Diecezja koszalińsko-kołobrzeska

Diecezja koszalińsko-kołobrzeska
Ilustracja
Katedra Niepokalanego Poczęcia NMP w Koszalinie
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Siedziba

Koszalin
ul. kard. Stefana Wyszyńskiego 25,
75–062 Koszalin

Data powołania

28 czerwca 1972

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Metropolia

szczecińsko-kamieńska

Katedra

Koszalińska

Biskup diecezjalny

Edward Dajczak
Zbigniew Zieliński
(koadiutor)

Biskup pomocniczy

Krzysztof Zadarko

Biskup senior

Paweł Cieślik

Dane statystyczne (2017[1])
Liczba wiernych

833 058

Liczba kapłanów
• w tym diecezjalnych
• w tym zakonnych

593
462
131

Liczba osób zakonnych

233

Liczba dekanatów

24

Liczba parafii

221

Powierzchnia

14 640 km²

Ilustracja
54°11′22,3″N 16°10′49,6″E/54,189528 16,180444
Strona internetowa

Diecezja koszalińsko-kołobrzeska (łac. Dioecesis Coslinensis-Colubregana; niem. Bistum Köslin-Kolberg) – jedna z trzech diecezji obrządku łacińskiego w metropolii szczecińsko-kamieńskiej w Polsce, historycznie nawiązująca do diecezji kołobrzeskiej istniejącej w latach 1000–1007[2]. Ustanowiona diecezją 28 czerwca 1972 bullą Episcoporum Poloniae Coetus przez papieża Pawła VI. Położona jest na terenie województw: wielkopolskiego, pomorskiego i zachodniopomorskiego.

Historia

Bazylika konkatedralna w Kołobrzegu

W trakcie zjazdu gnieźnieńskiego w 1000 ogłoszono utworzenie niezależnej metropolii gnieźnieńskiej oraz powołanie podległych jej nowych biskupstw-sufraganii w Krakowie z biskupem Popponem, we Wrocławiu z biskupem Janem i w Kołobrzegu z biskupem Reinbernem. Biskupstwo kołobrzeskie wraz ze śmiercią pierwszego biskupa upadło. Reakcja pogańska zwyciężyła na Pomorzu i osiągnięcia biskupa-misjonarza zostały całkowicie zniszczone. Właściwym misjonarzem tych ziem stał się dopiero Otton z Bambergu, który ochrzcił tysiące Pomorzan, a tereny objęte jego misją zostały włączone pod jurysdykcję jego diecezji w Bambergu[3].

W trakcie zjazdu gnieźnieńskiego w 1000 ogłoszono utworzenie niezależnej metropolii gnieźnieńskiej oraz powołanie podległych jej nowych biskupstw-sufraganii w Krakowie z biskupem Popponem, we Wrocławiu z biskupem Janem i w Kołobrzegu z biskupem Reinbernem. Biskupstwo kołobrzeskie wraz ze śmiercią pierwszego biskupa upadło. Reakcja pogańska zwyciężyła na Pomorzu i osiągnięcia biskupa-misjonarza zostały całkowicie zniszczone. Właściwym misjonarzem tych ziem stał się dopiero Otton z Bambergu, który ochrzcił tysiące Pomorzan, a tereny objęte jego misją zostały włączone pod jurysdykcję jego diecezji w Bambergu[4].

Teren obecnej diecezji przez wieki należał w latach 1140–1535 do rzymskokatolickiej diecezji pomorskiej z siedzibą biskupów w Wolinie (do 1188) i Kamieniu Pomorskim (do 1535), a także częściowo do archidiecezji poznańskiej, archidiecezji gnieźnieńskiej, diecezji kruszwickiej, diecezji włocławskiej, a po reformacji do diecezji berlińskiej i diecezji wrocławskiej. W 1923 powstała Wolna Prałatura Pilska, która skupiała spore tereny dzisiejszej diecezji.

Po zakończeniu działań wojennych, 15 sierpnia 1945 całe terytorium obecnej diecezji zostało włączone do Administracji Apostolskiej Kamieńskiej, Lubuskiej i Prałatury Pilskiej z siedzibą w Gorzowie Wielkopolskim, którą potocznie nazywano diecezją gorzowską[5].

