Dialekty syryjsko-palestyńskie języka arabskiego

Zasięg występowania

Dialekty syryjsko-palestyńskie – jedna z czterech grup wschodniego obszaru dialektalnego języka arabskiego. Arabowie określają je zbiorowo jako šāmī albo dialekty Bilād aš-Šām. Dialekty te kształtowały się na podłożu aramejskim, o czym świadczą zapożyczenia na płaszczyźnie tak gramatycznej, jak i leksykalnej. Mimo tego uchodzą obok dialektu hidżazyjskiego za najbliższe językowi klasycznemu. Obszar, który zajmują dialekty syryjsko-palestyńskie obejmuje dzisiejszą Syrię, ale tylko na zachód od Eufratu, Liban, Palestynę oraz część Jordanii, w której oprócz dialektów beduińskich, wszystkie dialekty osiadłe (miejskie i wiejskie) są palestyńskie.

Dialekty syryjsko-palestyńskie dzielimy według klasyfikacji O. Jastrow i W. Fischera na:

• libańsko-środkowosyryjskie – 3 osoba, liczba pojedyncza, czas teraźniejszy – yiktub, byiktub; 1 osoba, liczba pojedyncza, czas teraźniejszy – ʔiktub, biktub:
  • libańskie dialekty – zachowane dyftongi aw i ay, oraz brak opozycji między o – u oraz i – e (podobnie jak w języku klasycznym),
  • środkowosyryjskie,
  • cypryjski,
• północnosyryjskie – 3 osoba, liczba pojedyncza, czas teraźniejszy – yiktub, biktub; 1 osoba, liczba pojedyncza, czas teraźniejszy – ʔaktub, baktub:
  • rozciągają się do Hamy, głównym przedstawicielem dialekt damasceński,
• palestyńsko-jordańskie:
  • palestyńskie miejskie,
  • środkowopalestyńskie wiejskie,
  • południowopalestyńskie-jordańskie.

Bibliografia

• Behnstedt Peter, Sprachatlas von Syrien, Harrassowitz, Wiesbaden 2000.
• Behnstedt Peter, Die demonstrativen Bildungen der syrisch-arabischen Dialekte, „Zeitschrift für Arabische Linguistik” nr 25, str. 76-95, Wiesbaden 1993.
• Bergsträsser Gotthelf, Sprachatlas von Syrien und Palästina, „Zeitschrift des Deutschen Palästina-Vereins” nr 38, str. 169-222, Leipzig 1915.
• Grotzfeld Hans, Aus zweier Zeugen Mund... Ein Beitrag zur Erkenntnis des phonologischen Systems arabischer Dialekte in Syrien und Libanon, „Sprachen-Zuordnung-Strukturen. Festgabe seiner Schüler für Eberhard Zwirner”, str. 61-74, Den Haag 1965.
• Grotzfeld Hans, Das syrisch-palästinensische Arabisch, w: Fischer W., Jastrow O., Handbuch der arabischen Dialekte, Harrasowitz, Wiesbaden 1980, str. 174–201.
• Klimiuk Maciej, Phonetics and Phonology of Damascus Arabic, Studia Arabistyczne i Islamistyczne. Monografie 1, Department of Arabic and Islamic Studies, Warsaw 2013.