Dieldryna

Ten artykuł od 2009-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Dieldryna

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) 1,2,3,4,10,10-heksachloro-6,7-epoksy-1,4,4a,5,6,7,8,8a-oktahydro-endo-1,4-ekso-5,8-dimetanonaftalen
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C12H8Cl6O
Masa molowa	380,91 g/mol
Wygląd	biały do żółtego proszek o zapachu podobnym do naftalenu[1]
Identyfikacja
Numer CAS	60-57-1
PubChem	3048
SMILES C1C2C3C(C1C4C2O4)C5(C(=C(C3(C5(Cl)Cl)Cl)Cl)Cl)Cl
Właściwości Gęstość 1,75 g/cm³[1]; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 0,195 mg/l[2] Temperatura topnienia 174–177 °C[2][1][3][4] Temperatura wrzenia 385 °C[3][4] logP 5,4
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[5] Niebezpieczeństwo Zwroty H H351, H310, H301, H372, H410 Zwroty P P273, P280, P301+P310, P302+P350, P310, P501 Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[5] Silnie toksyczny (T+) Groźny dla środowiska (N) Zwroty R R25, R27, R40, R48/25, R50/53 Zwroty S S1/2, S22, S36/37, S45, S60, S61 Temperatura zapłonu 155 °C[4] Numer RTECS IO1750000 Dawka śmiertelna LD50 3 mg/kg (małpa, doustnie)
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Dieldryna (łac. Dieldrinum) – syntetyczny insektycyd chlorowcoorganiczny. W środowisku lub we wnętrzu organizmu dieldryna powstaje po szybkim rozpadzie aldryny i ma do niej podobną strukturę chemiczną. Jest ona trwała w środowisku i ulega bioakumulacji.

Dieldryna jest wykorzystywana w rolnictwie do ochrony gleby i ziarna, przy kontrolowaniu populacji organizmów przenoszących choroby, takich jak komary i muchy tse-tse, w weterynarii jako środek odkażający dla owiec oraz jako środek konserwujący drewno i chroniący produkty wełniane przed molami. Wiele państw wprowadziło ograniczenia bądź zakazy dla stosowania dieldryny. Niektóre kraje w dalszym ciągu zezwalają na ich import, m.in. dla celów ochrony przed termitami.

Zwierzęta i ludzie mogą być poddani działaniu dieldryny wskutek spożycia ryb, owoców morza, nabiału, tłustych mięs i upraw korzeniowych hodowanych w zanieczyszczonej glebie lub wodzie. Dieldryna jest silnie toksyczna. Badania na zwierzętach wykazały wpływ tego związku na uszkodzenia wątroby, zaburzenia funkcjonowania centralnego układu nerwowego i układu odpornościowego. Związek ten może również zakłócać gospodarkę hormonalną. Są dowody na to, że narażenie w czasie ciąży powoduje uszkodzenia rozwijających się płodów. Dieldryna wykazuje bardzo wysoką toksyczność ostrą wobec organizmów wodnych takich jak ryby, skorupiaki i płazy. Agencja Ochrony Środowiska w USA określa dieldrynę jako potencjalny środek rakotwórczy dla człowieka.

Zobacz też

• aldryna
• DDT

Przypisy

Linki zewnętrzne

• ALDRYNA/DIELDRYNA. [dostęp 2008-09-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-26)]. (pol.).