Diecezja włocławska

Diecezja włocławska

łac. Dioecesis vladislaviensis

Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Włocławku
Państwo	Polska
Siedziba	Włocławek ul. Gdańska 2/4
Data powołania	XII wiek
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Metropolia	gnieźnieńska
Katedra	Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Biskup diecezjalny	Krzysztof Wętkowski
Biskup senior	Wiesław Mering Stanisław Gębicki
Dane statystyczne (2021[1])
Liczba wiernych • odsetek wiernych	748 506 tys. 99,0%
Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych	594 488 106
Liczba dekanatów	33
Liczba parafii	233
Powierzchnia	8824 km²
52°39′39″N 19°04′04″E/52,660833 19,067778
Strona internetowa

Diecezja włocławska (łac. Dioecesis vladislaviensis) – jedna z trzech diecezji obrządku łacińskiego w metropolii gnieźnieńskiej w Polsce. Ustanowiona w XII wieku, jako jedna z pierwszych na ziemiach polskich.

Historia

Pałac biskupi we Włocławku

Wyższe Seminarium Duchowne we Włocławku

Początkowo biskupi rezydowali w Kruszwicy. Wolbórz był miastem rezydencjonalnym biskupów włocławskich, wzniesiono tam Pałac Biskupów Kujawskich.

Stolicę biskupią do Włocławka przeniesiono prawdopodobnie 4 kwietnia 1148 r. Wówczas diecezja otrzymała bullę protekcyjną papieża Eugeniusza III, wystawiona dla biskupa włocławskiego Warnera. Do XIX wieku nazywana diecezją kujawską lub kujawsko-pomorską. 16 sierpnia 1569 r. przez bpa Stanisława Karnkowskiego erygowane zostało pierwsze w Królestwie Polskim – Wyższe Seminarium Duchowne we Włocławku.

W latach 1818–1925 tradycje diecezji kujawskiej przejęła diecezja kujawsko-kaliska. W 1925 r. została przywrócona jako diecezja włocławska. 25 marca 1992 r. bullą papieża Jana Pawła II Totus Tuus Poloniae populus, wyłączającą pięć dekanatów z miastem Kalisz, utworzono diecezję kaliską.

Na przestrzeni wieków administracyjnie należała do:

• metropolii gnieźnieńskiej (do 1818);
• metropolii warszawskiej (1818–1925);
• metropolii gnieźnieńskiej i poznańskiej, będących w unii personalnej aeque principaliter (1925–1946);
• metropolii gnieźnieńskiej (od 1946).

Wśród świętych i błogosławionych związanych z diecezją włocławską znajdują się:

• św. św. Pięciu Braci Męczenników (zm. 1003) – pierwsi polscy męczennicy;
• św. Faustyna Kowalska (zm. 1938) – siostra zakonna ze Zgromadzenia Sióstr Matki Miłosierdzia, apostołka Miłosierdzia Bożego, wizjonerka, urodzona w Głogowcu;
• św. Maksymilian Maria Kolbe (zm. 1941) – franciszkanin konwentualny, prezbiter, męczennik z Auschwitz, urodzony w Zduńskiej Woli;
• bł. Bogumił z Dobrowa (zm. XII wiek) – arcybiskup gnieźnieński, pustelnik;
• bł. Leon Nowakowski (zm. 1939) – prezbiter, męczennik z Piotrkowa Kujawskiego;
• bł. Józef Kurzawa (zm. 1940) – prezbiter, męczennik z Osięcin;
• bł. Wincenty Matuszewski (zm. 1940) – prezbiter, męczennik z Osięcin;
• bł. Tadeusz Dulny (zm. 1942) – alumn, męczennik z Dachau;
• bł. Edward Grzymała (zm. 1942) – prezbiter, męczennik z Dachau;
• bł. Dominik Jędrzejewski (zm. 1942) – prezbiter, męczennik z Dachau;
• bł. Henryk Kaczorowski (zm. 1942) – prezbiter, rektor Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku, męczennik;
• bł. Bronisław Kostkowski (zm. 1942) – alumn, męczennik z Dachau;
• bł. Józef Straszewski – (zm. 1942) – prezbiter, męczennik z Dachau
• bł. Michał Kozal (zm. 1943) – biskup pomocniczy włocławski, męczennik z Dachau;
• bł. Stefan Wyszyński (zm. 1981) - prymas Polski, prezbiter diecezji włocławskiej, rektor Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku;
• bł. Jerzy Popiełuszko (zm. 1984) – prezbiter, męczennik, zamordowany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa na tamie włocławskiej.

