Do prostego człowieka

Do prostego człowiekawiersz Juliana Tuwima opublikowany w 1929 w dzienniku „Robotnik[1].

Wiersz został opublikowany 27 października 1929 w dzienniku „Robotnik”, wydawanym wówczas w Warszawie. Utwór Tuwima, zgodnie z poglądami Skamandrytów, wzywa do pacyfizmu, podkreślając manipulację, którym poddawani są prości ludzie przez rządzących[2]. Autor przeciwstawia się także romantycznemu mitowi żołnierza - bohatera, podkreślając bezsensowność oddawania życia[3]. Wiersz spotkał się ze zdecydowaną reakcją prawicowej krytyki, która zarzucała autorowi, że zachęca do niszczenia polskiej broni (Rżnij karabinem w bruk ulicy!) i do dezercji. Autor w odpowiedzi stwierdził m.in.:

W wierszu moim zwracam się wyraźnie do wszystkich narodów, aby w chwili decydującej przeciwstawiły się wojnie zaborczej, którą – jak dzisiaj każdy człowiek uczciwy i rozsądny – uważam za zbrodnię. Absurdem jest przypuszczać, że nie odczuwam czci dla bohaterstwa w obronie niepodległości kraju.

Julian Tuwim, Robotnik, 3 listopada 1929[4]

Za opublikowanie wiersza Komisariat Rządu m.st. Warszawy pociągnął redaktora naczelnego czasopisma „Robotnik” do odpowiedzialności karnej[5].

Nawiązania

Wiersz został spopularyzowany przez zespół Akurat. Piosenka do tekstu wiersza znalazła się na albumie Prowincja (2003), jako dwunasty utwór i jeden z dwóch singli. Wcześniej punkrockowy zespół Liberum Veto nagrał utwór do wiersza, zamieszczony następnie na kasecie Wolny. Nie pozwalam. Wiersz ten wykorzystany jest również przez zespół anarchopunkowy Włochaty w piosence Spacer w deszczu bomb.

Kompozytor Roman Czura wykorzystał wiersz w utworze Do prostego człowieka na sopran i orkiestrę. Na XV Konkursie Kompozytorskim im. Tadeusza Ochlewskiego organizowanego przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne jury pod przewodnictwem Krzysztofa Pendereckiego postanowiło przyznać utworowi II nagrodę ex aequo (I nagrody nie przyznano)[6][7].

Wiele internetowych wersji błędnie powiela zapis „Króle z pannami brzuchatemi;”, zamiast „Króle z panami brzuchatemi;” (pannami zamiast panami). Błąd ten jest też powielony w wielu tłumaczeniach.

Przypisy

  1. Do prostego człowieka, Robotnik, 27 października 1929, s. 2 [dostęp 2018-09-24].
  2. Do prostego człowieka - interpretacja, Zinterpretuj.pl, 16 lipca 2021 [dostęp 2021-09-01] (pol.).
  3. Do prostego człowieka - interpretacja - Julian Tuwim, lekcjapolskiego.pl [dostęp 2021-09-01].
  4. List Juliana Tuwima, Robotnik, 3 listopada 1929, s. 2 [dostęp 2018-09-24].
  5. Z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Monitor Polski, 30 października 1929, nr 251, s. 2.[1].
  6. Wyniki XV Konkursu Kompozytorskiego im. Tadeusza Ochlewskiego, pwm.com.pl [dostęp 2018-09-24] (pol.).
  7. The results of the 15th Tadeusz Ochlewski Composers’ Competition, polmic.pl [dostęp 2018-09-24] (ang.).

Linki zewnętrzne