Dobrowoda (województwo świętokrzyskie)
| Artykuł | 50°24′1″N 20°46′17″E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 50°24'N, 20°46'E, 50°24'1.55"N, 20°46'17.47"E |
| - błąd | 2322 m |
| Odległość | 355 m |
| wieś | |
 Kościół w Dobrowodzie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna | 41 |
| Kod pocztowy | 28-100[3] |
| Tablice rejestracyjne | TBU |
| SIMC | 0231580[4] |
Położenie na mapie gminy Busko-Zdrój _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Busko-Zdrój") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu buskiego  | |
 50°24′01″N 20°46′17″E/50,400278 20,771389 | |
Dobrowoda – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Busko-Zdrój.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Nazwa pochodzi od występującej tu dobrej jakości wody, w przeciwieństwie do sąsiednich miejscowości, gdzie często wypływa ona już ze źródeł zasiarczona[5]. W średniowieczu wieś była własnością biskupów krakowskich. Hierarchowie mieli tu swój dwór, w którym zatrzymywali się podczas podróży do dóbr w Górach Świętokrzyskich.
W Dobrowodzie znajduje się Szkoła Podstawowa, do której uczęszczają dzieci z kilku okolicznych wiosek[6].
Miejscowość znajduje się na odnowionej trasie Małopolskiej Drogi św. Jakuba z Sandomierza do Tyńca, która to jest odzwierciedleniem dawnej średniowiecznej drogi do Santiago de Compostela.
W 1956 r. wieś posłużyła za główny plan filmowy „Szkiców węglem”, ekranizacji noweli Henryka Sienkiewicza pod tym samym tytułem[7]. Niektóre sceny kręcono też w nieodległym Radzanowie[8].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0231596 | Dobrowoda Poduchowna | część wsi |
| 0231604 | Dobrowoda Poduchowna Druga | część wsi |
| 0231610 | Dobrowoda Poduchowna Pierwsza | część wsi |
| 0231627 | Nowa Dobrowoda | część wsi |
| 0231633 | Orłowa Góra | część wsi |
| 0231640 | Wzory | część wsi |
Historia
Dobrowodę wspomina dokument z 1238 r. wyliczając własności biskupów lubuskich (Kod. W. n. 1088)[10]. Następnie wieś ta przeszła na własność biskupów krakowskich.
W 1345 r. Jan Grot, biskup krakowski, postawił w Dobrowodzie kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny i jej siostry św. Marty, który uposażył polem, dziesięciną z Dobrowody, Baranowa, Kikowa, Krotowa. A gdy dotąd wsie Dobrowoda, Baranów, Gadawa, należały do parafii Chotel, Kików do Stopnicy, Radzanów do Buska, odtąd wsie takowe mają należeć do parafii Dobrowoda.
Świadkami tej erekcji, wydanej w Krakowie tegoż 1345 r., byli Bodzanta - dziekan, Zbigniew - prepozyt, Piotr - kantor, Jakub kustosz, kanonicy krakowscy, jak również wiele innych członków Kapituły.
W Dobrowodzie mieli biskupi Krakowscy swoją rezydencję, w której tragicznie zakończyć miał życie w 1382 roku Zawisza z Kurozwęk biskup krakowski[11].
Tomasz Strzęmpiński, biskup krakowski, dnia 13 września 1460 r. na kilka dni przed śmiercią w zamku Iłżeckim, zwraca kościołowi w Dobrowodzie łan pola, odjęty przez swych poprzedników.
Świadkami przy tym byli: Jan Długosz, senior - jako kustosz wiślicki, kanonik krakowski Piotr Spinek z Bantkowa, dziekan gnieźnieński kanonik kielecki i poznański, Magister Stanisław z Kobylna dr. Dekretów, kantor od św. Florjana za murami miasta Krakowa, Paweł z Beszowy kanonik Wiślicki i Kurzelowski sekretarz kapituły i Stanisław z Sienna, kan. Sandomierski.
Długosz w L. B. (II. 374) kościół w Dobrowodzie nazywa filią kościoła w Chotlu. Baranów należy wówczas do biskupa krakowskiego Gadawa do Jana Feliksa Tarnowskiego, kasztelana wiślickiego, Kików do Marcina Zborowskiego; tegoż pana jest Groczków. Zaś Radzanów (III. 96) należy do Mikołaja Jugoszowskiego herbu Habdank, Łganów (II. 414) do Mszczuja Łganowskiego herbu Pobóg. Z parafii dziesięciny pobierali: pleban dobrowodzki, kustosz wiślicki i kościół Wszystkich Świętych w Krakowie.
Tenże sam Długosz podaje, że murowany kościół w Dobrowodzie wystawił Florian Mokrski biskup krakowski, obrany biskupem w 1367 r. Dn. 4 listopada 1502 r. ks. Józef pleban z Dobrowody i pan Andrzej ze Zborowa, dziedzic, zabezpieczając brata swego rodzonego Piotra Zborowskiego, określają granicę pól plebańskich i powinności z opustoszałej wsi dziedzicznej Groczkowa.
Zabytki
- Kościół pw. św. Marii Magdaleny[12] – ufundowany w XIV w. przez biskupa krakowskiego Florian z Mokrska, z dobrze zachowanym wnętrzem[11]. Od południa drewniana, gontem kryta dzwonnica[12] i figura św. Jana Nepomucena.
- Kamienna kapliczka z 1610 r. usytuowana na zachód od muru kościelnego
- Figura przydrożna z 1903 r.
Przypisy
- ↑ Wieś Dobrowoda w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 228 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Odkrywamy Świętokrzyskie – Dobrowoda, Janusz Kędracki, Gazeta.pl Kielce, 2009-04-09.
- ↑ e-strona Szkoły Podstawowej w Dobrowodzie.
- ↑ Szkice węglem w bazie filmpolski.pl
- ↑ Radzanów. busko.pl. [dostęp 2015-10-08].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Historyczny opis kościołów miast zabytków w Stopnickiem. Ks. Jan Wiśniewski.
- ↑ a b Dobrowoda, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 79.
- ↑ a b REJESTR ZABYTKÓW NIERUCHOMYCH WOJ. ŚWIĘTOKRZYSKIEGO, nr rej.: 351 z 22.12.1956 oraz 121 z 22.06.1967, A.31/1-2, 30 października 2016 [dostęp 2017-12-27].
Bibliografia
- Michał Jurecki, Grzegorz Matyja, Ponidzie. W świętokrzyskim stepie, Kraków: „Bezdroża”, 2004, ISBN 83-89676-16-8, OCLC 830623047.
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo Świętokrzyskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2017-03-28].
Linki zewnętrzne
- Kościół św. Marii Magdaleny w Dobrowodzie – panorama wnętrza
- Kościół św. Marii Magdaleny w Dobrowodzie – informacje, model 3D świątyni.
- Siedziba gminy: Busko-Zdrój
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Świętokrzyskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 51.4 N
- S: 50.1N
- W: 19.6 E
- E: 22 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Busko County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.65 N
- S: 50.26 N
- W: 20.59 E
- E: 21.16 E
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Autor: Jakub Hałun, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół św. Marii Magdaleny w Dobrowodzie
Autor: Jakub Hałun, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Kościół w Dobrowodzie (woj. świętokrzyskie)