Dipol Oceanu Indyjskiego

Temperatura wody wokół wysp Mentawai spadła o ok. 4 °C podczas fazy dodatniej Dipolu Oceanu Indyjskiego w listopadzie 1997. Podczas tych wydarzeń niespotykanie silne wiatry ze wschodu pchają ciepłe wody w kierunku Afryki, umożliwiając upwelling zimnej wody wzdłuż wybrzeża Sumatry. Na obrazie niebieskie obszary są zimniejsze niż zwykle, czerwone – cieplejsze.

Dipol Oceanu Indyjskiego (DOI) (ang. Indian Ocean Dipole (IOD), Indian Niño[1]) – zjawisko polegające na występowaniu anomalii temperatur powierzchni Oceanu Indyjskiego, pomiędzy jego wschodnią a zachodnią częścią[2].

Charakterystyka

Dipol Oceanu Indyjskiego jest zjawiskiem sprzężenia ocean-atmosfera, charakteryzującym się anomalnym obniżeniem temperatury powierzchni oceanu w południowo-wschodniej, równikowej części Oceanu Indyjskiego i anomalnym podwyższeniem tej temperatury w części zachodniej, równikowej[3]. Wyróżnia się „fazę dodatnią” zjawiska (wyższa niż zazwyczaj temperatura części zachodniej) i „ujemną” (zjawisko odwrotne). DOI nie jest zjawiskiem cyklicznym.

Faza dodatnia charakteryzuje się wyższymi opadami w zachodniej części Oceanu Indyjskiego, tendencjami do suszy w północno-wschodnich Indiach, Bangladeszu, Indonezji czy Australii. W ciągu ostatnich 150 lat zdarzały się korelacje z El Niño w tej fazie, osłabiające dodatkowo indyjski monsun letni w północno-wschodnich Indiach[2], ale szczegółowe badania wykluczyły powiązanie zarówno z El Niño, jak i południową oscylacją El Niño (ENSO)[4][5].

Utrzymująca się na przełomie 2019–2020 dodatnia (i jedna z najwyższych w historii pomiarów) wartość DOI była jedną z przyczyn pożarów buszu w Australii w sezonie 2019–2020[6].

Przypisy

  1. ↑ Marat Akhmet, Mehmet Onur Fen, Ejaily Milad Alejaily: Dynamics with Chaos and Fractals. T. 29. Springer Nature, 2020, s. 143, seria: Nonlinear systems and complexity. ISBN 3-030-35854-2.
  2. ↑ a b Paweł Prokop: Wpływ człowieka na środowisko przyrodnicze w klimacie monsunowym północno-wschodnich Indii. T. 237. IGiPZ PAN, s. 20, seria: Prace Geograficzne – Polska Akademia Nauk. ISBN 83-61590-26-9.
  3. ↑ Indian Ocean Dipole (ang.). jamstec.go.jp, 2012. [dostęp 2020-02-20].
  4. ↑ Role of Equatorial Jets (ang.). jamstec.go.jp, 2012. [dostęp 2020-02-20].
  5. ↑ Role of Rossby waves (ang.). jamstec.go.jp, 2012. [dostęp 2020-02-20].
  6. ↑ Anna Sierpińska: ABC pożarów w Australii. naukaoklimacie.pl, 2020-01-23. [dostęp 2020-02-20].

Linki zewnętrzne

Oscylacje klimatyczne
Oscylacje klimatyczne
  • Kategoria:Zmiany klimatu

Media użyte na tej stronie

Sstanom 199711 krig.jpg
Water temperatures around the Mentawai Islands dropped about 4° Celsius during the height of the Indian Ocean Dipole in November of 1997. During these events unusually strong winds from the east push warm surface water towards Africa, allowing cold water to upwell along the Sumatran coast. In this image blue areas are colder than normal, while red areas are warmer than normal. (Image based on data from the IRI/LDEO Climate Data Library)