Dietrich Buxtehude

Dietrich Buxtehude
Data i miejsce urodzenia	ok. 1637 Oldesloe, Niemcy[1][2]
Data i miejsce śmierci	9 maja 1707 Lubeka, Niemcy[2]
Strona internetowa

Dietrich Buxtehude (ur. ok. 1637 prawdopodobnie w Oldesloe (Szlezwik-Holsztyn), zm. 9 maja 1707 w Lubece) – duński^[1][2] lub niemiecki^[2] kompozytor i organista okresu baroku.

Życiorys

Buxtehude urodził się w rodzinie organisty i nauczyciela^[1]. Niedługo po narodzinach Dietricha ojciec został organistą w Helsingborgu w Szwecji, skąd przeprowadził się do położonego po duńskiej stronie Sundu Helsingøru, by grać w tamtejszej katedrze św. Olafa^[1]. Ojciec wykształcił muzycznie syna, który powtórzył rodzinny szlak: w latach 1657 albo 1658 do 1660 Dietrich Buxtehude był organistą kościoła Mariackiego w Helsingborgu, a od 1660 do 1688 w kościele pod tym samym wezwaniem w duńskim Helsingørze^[1][2].

W 1668 Buxtehude objął po zmarłym Franzu Tunderze posadę organisty w kościele Mariackim w Lubece^[1][2]. Tam też poślubił młodszą córkę Tundera, z którą doczekał się pięciorga dzieci^[1]. Sporą popularność zyskały zainicjowane przez Buxtehudego i organizowane pięć niedziel w roku koncerty Abendmusiken, na których prezentowano muzykę religijną poza nabożeństwami^[1][2].

Dietrich Buxtehude zmarł w 1707^[1][2]. Z pięciorga dzieci przeżyła go tylko jedna córka, którą pojął za żonę, zgodnie z lubeckim zwyczajem, nowy organista kościoła, Johann Christian Schieferdecker^[1].

Twórczość

Twórczość Buxtehudego (obok Nicolausa Bruhnsa) stanowi szczytowe osiągnięcie północnoniemieckiej szkoły organowej^[2]. Styl gry i komponowania utworów zyskał szerszy rozgłos i miał duży wpływ m.in. na Jana Sebastiana Bacha, który w 1705 przybył do Lubeki, by posłuchać Buxtehudego, a oczarowany został dłużej, niż planowano^[1][2]. Dwa lata wcześniej (w 1703) muzyka odwiedzili Georg Friedrich Händel i Johann Mattheson^[1][2].

Dietrich Buxtehude komponował głównie muzykę organową i kościelną muzykę wokalną, co miało związek z jego pracą muzyka kościelnego^[2][3]. Sławę zapewniły mu wśród współczesnych przede wszystkim Preludia^[1]. Katalog twórczości kompozytora, Buxtehude-Werke-Verzeichnis (w skrócie BuxWV) obejmuje 275 utworów, w tym:

• utwory wokalne (BuxWV 1-135):
  • kantaty (1–112);
  • inne utwory wokalne, w tym 8 arii, 3 motety, 1 msza, 2 kanony itp. (113-135);
• utwory organowe (BuxWV 136–225):
  • preludia, toccaty, canzony, canzonetty, chaccony, passacaglia, fugi (136–176)
  • preludia chorałowe, w tym 3 wersje Magnificat, (177–224)
  • canzonetta (225)
• utwory klawesynowe (BuxWV 226–251)
  • 19 suit (226–244)
  • courante z wariacjami, 5 arii z wariacjami, 7 suit zaginionych (245–251)
• muzyka kameralna (BuxWV 252–275)
  • 7 sonat op. 1 (wydane ok. 1694) na skrzypce, violę da gamba i basso continuo
  • 7 sonat op. 2 (wydane 1696) na skrzypce, violę da gamba i basso continuo.
  • 10 sonat na różne składy smyczkowe (wszystkie wykorzystują solową violę da gamba) i basso continuo

Dodatek do katalogu (Anhang) obejmuje 13 utworów, z tego:

• nr 1-8 to utwory o wątpliwym pochodzeniu;
• nr 9-13 to utwory innych autorów, błędnie przypisane Buxtehudemu.

Część utworów wymienionych w katalogu zaginęła. Niektóre zachowały się dzięki uczniom Buxtehudego i ich następcom^[3]. Komplet osiągalnych utworów wydano w latach 1925-1958 nakładem Glaubensgemeinde Ugrino^[2].

Posłuchaj

Zobacz też

• (4344) Buxtehude

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Nuty w International Music Score Library Project
• Dietrich Buxtehude – utwory w bibliotece Polona