Dmitrij Ustinow

Dmitrij Ustinow

Дмитрий Фёдорович Устинов

(c) Mil.ru, CC BY 4.0
marszałek Związku Radzieckiego
Data i miejsce urodzenia	30 października 1908 Samara
Data i miejsce śmierci	20 grudnia 1984 Moskwa
Przebieg służby
Lata służby	1922–1984
Siły zbrojne	Armia Czerwona Armia Radziecka
Stanowiska	minister obrony ZSRR
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa radziecka interwencja w Afganistanie
Odznaczenia

Dmitrij Ustinow

(c) Mil.ru, CC BY 4.0
Data i miejsce urodzenia	30 października 1908 Samara
Data i miejsce śmierci	20 grudnia 1984 Moskwa
Wiceprzewodniczący Rady Ministrów ZSRR
Okres	od 13 marca 1963 do 26 marca 1965
Przynależność polityczna	Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego
Minister obrony ZSRR
Okres	od 29 kwietnia 1976 do 20 grudnia 1984
Przynależność polityczna	Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego
Poprzednik	Andriej Grieczko
Następca	Siergiej Sokołow
Komisarz ludowy uzbrojenia ZSRR
Okres	od 9 czerwca 1941 do 19 marca 1946
Przynależność polityczna	Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)
Poprzednik	Boris Wannikow
Minister Uzbrojenia ZSRR
Okres	od 19 marca 1946 do 15 marca 1953
Przynależność polityczna	Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)
Minister Przemysłu Obronnego ZSRR
Okres	od 15 marca 1953 do 14 grudnia 1957
Przynależność polityczna	Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego
Następca	Aleksander Domraczew[1]
Przewodniczący Najwyższej Rady Gospodarki Narodowej
Okres	od 13 marca 1963 do 26 marca 1965
Przynależność polityczna	Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego
Następca	Władimir Nowikow

Dmitrij Fiodorowicz Ustinow (ros. Дмитрий Фёдорович Устинов, ur. 17 października^?/ 30 października 1908 w Samarze, zm. 20 grudnia 1984 w Moskwie) – radziecki inżynier, wojskowy, wysoki działacz partyjny i państwowy.

Członek Komitetu Centralnego KPZR (1952), sekretarz KC KPZR (1965–1976), członek Biura Politycznego KC KPZR, wicepremier ZSRR (1957–1965), minister obrony ZSRR (1976–1984), marszałek Związku Radzieckiego (mianowany w 1976), deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 2., 4., 5., 6., 7., 8., 9. i 10. kadencji, Bohater Związku Radzieckiego (1978) i dwukrotny Bohater Pracy Socjalistycznej (1942, 1961), Bohater Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej (1982) i Bohater Mongolii (1981).

Życiorys

W latach 1922–1923 służył jako ochotnik w Armii Czerwonej w Samarkandzie. Po demobilizacji w 1923 pracował początkowo jako ślusarz, potem jako dyrektor w fabryce w miejscowości Iwanowo. W 1934 ukończył Wojskowy Instytut Mechaniczny w Leningradzie i pracował jako inżynier, szef biura pracy i eksperymentów w dziedzinie transportu morskiego artylerii. Od 1937 zastępca głównego konstruktora, a następnie dyrektor Zakładów „Bolszewik” w Leningradzie.

W 1941 mianowany przez Józefa Stalina ludowym komisarzem uzbrojenia (później minister przemysłu obronnego). Po wojnie wykorzystał specjalistów niemieckich na potrzeby radzieckiego programu rakietowego i badań kosmicznych. Twórca radzieckiego przemysłu rakietowego. Pełnił funkcję wicepremiera ZSRR od 1957–1965. Był członkiem-kandydatem Politbiura KC KPZR od 1965, w tym też roku został sekretarzem KC odpowiedzialnym za produkcję zbrojeniową. Od 1976 minister obrony i członek Biura Politycznego; w tym roku otrzymał też stopień wojskowy Marszałka Związku Radzieckiego. Deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 2. i od 4. do 10. kadencji.

Przyjaciel Leonida Breżniewa i jeden z najbardziej wpływowych ludzi na szczycie władz ZSRR – przywódca kompleksu obronno-przemysłowego. Lobbował za zwiększaniem wydatków na zbrojenia. W 1979 wpłynął na interwencję wojsk radzieckich w Afganistanie. W czasie kryzysu polskiego 1980 zwolennik interwencji zbrojnej w Polsce, choć znana jest również informacja, że jakoby miał opowiedzieć się za rozwiązaniem kwestii „Solidarności” przez miejscowe władze komunistyczne mówiąc przy tym: Polska to nie Czechosłowacja, wojsko polskie na pewno stawi nam opór.

