Dialekt dolnopruski

Dialekt dolnopruski (niem.: Niederpreußisch) – dialekt języka dolnoniemieckiego powstały na terenie Prus Dolnych, używany głównie na terenie Prus Wschodnich do roku 1945. Wypierał język pruski, czym doprowadził do jego ostatecznego zaniku w XVII wieku. Dzięki dość długiemu występowaniu tych dwóch etnolektów jednocześnie, dolnopruski wzbogacił się o wiele słów pochodzenia bałtyckiego. Przez językoznawców język Plautdietsch uznawany jest za jego odmianę, co oznaczałoby, że dialekt dolnopruski jest wciąż żywy.

Do dolnopruskiego zalicza się następujące grupy gwarowe:

• 1. Übergangsmundart zum Ostpommerschen – dialekt przejściowy z wschodniopomorskim, używany na zachód od Wisły
• 2. Mundart des Weichselmündungsgebietes – delta Wisły (okolice Gdańska)
• 3. Mundart der Frischen Nehrung und der Danziger Nehrung – Mierzeja Wiślana
• 4. Mundart der Elbinger Höhe – okolice Elbląga
• 5. Mundart des Kürzungsgebietes – nad Zalewem Wiślanym, w okolicach Braniewa i Fromborka
• 6. Westkäslausch – obszary wokół Pieniężna, na północ od obszaru dialektu wysokopruskiego
• 7. Ostkäslausch – okolice Reszla i Bisztynka, na wschód od obszaru dialektu wysokopruskiego
• 8. Natangisch-Bartisch – obszary wokół Bartoszyc
• 9. Westsamländische Mundart – zachodnia Sambia
• 10. Ostsamländische Mundart – wschodnia Sambia, obszar między Pregołą a Zalewem Kurońskim
• 11. Mundart des Ostgebietes – tzw. tereny wschodnie, obszar między Niemnem, granicą litewską a Mazurami

Historyczny zasięg dialektu dolnopruskiego (kolor błękitny w Prusach Wschodnich)

Zobacz też

• dialekt wysokopruski
• język pruski
• Prusy Dolne