W latach 70., po nawiązaniu stosunków dyplomatycznych z Republiką Federalną Niemiec na terenie administracji planowano utworzyć trzy diecezje obrządku łacińskiego. Jedną z nich miała być diecezja słupsko-kołobrzeska.

Kiedy rozważano podział administracji apostolskiej ze stolicą w Gorzowie Wielkopolskim, planowano ogromny teren (1/7 powierzchni Polski) przekształcić w trzy osobne jednostki kościelne. Wśród nich w latach 1970–1972 wymieniano diecezję ze stolicą biskupią w Słupsku. Pierwszy projekt datowany na 1 czerwca 1970 zakładał, iż katedrą będzie Kościół Najświętszej Maryi Panny.

Jeszcze na początku 1972 była mowa o diecezji ze stolicą w Słupsku. Jednakże władze państwowe oponowały, aby stolicą nowej diecezji został Koszalin, gdyż był wówczas centrum administracyjnym ówczesnego województwa koszalińskiego. Władze kościelne przyjęły taką propozycję i ostatecznie w 28 czerwca 1972 papież Paweł VI bullą Episcoporum Poloniae Coetus erygował diecezję koszalińsko-kołobrzeską, która powstała z terenów diecezji berlińskiej i Prałatury Pilskiej i została włączona do metropolii gnieźnieńskiej. Pierwszym ordynariuszem został bp Ignacy Jeż[6].

Papież Jan Paweł II dwukrotnie zmieniał granice diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. 25 marca 1992 bulla Totus Tuus Poloniae Populus wyłączyła z diecezji tereny na wschód od Słupska i Miastka, które przyłączono do diecezji pelplińskiej. Z diecezji gorzowskiej przyłączono wówczas okręg pilski z Piłą, Trzcianką i Krzyżem Wielkopolskim na czele. Od 1992 diecezja należy do metropolii szczecińsko-kamieńskiej. Kolejna zmiana granic diecezji miała miejsce 25 marca 2004, kiedy dekanat złotowski przyłączono do nowej diecezji bydgoskiej.

Najważniejszym wydarzeniem w dziejach diecezji była wizyta Jana Pawła II. Papież rozpoczynając czwartą podróż apostolską do Ojczyzny wylądował na podkoszalińskim lotnisku w Zegrzu Pomorskim. Podczas wizyty w diecezji w dniach 1–2 czerwca 1991 poświęcił gmach seminarium duchownego, nawiedził koszalińską katedrę, skąd prowadził modlitwę różańcową transmitowaną przez Radio Watykańskie na cały świat, odprawił mszę polową dla wielkiej rzeszy diecezjan przed kościołem Ducha Świętego w Koszalinie i poświęcił sanktuarium Matki Bożej Trzykroć Przedziwnej na Górze Chełmskiej. W drugim dniu pielgrzymki na lotnisku w Zegrzu Pomorskim papież spotkał się z Wojskiem Polskim i odleciał do Rzeszowa, aby kontynuować wizytę apostolską w Polsce[7].

Ważnym wydarzeniem dla diecezji koszalińsko- kołobrzeskiej było podpisanie w dniu 11 czerwca 2016 przez bp. Edward Dajczak Dekretu zwołania II Synodu Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej i Dekretu ustanowienia Komisji przygotowawczej II Synodu Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej podczas diecezjalnych obchodów jubileuszu 1050-lecia chrztu Polski w bazylice konkatedralnej w Kołobrzegu[8]. W dniu 15 października 2022 nastąpiło podpisanie przez bp. Edwarda Dajczaka Dekretu zatwierdzenia i promulgacji Uchwał II Synodu Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej oraz uroczyste zamknięcie synodu w Katedra Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Koszalinie i Wyższym Seminarium Duchownym w Koszalinie [9].

Diecezja koszalińsko-kołobrzeska graniczy z sześcioma diecezjami (od zachodu z archidiecezją szczecińsko-kamieńską i diecezją zielonogórsko-gorzowską, od południa z archidiecezją poznańską i archidiecezją gnieźnieńską oraz od wschodu z diecezją bydgoską i diecezją pelplińską), a także od północy z Bałtykiem.