Biskupi

Krzysztof Wętkowski – biskup diecezjalny

Biskup diecezjalny

• bp Krzysztof Wętkowski – ordynariusz włocławski od 2021

Biskupi seniorzy

• bp Wiesław Mering – biskup diecezjalny w latach 2003–2021, senior od 2021
• bp Stanisław Gębicki – biskup pomocniczy w latach 2000–2020, senior od 2020

Patroni diecezji

• Święty Józef;
• Błogosławiony Bogumił.

Od 1818 roku na terenie diecezji znalazł się Kalisz ze swoim sanktuarium św. Józefa. Łaskami słynący obraz Świętej Rodziny, gdzie św. Józef był szczególnie czczony, został ozdobiony koronami papieskimi już w 1796 r. To zdaniem historyków było przyczyną obrania tego świętego za patrona diecezji. Dzięki staraniom bpa Wincentego Popiela, w 1880 roku Stolica Apostolska wydała dekret ustanawiający głównym patronem diecezji św. Józefa. Chociaż od 1992 roku sanktuarium św. Józefa jest już poza diecezją włocławską, św. Józef pozostał nadal jej głównym patronem. Drugim patronem został obrany błogosławiony Bogumił z Dobrowa^[2].

Sanktuaria

sanktuarium i bazylika Najświętszej Maryi Panny Licheńskiej w Licheniu Starym

Sanktuarium Urodzin i Chrztu św. Faustyny w Świnicach Warckich

• rejon koniński
  • sanktuarium bł. Bogumiła w Dobrowie
  • sanktuarium Przemienienia Pańskiego w Galewie
  • sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Królowej Polski w Licheniu Starym
  • sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Skulsku
  • sanktuarium Urodzin i Chrztu św. Siostry Faustyny w Świnicach Warckich
• rejon sieradzki
  • sanktuarium Matki Bożej Księżnej Ziemi Sieradzkiej w Charłupii Małej
  • sanktuarium św. Maksymiliana Kolbe w Zduńskiej Woli
• rejon włocławski
  • sanktuarium Matki Bożej Łaskawej Księżnej Kujaw w Błennie
  • sanktuarium Matki Bożej Zwycięskiej w Brdowie
  • sanktuarium Męczenników Eucharystii i Jedności Kapłańskiej w Osięcinach
  • sanktuarium Matki Bożej Pani Kujaw w Ostrowąsie
  • sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Radziejowie
  • sanktuarium Matki Bożej Łaskawej Niezawodnej Nadziei we Włocławku
  • sanktuarium Męczeństwa bł. Jerzego Popiełuszki we Włocławku
  • sanktuarium św. Józefa we Włocławku

Bazyliki mniejsze

• bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Włocławku – tytuł nadany w 1907 r. przez papieża Piusa X
• bazylika Najświętszej Maryi Panny Licheńskiej w Licheniu Starym – tytuł nadany 2 lutego 2005 r. przez papieża Jana Pawła II
• bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zduńskiej Woli – tytuł nadany 28 listopada 2008 r. przez papieża Benedykta XVI
• bazylika kolegiacka Wszystkich Świętych w Sieradzu – tytuł nadany 19 marca 2018 r. przez papieża Franciszka

Kapituły

• kapituła katedralna włocławska przy bazylice katedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Włocławku – prepozyt: ks. infułat Krzysztof Konecki
• kapituła kolegiacka ciechocińska przy kolegiacie Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Ciechocinku – prepozyt: ks. prałat Grzegorz Karolak
• kapituła kolegiacka sieradzka przy bazylice kolegiackiej Wszystkich Świętych w Sieradzu – prepozyt: ks. infułat Marian Bronikowski
• kapituła kolegiacka uniejowska przy kolegiacie Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Uniejowie – prepozyt: ks. infułat Andrzej Ziemieśkiewicz

