Dobrica Ćosić

Dobrica Ćosić

Добрица Ћосић

Data i miejsce urodzenia	29 grudnia 1921 Velika Drenova
Data i miejsce śmierci	18 maja 2014 Belgrad
Prezydent Federalnej Republiki Jugosławii
Okres	od 15 czerwca 1992 do 1 czerwca 1993
Następca	Zoran Lilić

Dobrica Ćosić, cyr. Добрица Ћосић (ur. 29 grudnia 1921 w Velikiej Drenovie^[1] jako Dobrosav Ćosić, zm. 18 maja 2014 w Belgradzie^[2]) – serbski pisarz i polityk, jugosłowiański działacz komunistyczny, pierwszy prezydent Federalnej Republiki Jugosławii w latach 1992–1993. Określany jako jeden z najwybitniejszych serbskich twórców literackich XX i XXI wieku^[3].

Życiorys

Urodził się w 1921, choć w księgach metrykalnych odnotowano błędną datę 4 stycznia 1922^[1]. Kształcił się w szkole rolniczej. W okresie II wojny światowej działał w partyzantce komunistycznej, której przewodził Josip Broz Tito. Był redaktorem gazety „Mladi borac”, działaczem komunistycznej młodzieżówki i Związku Komunistów Jugosławii, w ramach którego zajmował się propagandą. Dołączył do komitetu centralnego partii, po wojnie ukończył wyższą szkołę polityczną, zasiadał w jugosłowiańskim parlamencie^[1][3]. Przez lata był bliskim współpracownikiem jugosłowiańskiego przywódcy, brał udział w jego kilkudziesięciodniowej wyprawie jachtem „Galeb” do ośmiu neutralnych państw afrykańskich^[2]. W 1968 w przemówieniu skierowanym do członków komitetu centralnego negatywnie ocenił politykę państwa wobec Kosowa. Został wówczas uznany za serbskiego nacjonalistę i opozycjonistę wobec Josipa Broz Tity^[1][2].

Dobrica Ćosić zajmował się przez wiele lat aktywną działalnością literacką. Był autorem licznych powieści i esejów. W 1951 opublikował powieść Daleko je sunce. Później wydał m.in. książki w ramach serii Vreme smrti, Vreme zla i Vreme vlasti^[2][3]. Był członkiem korespondentem i następnie członkiem rzeczywistym Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk^[1].

Pod koniec lat 80. zakładał serbskie partie narodowe w Serbii oraz Bośni i Hercegowinie^[2]. Wspierał Radovana Karadžicia, gdy ten ubiegał się o przywództwo Serbów z Bośni i Hercegowiny^[4]. W okresie przemian politycznych w czerwcu 1992 federalnym parlament powołał go na pierwszego prezydenta Federalnej Republiki Jugosławii^[5]. Zakończył urzędowanie w czerwcu 1993^[5] – został odwołany po konflikcie ze Slobodanem Miloševiciem^[2].

Publikacje

• Daleko je sunce (1951)
• Koreni (1954)
• Deobe 1–3 (1961)
• Akcija (1964)
• Bajka (1965)
• Moć i strepnje (1971)
• Vreme smrti 1–4 (1972–1979)
• Stvarno i moguće (1982)
• Vreme zla: Grešnik (1985)
• Vreme zla: Otpadnik (1986)
• Vreme zla: Vernik (1990)
• Promene (1992)
• Vreme vlasti 1–2 (1996–2007)
• Piščevi zapisi 1951–1968 (2000)
• Piščevi zapisi 1992–1993 (2004)
• Srpsko pitanje 1–2 (2002–2003)
• Pisci moga veka (2002)
• Kosovo (2004)
• Prijatelji (2005)
• Piščevi zapisi 1993–1999 (2008)
• Piščevi zapisi 1999–2000: Vreme zmija (2008)
• Srpsko pitanje u XX veku (2009)
• U tuđem veku (2011)
• Bosanski rat (2012)^[3]

Przypisy