Rozwój sieci dekanalnej

W 1972 w chwili erekcji diecezji było 14 dekanatów[7]:

29 stycznia 1973 bp Ignacy Jeż dokonał nowego podziału diecezji na 16 dekanatów:

W 1977 diecezja była podzielona na 19 dekanatów po utworzeniu: barwickiego, darłowskiego i łebskiego. W 1982 było już 21 dekanatów: podzielono dekanat koszaliński na odrębne dekanaty Koszalin Północ i Koszalin Południe, a także utworzono dekanat Czarne. Po utworzeniu dekanatów Główczyce i Połczyn-Zdrój diecezja w 1987 była podzielona na 23 dekanaty. 25 marca 1992 po ustanowieniu nowych granic diecezji bp Czesław Domin dokonał nowego podziału na 23 dekanaty[10]:

Bp Marian Gołębiewski na początku swojej posługi w diecezji, która rozpoczął w 1996 utworzył dekanaty ze stolicami w: Bobolicach, Mielnie i Ustce, dekanat Krzyż Wielkopolski włączył do dekanatu trzcianeckiego, natomiast dekanaty koszalińskie i słupskie połączył w pojedyncze jednostki administracyjne jako dekanat Koszalin Miasto i dekanat Słupsk. Ten sam biskup 1 stycznia 1999 dokonał kolejnej zmiany w wewnętrznych granicach administracji diecezji tworząc dekanat Gościno oraz Słupsk Wschód oraz Słupsk Zachód[11].

Po odłączeniu od diecezji 25 marca 2004 dekanatu złotowskiego, który przeszedł do nowej diecezji bydgoskiej, obecnie diecezja koszalińsko-kołobrzeska składa się z 24 dekanatów[12]:

Biskupi

Edward Dajczak – biskup diecezjalny
Zbigniew Zieliński – koadiutor

Biskup diecezjalny

Biskup koadiutor

Biskup pomocniczy

Biskupi seniorzy

  • bp Tadeusz Werno – biskup pomocniczy koszalińsko-kołobrzeski w latach 1974–2007, senior od 2007
  • bp Paweł Cieślik – biskup pomocniczy koszalińsko-kołobrzeski w latach 1995–2015, senior od 2015

Instytucje diecezjalne[13]

Patroni

Błogosławieni i męczennicy

Świątynie[14]

Główna świątynia

Ważne świątynie

Sanktuaria diecezjalne

Miejsca pielgrzymowania

Zakony[16]

Zakony męskie

Zakony żeńskie

  • Siostry Szensztackie (ISSM) 2 domy zakonne
  • Siostry De Notre Dame (SSND)
  • Służebniczki
  • Urszulanki szare (SJK) 2 domy zakonne
  • Siostry Szpitalne (HSC)
  • Zgromadzenie Sióstr Jezusa Miłosiernego (ZSJM) Hospicjum Darłowo

Świeckie Instytuty Życia Konsekrowanego

  • Wspólnota Dzieci Łaski Bożej z Lipia (na prawie diecezjalnym) 6 domów zakonnych

