Dobiesław Kurozwęcki

Dobiesław Kurozwęcki

Dobiesław z Kurozwęk i Chodowa
Poraj
Data urodzenia	ok. 1320
Data śmierci	28 sierpnia 1397

Dobiesław Kurozwęcki, herbu Poraj (ur. ok. 1320 r. – zm. przed 28 sierpnia 1397 r.) – podstoli krakowski (1345-1351); podkomorzy sandomierski (1351-1355); kasztelan wiślicki (1355 lub 1356-1366); wojewoda krakowski (1366/1367 lub 1366-1380); wielkorządca Królestwa Polskiego (1380-1382), potem regent Królestwa Polskiego (1382-1384); kasztelan krakowski (od 1380). W 1336 roku otrzymał prawo niemieckie dla wsi Chodowa.

Życiorys

Jego ród pochodził z Czech, do jego znaczenia w Polsce doszło za panowania Władysława Łokietka. Według legendy jego protoplastą był Poraj, brat świętego Wojciecha. Po śmierci ostatniego króla z rodu Piastów, Kazimierza Wielkiego, przeprowadził unieważnienie nadań monarchy, w tym m.in. dla Kaźka Słupskiego. Oskarżył Janka z Czarnkowa o przywłaszczenie regaliów królewskich. W 1372 wraz z Elżbietą Łokietkówną brał udział w Poznaniu w sądzie ziemskim, który skazał Janka z Czarnkowa i odebrał mu podkanclerstwo. Wraz ze swoimi synami Zawiszą i Krzesławem stanął na czele obozu andegaweńskiego, który był zwolennikiem zapewnienia sukcesji w Polsce córkom Ludwika Węgierskiego. Był jednym z inicjatorów wydania przez króla przywileju koszyckiego w 1374. W 1379 w Koszycach złamał opór Wielkopolan, którzy nie chcieli uznać praw sukcesyjnych królewny Marii, poprzez zamknięcie bram miasta, aż do złożenia przez nich hołdu córce monarchy. W 1380 wszedł do czteroosobowego kolegium, rządzącego Polską w imieniu Ludwika Węgierskiego (kanclerz Jan Radlica, Sędziwój z Szubina, Domarat z Pierzchna). Latem 1384 witał przybywającą królową Jadwigę. W sierpniu dzięki jego energicznej postawie udało się przepędzić z Wawelu narzeczonego Jadwigi księcia Wilhelma Habsburga. Był jednym z inicjatorów zawiązania unii polsko-litewskiej. W 1387 stał na czele wyprawy panów polskich w celu rewindykacji Rusi Czerwonej spod panowania węgierskiego.

Z małżeństwa z nieznaną z imienia wnuczką wojewody krakowskiego Piotra Bogorii Skotnickiego pozostawił liczne potomstwo:

1. Czestek z Kurozwęk (zm. ok. 1352 r.)

2. Zawisza z Kurozwęk.

3. Krzesław z Chodowa i Kurozwęk.

4. Dorota z Kurozwęk (zm. ok. 1397 r.).

5. Mikołaj z Kurozwęk (archidiakon lubelski (od 1383)).

6. Małgorzata z Kurozwęk (m. Zbigniew z Oleśnicy).

Bibliografia

• A. Klubówna, Królowa Jadwiga. Warszawa 1986
• J. Tęgowski, Krąg rodzinny Jarosława Bogorii (w:) Genealogia – polska elita polityczna na tle porównawczym, Toruń 1993