1500–1000 p.n.e. Zachowały się dokumenty prawne, nieliczne inskrypcje królewskie, listy i teksty literackie. Warstwy rządzące ulegały coraz bardziej kulturze babilońskiej, co powodowało zmniejszenie się ilości literatury w języku asyryjskim.

• Etap nowoasyryjski trwał od przełomu drugiego i pierwszego tysiąclecia p.n.e. do około roku 600 p.n.e. W historii dialektu asyryjskiego znany jest z listów, dokumentów prawnych, inskrypcji królewskich i pewnych gatunków tekstów literackich. Od VII wieku p.n.e. zauważalne stały się wpływy języka aramejskiego, szczególnie w dokumentach.

Zobacz też

• Dialekt babiloński języka akadyjskiego

Bibliografia

• Łyczkowska K., Gramatyka języka akadyjskiego, Warszawa 1975.
• Maria LuisaM.L. Uberti Maria LuisaM.L., Wprowadzenie do historii starożytnego Bliskiego Wschodu, AndrzejA. Mrozek (tłum.), MarekM. Stępień (red.), Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010, s. 34, ISBN 978-83-235-0680-5, OCLC 751354697 .