Dobrica Ćosić

Dobrica Ćosić
Добрица Ћосић
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

29 grudnia 1921
Velika Drenova

Data i miejsce śmierci

18 maja 2014
Belgrad

Prezydent Federalnej Republiki Jugosławii
Okres

od 15 czerwca 1992
do 1 czerwca 1993

Następca

Zoran Lilić

Dobrica Ćosić, cyr. Добрица Ћосић (ur. 29 grudnia 1921 w Velikiej Drenovie[1] jako Dobrosav Ćosić, zm. 18 maja 2014 w Belgradzie[2]) – serbski pisarz i polityk, jugosłowiański działacz komunistyczny, pierwszy prezydent Federalnej Republiki Jugosławii w latach 1992–1993. Określany jako jeden z najwybitniejszych serbskich twórców literackich XX i XXI wieku[3].

Życiorys

Urodził się w 1921, choć w księgach metrykalnych odnotowano błędną datę 4 stycznia 1922[1]. Kształcił się w szkole rolniczej. W okresie II wojny światowej działał w partyzantce komunistycznej, której przewodził Josip Broz Tito. Był redaktorem gazety „Mladi borac”, działaczem komunistycznej młodzieżówki i Związku Komunistów Jugosławii, w ramach którego zajmował się propagandą. Dołączył do komitetu centralnego partii, po wojnie ukończył wyższą szkołę polityczną, zasiadał w jugosłowiańskim parlamencie[1][3]. Przez lata był bliskim współpracownikiem jugosłowiańskiego przywódcy, brał udział w jego kilkudziesięciodniowej wyprawie jachtem „Galeb” do ośmiu neutralnych państw afrykańskich[2]. W 1968 w przemówieniu skierowanym do członków komitetu centralnego negatywnie ocenił politykę państwa wobec Kosowa. Został wówczas uznany za serbskiego nacjonalistę i opozycjonistę wobec Josipa Broz Tity[1][2].

Dobrica Ćosić zajmował się przez wiele lat aktywną działalnością literacką. Był autorem licznych powieści i esejów. W 1951 opublikował powieść Daleko je sunce. Później wydał m.in. książki w ramach serii Vreme smrti, Vreme zla i Vreme vlasti[2][3]. Był członkiem korespondentem i następnie członkiem rzeczywistym Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk[1].

Pod koniec lat 80. zakładał serbskie partie narodowe w Serbii oraz Bośni i Hercegowinie[2]. Wspierał Radovana Karadžicia, gdy ten ubiegał się o przywództwo Serbów z Bośni i Hercegowiny[4]. W okresie przemian politycznych w czerwcu 1992 federalnym parlament powołał go na pierwszego prezydenta Federalnej Republiki Jugosławii[5]. Zakończył urzędowanie w czerwcu 1993[5] – został odwołany po konflikcie ze Slobodanem Miloševiciem[2].

Publikacje

  • Daleko je sunce (1951)
  • Koreni (1954)
  • Deobe 1–3 (1961)
  • Akcija (1964)
  • Bajka (1965)
  • Moć i strepnje (1971)
  • Vreme smrti 1–4 (1972–1979)
  • Stvarno i moguće (1982)
  • Vreme zla: Grešnik (1985)
  • Vreme zla: Otpadnik (1986)
  • Vreme zla: Vernik (1990)
  • Promene (1992)
  • Vreme vlasti 1–2 (1996–2007)
  • Piščevi zapisi 1951–1968 (2000)
  • Piščevi zapisi 1992–1993 (2004)
  • Srpsko pitanje 1–2 (2002–2003)
  • Pisci moga veka (2002)
  • Kosovo (2004)
  • Prijatelji (2005)
  • Piščevi zapisi 1993–1999 (2008)
  • Piščevi zapisi 1999–2000: Vreme zmija (2008)
  • Srpsko pitanje u XX veku (2009)
  • U tuđem veku (2011)
  • Bosanski rat (2012)[3]

Przypisy

  1. a b c d e Zorica VuliĆ: Ko je ovaj čovek? Dobrica Ćosić. glas-javnosti.rs, 19 maja 2000. [dostęp 2020-04-06]. (serb.).
  2. a b c d e f Preminuo Dobrica Ćosić. b92.net, 18 maja 2014. [dostęp 2020-04-06]. (serb.).
  3. a b c d Dobrica Ćosić. biografija.org. [dostęp 2020-04-06]. (serb.).
  4. Karadzic: From Dissident Poet to Most Wanted. balkaninsight.com, 22 lipca 2008. [dostęp 2020-04-06]. (ang.).
  5. a b Leaders of the Federal Republic of Yugoslavia/Serbia and Montenegro. zarate.eu. [dostęp 2020-04-06]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Flag of the President of Yugoslavia (1993–2003).svg
Standard of the President of the Federal Republic of Yugoslavia (1992-2003) and the President of Serbia and Montenegro (2003-2006)