Dobra (powiat łobeski)

Dobra

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Rynek miejski w Dobrej z ratuszem i kościołem pw. św. Klary
Herb
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	łobeski
Gmina	Dobra
Prawa miejskie	przed 1331
Burmistrz	Krzysztof Wrzesień
Powierzchnia	2,37 km²
Wysokość	72-92[1] m n.p.m.
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	2324[2] 980,6 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 91
Kod pocztowy	72-210
Tablice rejestracyjne	ZLO
Położenie na mapie gminy Dobra Dobra
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Dobra
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Dobra
Położenie na mapie powiatu łobeskiego Dobra
53°35′08″N 15°18′25″E/53,585556 15,306944
TERC (TERYT)	3218014
SIMC	0978852
Urząd miejski Rynek 1 72-210 Dobra
Strona internetowa

Dobra (Dobra koło Nowogardu^[3], niem. Daber) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie łobeskim, siedziba władz gminy Dobra. Położone w pasie Pojezierza Zachodniopomorskiego, nad strugą Dobrzenicą.

Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 2305 mieszkańców^[4].

Położenie

Dobra

Miasto leży na pograniczu Wysoczyzny Łobeskiej i Pojezierza Ińskiego, czyli w pasie Pojezierza Zachodniopomorskiego.

Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 2,37 km²^[5].

Dobra jest położona przy drodze wojewódzkiej nr 144 i nr 146, między Chociwlem na południu (14 km) i Nowogardem na północy (17 km).

W granicach administracyjnych miasta znajduje się jezioro Tuczno, w południowo-zachodniej części miasta. W Dobrej ma źródło struga Dobrzenica, która przepływa przez miasto i biegnie w kierunku północnym.

W latach 1946–1998 miasto administracyjnie należało do województwa szczecińskiego. Do 2001 roku w powiecie goleniowskim, a obecnie w powiecie łobeskim.

Historia

Ruiny zamku von Dewitzów

W X-XIII był tu słowiański gród opolny na półwyspie jeziora, obok niego leżała osada palowa (fragmenty tych obiektów archeologowie odnaleźli w latach 60. XX wieku podczas upustu wód z jeziora w pobliżu miasta). W XIII w. treny te zostały zagarnięte przez Brandenburgię, jej lennicy Dziewiczowie rozpoczęli wówczas budowę zamku, wokół niego powstała osada^[6]. Prawa miejskie sprzed 1331 roku, pierwsza wzmianka o „civitas” w bulli papieskiej. W XIV w. Dobra i okolice jako lenno stały się na 470 lat własnością rodu von Dewiz. W roku 1647 na skutek epidemii dżumy liczba mieszkańców Dobrej zmniejszyła się z ponad 600 do 48 osób. W XVII i XVIII w mieście miały miejsce bunty przeciwko feudałom. W XVIII rozebrano mury miejskie i umocnienia. Przez Dobrą przechodziły dwie linie Stargardzkiej i Reskiej Kolei Wąskotorowej. Pierwsza z nich ze Stargardu została wybudowana w maju 1895 r., a zamknięta w 2001 r. Druga linia kolei biegała z Dobrej do Łobza, należała ona do Reskiej Kolej Wąskotorowej i została uruchomiona w lipcu 1896 r. Połączenie to funkcjonowało nieprzerwanie do roku 1991^[7]. 3 marca 1945 do miasta wkroczyły oddziały I Armii Wojska Polskiego^[6].

W 1946 roku zmieniono urzędowo niemiecką nazwę miasta – Daber, na polską nazwę – Dobra^[8].

W 2007 roku miasto powiększono o 4,38 ha^[9].

Zabytki

Kościół pw. św. Klary

Dom ryglowy z restauracją „Taber”

Cały obszar Starego Miasta Dobrej został wpisany do rejestru zabytków^[10]. Lista zabytków w mieście:

• ruiny zamku von Dewitzów – budowla z XIII w. (budowana w latach ok. 1287–1295). W roku 1308 zniszczony przez Brandenburczyków. W 1338 zamek znalazł się w rękach Ulryka I von Dewitza, który otrzymał go wraz z ziemią doberską przekazaną w lenno przez księcia Warcisława IV. Rodzina von Dewitzów władała zamkiem do 1808 roku. Rozbudowywany przez 530 lat zamek stał się najsilniejszą i najobszerniejszą fortecą księstwa pomorskiego. W roku 1538 Jobst I von Dewitz ukończył renowację zamku. Zburzono część pierwotnej budowli, a w jej miejsce wzniesiono dwa budynki – północny (Stary Dom) i południowy (Nowy Dom). W okresie świetności zamek posiadał 13 pokoi, dwie duże sale oraz dwie reprezentacyjne „złote komnaty”, po jednej w obu skrzydłach. Po wojnie trzydziestoletniej północna część zamku została rozdzielona pomiędzy spadkobierców i zaczęła popadać w ruinę. Po okresie napoleońskim południowa część zamku została wysadzona w celu pozyskania materiału budulcowego. W roku 1846 ruiny i majątek von Dewitzów wykupił Karol Juliusz Luepcke. W roku 1862 rozpoczął konserwację obiektu, którą ukończył w latach 1905–1906 generał Henryk von Diest.

