Dobrocin (województwo warmińsko-mazurskie)
osada | |
Pałac w Dobrocinie wiosną | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności | 950 |
Strefa numeracyjna | 89 |
Kod pocztowy | 14-330[1] |
Tablice rejestracyjne | NOS |
SIMC | 0481206 |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
53°54′29″N 19°50′11″E/53,908056 19,836389 |
Dobrocin (niem. Alt Bestendorf) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Małdyty na trasie linii kolejowej Elbląg – Morąg – Olsztyn i przy drodze wojewódzkiej nr 519.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość leży w historycznym regionie Prus Górnych.[2]W latach 1945-46 miejscowość nosiła nazwę Świętogóry [3]
Historia
Wieś powstała w końcu XIII w., w pobliżu dawnego szlaku handlowego, wiodącego z Malborka do Elbląga. Data lokacji nie jest znana – wieś lokowana przez komturstwo elbląskie na 81 włókach na prawie chełmińskim. Od XV w. w posiadaniu Wilmsdorfów (w polskiej literaturze znani jako Wilamowscy). W roku 1467 komtur pasłęcki – Henryk Reuss – nadał wieś Wilamowo rycerzowi pruskiemu – Janikowi von Perband (Przebędowskiemu) – za wierność Zakonowi w czasie wojny polsko-krzyżackiej. Od tej pory Perbandowie zaczęli zwać się Wilmsdorfami. Należały do nich rozległe dobra w okolicy, m.in. Dobrocin, gdzie założyli swoją rezydencję ok. 1530 r. Około roku 1540 Dobrocin przeszedł w posiadanie Wilamowskich z pobliskiego Wilamowa. W 1702 roku, Jost Bernadr Wilamowski (starosta w Szestnie) na 30 włokach tak zwanych nowizn osiedlił chłopów: Zygmunta Łupieńskiego, Bartłomieja Dyktorowskiego, Andrzeja Gansłowskiego, Michała Grzecha, Wojtka Ranta, Macieja Stasia, Michała Krupę, Jakuba Górnego, Adama Fręckowskiego i Pawła Kiepera. Prawdopodobnie na tych włokach powstał później folwark. Następnie wieś była we władaniu Waldburgów i od końca XVIII w. von Domhardtów. Do baron von Domhardt należał także Sambród z pięcioma folwarkami. W obawie przez rozdrobnieniem dóbr Domhardtowie przekształcili je w powiernictwo rodowe. Około roku 1900 dobra w Dobrocinie należały do barona von Goltz-Domhardt i obejmowały łącznie 5681 ha, w tym 2266 ha ziemi uprawnej, 909 ha łąk i 92 ha pastwisk 2364 ha zajmowały klasy a 50 ha zbiorniki wodne, drogi i nieużytki.
W 1782 wieś bez folwarków liczyła 28 domów, w 1858 – 19 gospodarstw domowych z 275 mieszkańcami. W 1939 r. było tu 128 gospodarstw domowych z 508 mieszkańcami. 396 osób utrzymywało się z rolnictwa i leśnictwa, 40 z pracy w przemyśle lub rzemiośle, 20 z pracy w handlu. 10 gospodarstw rolnych miało powierzchnię w klasie wielkości 0,5-5 ha, cztery – 5-10 ha, trzy miały powierzchnie w przedziale 10-20 ha, 6 – powierzchnie 20-100 ha i trzy miały areał większy niż 100 ha.
Przed 1945 Dobrocin stanowił własność barona Otto von Goltz-Domhardt.
W roku 1973 jako osada i stacja PKP Dobrocin należał do powiatu morąskiego, gmina Małdyty, poczta Dobrocin.
Zabytki i atrakcje turystyczne
Pałac z pocz. XVIII, pierwotnie barokowy (zachowane elementy w części centralnej), w latach 1842-1847 przebudowany w stylu neorenesansowym, na planie nieregularnym, dodano wówczas dwie wieżyczki, oficyny oraz boczne neoklasycystyczne skrzydła, piętrowy[4]. Obok podłużny budynek czworaków z przełomu XVIII/XIX w[5].
Od 1946 w pałacu mieściło się technikum rolnicze, a obecnie Zespół Szkół Agro-Ekonomicznych.
Do 1976 znajdował się tu wiatrak typu holenderskiego z XIX w. przeniesiony następnie do Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku[6].
Folwarczny Stawek (niem. Fichtenwäldchenteich) – staw o powierzchni około 3 ha, położony między jeziorem Czarnym a majątkiem Dobrocin[7].
Szkoła w Dobrocinie
Szkoła we wsi powstała około roku 1700. W wieku XIX wybudowano kolejny budynek, tym razem murowany. W 1929 r. poszerzono szkołę i przekształcono w dwuklasową z dwoma nauczycielami. Do szkoły uczęszczały dzieci ze wsi: Kozia Wólka, Naświty, Nowe Kiełkuty, Stare Kiełkuty (nie licząc Dobrocina).
Inne miejscowości o nazwie Dobrocin: Dobrocin, Dobrocinek
Bibliografia
- "Morąg – z dziejów miasta i powiatu", Pojezierze, Olsztyn 1973
- Rzempołuch A., 1993. Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich. Agencja Wyd. "Remix", Olsztyn
Zobacz też
- Lasy Dobrocińskie
Przypisy
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 230 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Marian Biskup Wojna pruska, str. 29: "Ukształtowanie terenowe Prus powodowało, że już w XV wieku dzielono je na tak zwane Prusy Górne (Oberland), sięgające od linii dolnej Wisły do Pasłęki, i Prusy Dolne (Niederland) obejmujące nizinne obszary na Wschód od Pregoły (...).
- ↑ "Morąg – z dziejów miasta i powiatu", Pojezierze, Olsztyn 1973,
- ↑ Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 149
- ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 222
- ↑ Jan Bałdowski "Warmia i Mazury, mały przewodnik" Wydawnictwo Sport i Turystyka Warszawa 1977 s. 69
- ↑ Gustaw Leyding "Nazwy Fizjograficzne", W: "Morąg – z dziejów miasta i powiatu", Pojezierze, Olsztyn 1973
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.52 N
- S: 53.07 N
- W: 19.05 E
- E: 22.95 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Ostróda County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 54.10 N
- S: 53.35 N
- W: 19.50 E
- E: 22.30 E
Autor: Michal Huniewicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Droga leśna w Dobrocinie, niedaleko drogi 519.
Autor: Michal Huniewicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Staw w Dobrocinie na północ od drogi 519.
Pałac w Dobrocinie (zabytek nr rejestr. A-47)