W pogrzebie marsz. Dmitrija Ustinowa uczestniczyła delegacja PRL w składzie: zastępca członka Biura Politycznego KC PZPR, minister obrony narodowej PRL gen. armii Florian Siwicki – przewodniczący delegacji, ambasador PRL w ZSRR Stanisław Kociołek, wiceminister obrony narodowej, szef Głównego Zarządu Politycznego WP gen. broni dr Józef Baryła, wiceminister obrony narodowej, szef Sztabu Generalnego WP gen. broni Józef Użycki, attaché wojskowy, morski i lotniczy przy Ambasadzie PRL w ZSRR gen. dyw. Henryk Koczara, a także zastępca szefa Sztabu Zjednoczonych Sił Zbrojnych Państw Stron Układu Warszawskiego gen. dyw. Stanisław Antos.

Awanse

• generał porucznik wojsk inżynieryjno-artyleryjskich – 24 stycznia 1944;
• generał pułkownik wojsk inżynieryjno-artyleryjskich – 18 listopada 1944;
• generał armii – 29 kwietnia 1976;
• marszałek Związku Radzieckiego – 30 lipca 1976.

Odznaczenia

• Medal „Złota Gwiazda” Bohatera Związku Radzieckiego (1978)
• Medal „Sierp i Młot” Bohatera Pracy Socjalistycznej – dwukrotnie (1942, 1961)
• Order Lenina – jedenastokrotnie (1939, 1942, 1944, 1951, 1956, 1957, 1958, 1968, 1971, 1978, 1983)
• Order Suworowa I klasy (1945)
• Order Kutuzowa I klasy (1944)
• Medal 100-lecia urodzin Lenina
• Medal „Za wyróżnienie w ochronie granic państwowych ZSRR”
• Medal „Za obronę Moskwy”
• Medal „Za zwycięstwo nad Japonią”
• Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
• Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
• Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
• Medal „Za ofiarną pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
• Medal „Za umacnianie braterstwa broni”
• Medal „Za rozwój dziewiczych ziem”
• Medal jubileuszowy „30 lat Armii Radzieckiej i Floty”
• Medal jubileuszowy „40 lat Sił Zbrojnych ZSRR”
• Medal jubileuszowy „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR”
• Medal jubileuszowy „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR”
• Medal jubileuszowy „50 lat radzieckiej milicji”
• Medal „W upamiętnieniu 800-lecia Moskwy”
• Medal „W upamiętnieniu 250-lecia Leningradu”
• Order Georgi Dimitrowa – dwukrotnie (1976,1983, Bułgaria)
• Złota Gwiazda Bohatera Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej (1982, CSSR)
• Order Białego Lwa I stopnia (1977, CSSR)
• Order Klementa Gottwalda (1978, 1983, CSSR)
• Bohater Mongolii (1981, Mongolia)
• Order Suche Batora – trzykrotnie (1975, 1978, 1981, Mongolia)
• Order Czerwonego Sztandaru (1983, Mongolia)
• Order Karla Marksa – dwukrotnie (1978, 1983, NRD)
• Order Scharnhorsta (1977, NRD)
• Order Krzyża Grunwaldu I klasy (1976, Polska)
• Order Flagi Węgierskiej Republiki Ludowej z rubinami II klasy – dwukrotnie (1978, 1983, Węgry)
• Order Hồ Chí Minha (1983, Wietnam)
• Krzyż Wielki Orderu Białej Róży (1978, Finlandia)
• I inne

Przypisy

Bibliografia

• BolesławB. Potyrała BolesławB., HieronimH. Szczegóła HieronimH., Czerwoni marszałkowie. Elita Armii Radzieckiej 1935-1991, Zielona Góra: Wyd. WSP im. Tadeusza Kotarbińskiego, 1997, ISBN 83-86832-23-1, OCLC 835148265 .
• BolesławB. Potyrała BolesławB., WładysławW. Szlufik WładysławW., Who is who? Trzygwiazdkowi generałowie i admirałowie radzieckich sił zbrojnych z lat 1940–1991, Częstochowa: WSP, 2001, ISBN 83-7098-662-5, OCLC 831020923 .
• Mała Encyklopedia Wojskowa, t. III, Wyd. MON, Warszawa 1971
• Encyklopedia II wojny światowej, Wyd. MON, Warszawa 1975
• (ros.) W. Jegorszyn – Feldmarszałkowie i marszałkowie, Moskwa 2000
• (ros.) K. Zalesskij – Imperium Stalina. Biograficzny słownik encyklopedyczny, Moskwa 2000
• (ros.) Radziecka Encyklopedia Wojskowa, Moskwa
• (ros.) Wielka Encyklopedia Radziecka, t. 27, s. 129, Moskwa 1969-1978
• (ros.) Wojskowy słownik encyklopedyczny, Moskwa 1986
• Дмитрий Федорович Устинов – Герои страны (ros.)
• Дмитрий Федорович Устинов – Проект ХРОНОС (ros.)
• Wyżsi dowódcy Związku Radzieckiego. b2386828.msk.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-04)]. (ros.).