• kościół św. Klary – „według K. Kality-Skwirzyńskiej, budowany był w trzech etapach. W pierwszej połowie XV wieku wzniesiono prezbiterium i zakrystię. W drugim etapie – od końca XV do początku XVI wieku – wybudowano korpus nawowy, kaplicę z lożą kolatorską i kaplicę NMP. Sklepienia założono dopiero po wielkim pożarze w 1539 r. Najmłodszym elementem jest dzwonnica wybudowana w końcu XIX wieku.”^[11]

• budynek mieszkalny przy ul. Kościuszki 3
• Pensjonat „Taber” (ul. Kościuszki 4) – najstarszy budynek mieszkalny wybudowany na przełomie XVII i XVIII wieku. Obecnie pełni funkcję pensjonatu, wcześniej urzędu stanu cywilnego.
• dom przy ul. Bohaterów Westerplatte 25
• stacja kolei wąskotorowej
• park dworski

Kultura i oświata

Jarmark Doberski (2007)

Biblioteka Publiczna w Dobrej – Muzeum Ziemi Doberskiej

W lipcu na Rynku ma miejsce dwudniowy Jarmark Doberski, będący imprezą o charakterze rodzinnym. Impreza odbywa się od 1999 roku i nawiązuje do średniowiecznych jarmarków w Dobrej. Towarzyszy mu inscenizacja bitwy o zamek i biesiady rycerskiej, konkurs w jedzeniu Kiełbasy Doberskiej, turnieje rycerskie, biegi uliczne, rowerowe wyścigi przełajowe Szlakiem Olbrzymów, warsztaty taneczne. Program imprezy jest kierowany zarówno dla dorosłych dzieci i młodzieży. W czasie jarmarku odbywają się występy sceniczne, gry i zabawy, warsztaty garncarskie, przejażdżki konne^[12].

Od 2006 roku na przełomie stycznia i lutego organizowany jest Rycerski Zjazd Zimowy, na który przybywają bractwa rycerskie goszczące latem w czasie Jarmarku Doberskiego.

W mieście znajduje się szkoła podstawowa oraz Gimnazjum im. Unii Europejskiej.

W Bibliotece Publicznej w Dobrej znajduje się Muzeum Ziemi Doberskiej, które powstało w 2005 roku i mieści się w dwóch salach. Najstarszym eksponatem w muzeum jest neolityczny toporek, który został wykopany na polu niedaleko wsi Krzemienna. Inne ciekawe eksponaty to bardzo stary zestaw narzędzi stolarskich i z XIX w. maszyna do pisania. W drugiej sali są eksponaty związane z powojenną historią miasta. Znajduje się tutaj np. oryginalne wyposażenie biura organizacji przesiedleńczej (PUR), dokumenty i szczegółowe opisy gospodarstw w gminie Dobra, akty nadania ziemi, przedmioty użytku codziennego, wyposażenie zakładu kowalskiego, krawieckiego, fryzjerskiego i inne^[13].

Sport

MG LKS Sarmata Dobra

W mieście istnieje działa Miejsko-Gminny Ludowy Klub Sportowy „Sarmata” Dobra. Obecnie występuje on w IV lidze zachodniopomorskiej. Klub został założony w 1946 roku i ma barwy klubowe czerwony, biały i czarny^[14]. Miasto posiada stadion piłkarski przy ulicach Sportowej i Wojska Polskiego o wymiarach płyty głównej 105 × 64 m i trybunach z 400 miejscami siedzącymi^[15]. Przy stadionie znajduje się także boisko boczne.

Demografia

Struktura demograficzna mieszkańców Dobrej wg danych z 31 grudnia 2008^[16]:

• Piramida wieku mieszkańców Dobrej w 2014 roku^[2].

Transport

W mieście krzyżuje się droga wojewódzka nr 146 z drogą wojewódzką nr 144, która łączy Chociwel i Nowogard.

Miasto posiada nieczynną stację kolei wąskotorowej Dobra Nowogardzkie. Do 2001 roku łączyła kolej miasto ze Stargardem. Stargardzka Kolej Wąskotorowa została zbudowana w 1895 r. i do 1991 roku linia prowadziła dalej z Dobrej do Reska i do Łobza.

W latach 1902–1945 istniała także normalnotorowa linia kolejowa do Nowogardu.

Administracja

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. W Radzie Miejskiej w Dobrej zasiada 15 radnych^[17]. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest urząd miejski przy Rynku.

Burmistrzowie Dobrej:

• Stanisław Glin (od 2002 do 2004)^[18]

• Barbara Ewa Wilczek (od 2004 do 2014)
• Piotr Remigiusz Hebda (od 2014 do 2018)
• Krzysztof Wrzesień^[19] (od 2018)

Mieszkańcy Dobrej wybierają radnych do sejmiku województwa w okręgu II. Parlamentarzystów wybierają parlamentarzystów z okręgu wyborczego Szczecin, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

Zobacz też

• Cmentarz żydowski w Dobrej

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Urząd Miejski w Dobrej
• Historia Żydów w Dobrej. sztetl.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. na portalu Wirtualny Sztetl