Statystyka

Podział administracyjny

Diecezja włocławska podzielona jest na 33 dekanaty:

Miasta diecezji

Kościół św. Bartłomieja w Koninie

Bazylika kolegiacka Wszystkich Świętych w Sieradzu

Bazylika Wniebowzięcia NMP w Zduńskiej Woli

(c) I, Piom, CC-BY-SA-3.0

Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Turku

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Kole

Miasta diecezji włocławskiej

herb	miasto	dekanat	województwo	powiat	ludność[4]	liczba parafii
	Włocławek	włocławski I włocławski II	kujawsko-pomorskie	Włocławek	111752	13
	Konin	koniński I koniński II koniński III	wielkopolskie	Konin	74834	10
	Sieradz	sieradzki I sieradzki II zduńskowolski	łódzkie	sieradzki	42570	5
	Zduńska Wola (oprócz osiedla Karsznice)	zduńskowolski	łódzkie	zduńskowolski	42374[5]	4
	Turek	turecki	wielkopolskie	turecki	27311	3
	Koło	kolski	wielkopolskie	kolski	22227	3
	Lipno	lipnowski	kujawsko-pomorskie	lipnowski	14592	2
	Aleksandrów Kujawski	aleksandrowski	kujawsko-pomorskie	aleksandrowski	12270	2
	Ciechocinek	nieszawski	kujawsko-pomorskie	aleksandrowski	10586	1
	Kłodawa	kłodawski	wielkopolskie	kolski	6530	1
	Radziejów	radziejowski	kujawsko-pomorskie	radziejowski	5638	2
	Brześć Kujawski	brzeski	kujawsko-pomorskie	włocławski	4660	1
	Piotrków Kujawski	piotrkowski	kujawsko-pomorskie	radziejowski	4490	1
	Sompolno	sompoleński	wielkopolskie	koniński	3587	1
	Kowal	kowalski	kujawsko-pomorskie	włocławski	3544	1
	Tuliszków	tuliszkowski	wielkopolskie	turecki	3322	1
	Warta	warcki	łódzkie	sieradzki	3258	2
	Ślesin	ślesiński	wielkopolskie	koniński	3135	1
	Lubraniec	lubraniecki	kujawsko-pomorskie	włocławski	3052	1
	Uniejów	uniejowski	łódzkie	poddębicki	3011	1
	Izbica Kujawska	izbicki	kujawsko-pomorskie	włocławski	2677	1
	Rychwał	tuliszkowski	wielkopolskie	koniński	2379	1
	Dąbie	kłodawski	wielkopolskie	kolski	2017	1
	Szadek	szadkowski	łódzkie	zduńskowolski	1957	1
	Nieszawa	nieszawski	kujawsko-pomorskie	aleksandrowski	1914	1
	Chodecz	chodecki	kujawsko-pomorskie	włocławski	1885	1
	Przedecz	kłodawski	wielkopolskie	kolski	1690	1
	Dobra	dobrski	wielkopolskie	turecki	1396	1
	Lubień Kujawski	chodecki	kujawsko-pomorskie	włocławski	1391	1

Zobacz też

• „Schematyzm Diecezji Włocławskiej”
• Biskupi włocławscy
• Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce

Przypisy

Bibliografia

• Ks. Witold Zdaniewicz, Ks. Sławomir H. Zaręba, Robert Stępisiewicz Wykaz parafii w Polsce 2006 (s. 757–773) Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC. Warszawa 2006 ISBN 83-85945-17-2.

Linki zewnętrzne

• Diecezja włocławska
• Seria Monumenta Historica Dioeceseos Wladislaviensis T.1 – T.25, Wladislaviae 1881–1912. Kopia cyfrowa w KPBC
• Stanisław Chodyński Biblioteka Kapituły Włocławskiej, Włocławek 1949
• Statuta synodalia dioecesis Wladislaviensis et Pomeraniae / collegit et edidit Zeno Chodyński, Warszawa 1890