Diecezja kujawsko-kaliska

Diecezja kujawsko-kaliska

Katedra włocławska w 1863 roku
Państwo	Królestwo Polskie  II Rzeczpospolita
Siedziba	Kalisz (do połowy XIX wieku), następnie Włocławek[1]
Data powołania	1818
Data zamknięcia	1925
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Metropolia	warszawska
Katedra diecezjalna	bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP we Włocławku
Biskup diecezjalny	bp Stanisław Zdzitowiecki (ostatni)
Dane statystyczne
Liczba wiernych	1 614 000 (1918)
Liczba dekanatów	39 (1918)
Liczba parafii	390 (1918)

Pałac Biskupi we Włocławku

Wyższe Seminarium Duchowne we Włocławku

Święty Józef, patron diecezji

Diecezja kujawsko-kaliska – jedna z 8 diecezji obrządku łacińskiego metropolii warszawskiej erygowana 30 czerwca 1818 bullą papieża Piusa VII Ex imposita Nobis jako Vladislaviensis seu Calisiensis (łac. ’włocławska czyli kaliska’), zwyczajowo nazywana kujawsko-kaliską.

Historia

Diecezja kujawsko-kaliska obejmowała obszar województwa kaliskiego i obwód kujawski województwa mazowieckiego i była największą diecezją Królestwa Polskiego^[2]. Głównymi ośrodkami religijnymi diecezji była Częstochowa i Kalisz, patronem diecezji był św. Józef z Nazaretu.

Ingres pierwszego biskupa kujawsko-kaliskiego Andrzeja Wołłowicza do kościoła św. Mikołaja Biskupa w Kaliszu odbył się 4 lipca 1819^[3].

W latach 1818–1819 przy placu św. Józefa w Kaliszu wzniesiono według projektu Sylwestra Szpilowskiego pałac biskupów kujawsko-kaliskich^[4].

Katedra, seminarium duchowne i kapituła katedralna zostały ulokowane we Włocławku – dawnej siedziby biskupstwa kujawskiego. Biskupi rezydowali w Kaliszu. W pierwszej połowie XIX wieku planowano ulokować całą władzę diecezjalną w tym mieście. Jednak już w połowie tegoż wieku biskupi zaczęli rezydować ponownie we Włocławku.

W 1870 diecezja kujawsko-kaliska dzieliła się na trzynaście dekanatów:

• częstochowski (19 parafii)
• kaliski (34 parafie)
• kolski (19 parafii)
• koniński (23 parafie)
• łaski (21 parafii)
• nowo-radomszczański (30 parafii)
• piotrkowski (29 parafii)
• radziejowski (28 parafii)
• sieradzki (26 parafii)
• słupecki (22 parafie)
• turkowski (28 parafii)
• wieluński (36 parafii)
• włocławski (22 parafie)

Diecezja kujawsko-kaliska została zniesiona bullą papieża Piusa XI Vixdum Poloniae unitas z 28 października 1925. Jej spadkobierczynią została diecezja włocławska.

Biskupi kujawsko-kaliscy

biskupi ordynariusze

• 1818–1822 – Andrzej Wołłowicz
• 1822–1831 – Józef Szczepan Koźmian
• 1831–1836 – sediswakancja
• 1836–1850 – Walenty Maciej Tomaszewski
• 1850–1851 – sediswakancja
• 1851 – Mikołaj Błocki (nominat)
• 1851–1856 – sediswakancja
• 1856–1867 – Jan Michał Marszewski
• 1867–1876 – sediswakancja
• 1876–1883 – Wincenty Teofil Popiel
• 1883–1902 – Aleksander Kazimierz Bereśniewicz
• 1902–1925 – Stanisław Zdzitowiecki

biskupi pomocniczy

• 1838–1844 – Józef Goldtmann
• 1844–1861 – Tadeusz Łubieński
• 1884–1887 – Karol Ludwik Pollner
• 1889–1903 – Henryk Piotr Kossowski
• 1918–1925 – Władysław Krynicki
• 1918–1925 – Wojciech Owczarek

Przypisy

Zobacz też

• biskupi kaliscy
• biskupi kujawscy
• diecezja kaliska
• Kronika Diecezji Kujawsko-Kaliskiej
• Podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce (1918–1939)

Linki zewnętrzne

• Historia diecezji włocławskiej