Miasta diecezji

lp.HerbMiastoDekanatWojewództwoPowiatLiczba ludnościLiczba parafii
1POL Koszalin COA.svgKoszalinKoszalinzachodniopomorskieKoszalin107 6709
2POL Słupsk COA.svgSłupskSłupsk Wschód
Słupsk Zachód
pomorskieSłupsk91 4658
3POL Piła COA 1.svgPiłaPiławielkopolskiepilski73 79110
4POL Kołobrzeg COA.svgKołobrzegKołobrzegzachodniopomorskiekołobrzeski46 5686
5POL Szczecinek COA.svgSzczecinekSzczecinekzachodniopomorskieszczecinecki40 2926
6POL Wałcz COA.svgWałczWałczzachodniopomorskiewałecki25 5333
7POL Białogard COA.svgBiałogardBiałogardzachodniopomorskiebiałogardzki24 3683
8POL Trzcianka COA.svgTrzciankaTrzciankawielkopolskieczarnkowsko-trzcianecki17 2282
9POL Świdwin COA.svgŚwidwinŚwidwinzachodniopomorskieświdwiński15 7252
10POL Ustka COA.svgUstkaUstkapomorskiesłupski15 7093
11POL Darłowo COA.svgDarłowoDarłowozachodniopomorskiesławieński13 9243
12POL Złocieniec COA.svgZłocieniecDrawsko Pomorskiezachodniopomorskiedrawski13 0682
13POL Sławno COA 1.svgSławnoSławnozachodniopomorskiesławieński12 5902
14POL Drawsko Pomorskie COA.svgDrawsko PomorskieDrawsko Pomorskiezachodniopomorskiedrawski11 6722
15POL Miastko COA 1.svgMiastkoMiastkopomorskiebytowski10 6052
16POL Jastrowie COA.svgJastrowieJastrowiewielkopolskiezłotowski86622
17POL Połczyn-Zdrój COA.svgPołczyn-ZdrójPołczyn-Zdrójzachodniopomorskieświdwiński81812
18POL Czaplinek COA 1.svgCzaplinekBarwicezachodniopomorskiedrawski71551
19POL Sianów COA.svgSianówMielnozachodniopomorskiekoszaliński66661
20POL Krzyż Wielkopolski COA.svgKrzyż WielkopolskiTrzciankawielkopolskieczarnkowsko-trzcianecki62222
21POL Wieleń COA.svgWieleń (część północna)Trzciankawielkopolskieczarnkowsko-trzcianecki59881 (2)
22POL Czarne COA.svgCzarneCzarnepomorskieczłuchowski59831
23POL Karlino COA.svgKarlinoBiałogardzachodniopomorskiebiałogardzki59501
24POL Borne Sulinowo COA.svgBorne SulinowoSzczecinekzachodniopomorskieszczecinecki49841
25POL Kalisz Pomorski COA.svgKalisz PomorskiMirosławieczachodniopomorskiedrawski43991
26POL Bobolice COA.svgBoboliceBobolicezachodniopomorskiekoszaliński40611
27POL Okonek COA 1.svgOkonekJastrowiewielkopolskiezłotowski39291
28POL Barwice COA.svgBarwiceBarwicezachodniopomorskieszczecinecki37421
29POL Kępice COA.svgKępicePolanówpomorskiesłupski36461
30POL Mirosławiec COA.svgMirosławiecMirosławieczachodniopomorskiewałecki30651
31POL gmina Mielno COA 1.svgMielnoMielnozachodniopomorskiekoszaliński30002
32POL Polanow COA.svgPolanówPolanówzachodniopomorskiekoszaliński29491
33POL gmina Tychowo COA.svgTychowoBiałogardzachodniopomorskiebiałogardzki24951
34POL Gościno COA.svgGościnoGościnozachodniopomorskiekołobrzeski24361
35POL Człopa COA.svgCzłopaMirosławieczachodniopomorskiewałecki23261
36POL Biały Bór COA.svgBiały BórBobolicezachodniopomorskieszczecinecki21711
37POL Tuczno COA.svgTucznoMirosławieczachodniopomorskiewałecki19311

