Dobrzyczno (Lubosz Wielki)

Dobrzyczno
Lubosz Wielki, Dobrzyczne
Ilustracja
Mapa jeziora Lubosz Wielki
Położenie
Państwo

 Polska

Miejscowości nadbrzeżne

Chudobczyce (←W)
Lubosz (↑N ~ 2 km)
Zamorze (↘SE ~ 1 km)

Region

Pojezierze Poznańskie

Wysokość lustra

94,3 m n.p.m.

Morfometria
Powierzchnia

94,52 ha

Głębokość
• średnia
• maksymalna


9,4 m
29,2 m

Długość linii brzegowej

5,5km

Objętość

8784,8 tys. m³

Hydrologia
Klasa czystości wody

II[1] (w roku 2000)

Rodzaj jeziora

morenowe

Położenie na mapie gminy Kwilcz
Mapa konturowa gminy Kwilcz, na dole po prawej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Dobrzyczno”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Dobrzyczno”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, po lewej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Dobrzyczno”
Położenie na mapie powiatu międzychodzkiego
Mapa konturowa powiatu międzychodzkiego, na dole po prawej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Dobrzyczno”
Ziemia52°30′41″N 16°11′24″E/52,511389 16,190000

Dobrzyczno (częściej Lubosz Wielki) – jezioro morenowe w woj. wielkopolskim, w powiecie międzychodzkim, we wschodniej części gminy Kwilcz, na pograniczu z gminą Pniewy. Ściśle na zachodnim brzegu zbiornika położona jest wioska Chudobczyce. Około 300 m od północnego brzegu biegnie droga krajowa nr 24, a na wschodnim brzegu zlokalizowane jest kąpielisko we wsi Zamorze. Lubosz Wielki jest największym jeziorem w gminie Kwilcz.

Hydronimia

Według urzędowego spisu opracowanego przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych (KNMiOF) nazwa tego jeziora to Dobrzyczno[2]. Współcześnie, znacznie częściej w różnych publikacjach i mapach topograficznych jezioro to występuje pod nazwą Lubosz Wielki[3][4][5]. Czasem wspominana jest też nazwa Dobrzyczne[5].

Historia

Jezioro jako Dobrzyczno po raz pierwszy zostało wspomniane w roku 1435. W źródłach historycznych określane było także jako Dobryczno maius[6].
Właśnie w 1435 roku jezioro zostało wymienione jako własność szlachecka Niemierza i Sędziwoja, braci z Grodziska Wlkp. Ci zapisują swojej matce, Annie, 200 grzywien posagu i wiana na wsi Lubosz z jeziorem k. Lubosza, rezerwując tylko jedną toń dla wsi Chorzewo, z jeziorami Lewoszyna, Gogoline, Oćmiech, Obierze, Czarne, Uścięcino i Dobrzyczno (rezerwując dla wsi Chudopsice w tymże jeziorze Dobrzycznie Wielkim tonie Zgon, Postrzalna, Sitna i Sosnka) oraz z obiektami nieokreślonymi: Wilcze Ostrowy i Jankowice, przynależnymi do Lubosza, a także Rozpędowo, Ochodza, Obryciec, Wierzbowiec, z folwarkiem Uścięcino i częścią jeziora zwanego Zamorskim.

Warunki naturalne

Jezioro ma wydłużony kształt z kierunku północnego na południowo-zachodni. Jego muliste dno jest zróżnicowane i posiada dwa głęboczki. Linia brzegowa jest natomiast średnio rozwinięta lecz urozmaicona. Długość linii brzegowej wynosi 5,5 km[4]. Akwen posiada niskie brzegi, w znacznej części podmokłe, ale prawie bezleśne. Wzdłuż prawie całej linii brzegowej jeziora silnie rozwinięta jest roślinność wodna wynurzona.
Zlewnia jeziora położona jest w bezpośrednim dorzeczu rzeki Mogilnicy. Lubosz Wielki zasilany jest przez okresowo płynące cieki, odwadniające przyległe grunty oraz ciek wpływający od strony północnej, łączący je z odległym o około 500 m jeziorem Luboszek. Ze wschodniej części jeziora wypływa ciek łączący je z odległym o około 3 km jeziorem Pniewskim.

