Dionizy (ikonograf)

Sergiusz z Radoneża ze scenami z żywota, ikona Dionizego

Dionizy, oryg. Дионисий (ur. ok. 1440 – zm. po 1503[1] lub ok. 1450 – ok. 1520[2]) – ruski ikonograf.

Dionizy urodził się ok. 1450; wiadomo, iż miał trzech synów: Teodozjusza, Włodzimierza i Andrzeja, z których dwaj pierwsi również zajmowali się pisaniem ikon[2].

Okres aktywnej działalności twórczej mnicha określają w przybliżeniu daty 1480–1500[3]. Dionizy zyskał sławę po wykonaniu zespołu fresków dla monasteru w Borowsku[2]. Swoją działalność artystyczną kontynuował w Moskwie, gdzie napisał ikony dla soboru Zaśnięcia Matki Bożej w Kremlu moskiewskim. W 1481, w czasie pracy nad wymienionymi wizerunkami, napisał m.in. ikony Metropolita Piotr ze scenami z żywota oraz Metropolita Aleksy ze scenami z żywota[2]. Następnie Dionizy malował freski w monasterach: św. Pawła w Obnorsku, Chrystusa Zbawiciela w Pryłuce, Cyrylo-Biełozierskim oraz monasterze św. Józefa Wołokołamskiego k. Moskwy[2]. Jego ostatnią większą realizacją malarską był zespół fresków w Monasterze Terapontowskim. Jest to również jedyne dzieło Dionizego (z zakresu malarstwa ściennego), które w praktycznie niezmienionej formie przetrwało do naszych czasów[2].

Wojsław Molé nazywa Dionizego drugim po Andrieju Rublowie wielkim staroruskim ikonografem: chociaż podkreśla, iż dzieła Rublowa miały większą wartość artystyczną, przyznaje obydwu artystom równe miejsce w historii sztuki ruskiej[4]. Zdaniem tego samego autora Dionizy rozwinął nowy rodzaj monumentalnych kompozycji oraz nowy wzorzec postaci, oparty na perfekcji rysunku[4]. Sztuka Dionizego była zarazem wyrazem tendencji artystycznych panujących w okresie jednoczenia księstw ruskich przez Wielkie Księstwo Moskiewskie[4].

Przypisy

  1. Hasło: Dionizy. W: Bartłomiej Kaczorowski (redaktor naczelny): Encyklopedia Powszechna PWN. T. 7. Warszawa: PWN, 2009, s. 132. ISBN 978-83-01-16156-9.
  2. a b c d e f Dionisy (Dionisius). c.1450–c.1520
  3. W. Molé, Ikona ruska, ss.47–48
  4. a b c W. Molé, Ikona ruska, s.48

Bibliografia

  • W. Molé, Ikona ruska, "Sztuka", Warszawa 1956

Media użyte na tej stronie

Ferapontov.jpg

Fresco by Dionisius in the Ferapontov Convent, Russia.

Plik jest wierną reprodukcją fotograficzną dwuwymiarowego utworu, znajdującego się w domenie publicznej z następującego powodu:
Public domain

Ten materiał przeszedł do domeny publicznej w kraju pochodzenia, jak również w państwach i terytoriach, gdzie prawo autorskie wygasa w ciągu 100 lat po śmierci autora.


Dialog-warning.svgYou must also include a United States public domain tag to indicate why this work is in the public domain in the United States.
Zgodnie z oficjalnym oświadczeniem Wikimedia Foundation wierne reprodukcje dwuwymiarowych utworów z domeny publicznej są w domenie publicznej, zajmowanie przeciwnego stanowiska godzi w samą ideę domeny publicznej (więcej w: Commons:When to use the PD-Art tag).
Niniejsza reprodukcja jest więc również własnością publiczną. Użytkowanie tego dzieła może być zabronione lub ograniczane przez miejscowe prawo na obszarze jego jurysdykcji; patrz: Commons:Reuse of PD-Art photographs.
Сергий Радонежский в житии.jpg
Преподобный Сергий Радонежский в житии. Москва, 1480-90-е. Музеи Московского Кремля. Происходит из Успенского собора Московского Кремля