Osoby związane z diecezją

Galeria

Zobacz też

Przypisy

  1. Konferencja Episkopatu Polski, Informator 2017, Biblos 2017, ISBN 978-83-7793-478-4.
  2. Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny, Instytut Wydawniczy "Pax", Warszawa 2000
  3. Ignacy Jeż: W 1000-lecie powstania Biskupstwa w Kołobrzegu. Koszalin: Miscellanea, 2000. ISBN 83-87739-33-2.
  4. Ignacy Jeż: W 1000-lecie powstania Biskupstwa w Kołobrzegu. Koszalin: Miscellanea, 2000. ISBN 83-87739-33-2.
  5. Krzysztof Zadarko: Schematyzm Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej. Koszalin: Kuria Biskupia Koszalińsko-Kołobrzeska, 1998, s. 69–87. ISBN 83-904078-1-7.
  6. Kazimierz Dullak: Podstawy prawno-organizacyjne diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Koszalin: Kuria Biskupia Koszalińsko-Kołobrzeska, 1996, s. 84–92. ISBN 83-904078.
  7. a b Marian Czerner: Kronika Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej 1972–1992. Koszalin: Kuria Biskupia Koszalińsko-Kołobrzeska, 1995. ISBN 83-904078-0-9.
  8. Kalendarium synodalne 2016 - Diecezja Koszalińsko-Kołobrzeska, www.diecezjakoszalin.pl [dostęp 2022-10-15].
  9. Kalendarium synodalne 2022 - Diecezja Koszalińsko-Kołobrzeska, www.diecezjakoszalin.pl [dostęp 2022-10-15].
  10. Jan Turkiel: Schematyzm Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej. Koszalin: Kuria Biskupia Koszalińsko-Kołobrzeska, 1992.
  11. Krzysztof Zadarko: Schematyzm Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej. Koszalin: Kuria Biskupia Koszalińsko-Kołobrzeska, 1998. ISBN 83-904078-1-7.
  12. Dekanaty diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. [dostęp 2010-02-26].
  13. Instytucje diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. [dostęp 2013-09-20].
  14. Krzysztof Zadarko: Schematyzm Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej. Koszalin: Kuria Biskupia Koszalińsko-Kołobrzeska, 2004. ISBN 83-904078-2-5.
  15. Instytut Gość Media, Nowe sanktuarium w diecezji, koszalin.gosc.pl, 10 maja 2015 [dostęp 2021-06-17].
  16. Zakony w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. [dostęp 2010-02-26].

Bibliografia

  • Ks. Witold Zdaniewicz, ks. Sławomir H. Zaręba, Robert Stępisiewicz Wykaz parafii w Polsce 2006 (s. 259–275) Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC. Warszawa 2006 ISBN 83-85945-17-2.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Polanow COA.svg
Herb miasta Polanów, zachodniopomorskie
CatholicDiocesesPoland2004.svg
Autor: Bastianow (Bastian), Licencja: CC BY-SA 4.0
Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce (2004)
POL Ustka COA.svg
Nowy herb miasta Ustka
Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Świdwinie.jpg
Autor: Vigilium, Licencja: CC BY 3.0
Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Świdwinie
Mariacki slupsk.JPG
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Kościół 2.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Kluka (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Karlino, kośćiół wejście główne, autor zdjęcia StaraWiedzma. 11.03.2007 r.
Drawsko Church.JPG
Autor: Synek125, Licencja: CC BY-SA 2.5
Kościół w Drawsku
POL Gościno COA.svg
Herb miasta (od 01.01.2011) Gościno
Iwiecino kosciol pw Matki Bozej Krolowej Polski.jpg
Autor: Winiar, Licencja: CC BY-SA 3.0
Church of Saint Mary Mother of God The Queen of Poland in Iwięcino (Poland, zachodniopomorskie). Built in XIV century by Cistercians.
Budzistowo Church 2009-05a.jpg
Autor: JDavid, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół pw. Jana Chrzciciela w Budzistowie (woj. zachodniopomorskie)
Osieki church.jpg
Autor: Red 81, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kosciół w Osiekach, gmina Sianów (zabytek nr rejestr. 140)
POL Sławno kościół NMP-7.jpg
Autor: Maria Golinski, Licencja: CC BY 2.5
Sławno, kościół NMP
Koszalin katedra (01).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Koszalin, kościół katedralny p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP, 1300-1333
Zbigniew Zieliński (biskup).JPG
Autor: Artur Andrzej, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ks. dr Zbigniew Zieliński, gdański biskup pomocniczy.
Rusowo.jpg
Autor: Michał Braun, Licencja: CC BY 3.0
Kościół w Rusowie - widok ogólny
Edward Dajczak (2010).jpg
Autor: Radosław Drożdżewski (Zwiadowca21), Licencja: CC BY-SA 3.0
Bierzmowanie w kościele Wniebowstąpienia Pańskiego w Dygowie w 2010 roku.
Skrzatusz kościół.jpg
Sanktuarium Maryjne w Skrzatuszu
Kolobrzeg Cathedral Basilica WNW 2011-04.jpg
Autor: JDavid, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bazylika konkatedralna Wniebowzięcia NMP w Kołobrzegu – ujęcie od zachodu, z ul. Mariackiej
Kościół NMP w Białogardzie.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Kluka (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Kościół NMP, Białogard, autor zdjęcia Kluka, 12.10.2003r.