Zlewnia

Zlewnia jeziora wynosi 13,7 km²[1]. Największą część zlewni bezpośredniej jeziora zajmują:

  • grunty orne (przylegające do jeziora miejscami od strony północno-zachodniej i północnej) - 74,4%,
  • sady - 0,7%,
  • obszary leśne, łąki i tereny podmokłe wokół jeziora - 24,4%,
  • zabudowania we wsi Chudobczyce - 0,3%.

Dane morfometryczne

Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 94 ha[1] do 94,52 ha[5]. Jest to największe pod względem powierzchni jezioro w gminie Kwilcz[a]. Zwierciadło wody położone jest na wysokości 94,3 m n.p.m.[4]. Średnia głębokość jeziora wynosi 9,4 m, natomiast głębokość maksymalna 29,2 m[1].

Badania wód

Jezioro jest zbiornikiem o wodach średniej jakości[1], umiarkowanie podatnym na wpływy zewnętrzne. Na podstawie przeprowadzonych w roku 2000 badań wód jeziora stwierdzono deficyt tlenowy latem w warstwie hypolimnionu, pozaklasowe wartości wskaźnika przewodności elektrolitycznej właściwej oraz wysokie stężenia potasu, wskazujące na dużą koncentrację soli mineralnych pochodzenia rolniczego. Badania hydrobiologiczne wykazały wysoką liczebność fitoplanktonu wiosną i bardzo wysoką latem, mianowicie:

  • znaczny udział sinic wiosną,
  • masowy rozwój latem bakterii nitkowatych Pelonema subtilissimum spowodowany silnym zakwitem sinicowym,
  • obecność bakterii Macromonas mobilis świadcząca o warunkach beztlenowych w hypolimnionie jeziora.

Zooplanktonowy wskaźnik stanu trofii wskazuje na wysoką eutrofię. Według badań przeprowadzonych w roku 2000, stan sanitarny wód odpowiadał II klasie czystości. W stosunku do wyników poprzednich badań (rok 1989) stwierdzono poprawę stanu sanitarnego jeziora (z klasy III do II) oraz korzystniejsze wartości wskaźników fizyczno-chemicznych (wynik punktacji w roku 1989 - 2,47, w roku 2000 - 2,27), co nie wpłynęło jednak na sumaryczną ocenę klasy czystości według tych parametrów.
Źródła zanieczyszczeń stanowią spływy z pól położonych w zlewni bezpośredniej jeziora, a także stanowiska wędkarskie i kąpielisko we wsi Zamorze.

Turystyka

Warunki do wędkowania

W klasyfikacji rybackiej jezioro określane jest typem sielawowym[1].

Rekreacja

Zbiornik mimo dużego potencjału turystycznego, tylko w niewielkim stopniu wykorzystywane jest właśnie w tych celach. Na południowym brzegu we wsi Zamorze zlokalizowane jest niewielkie kąpielisko, oraz osiedle domków letniskowych. Na zachodnim brzegu usytuowany jest ośrodek wczasowy stowarzyszenia "Barka" oraz wypożyczalnia sprzętu wodnego.

Bibliografia

Uwagi

  1. 1 lokatę zajmuje właśnie jezioro Lubosz Wielki (94,5 ha), 2. Luboszek (59 ha), 3. Kuchenne (31,1 ha). Ranking sporządzony na podstawie "Wykazu jezior w ..."

Przypisy

  1. a b c d e f Tabela.5.28. Lista jezior badanych w roku 2000 w systemie monitoringu regionalnego - 5.2.7. Jezioro Lubosz Wielki. [dostęp 2011-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 lipca 2009)].
  2. Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych: Hydronimy. Izabella Krauze-Tomczyk, Jerzy Ostrowski (oprac. red). T. 1. Cz. 2: Wody stojące. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006, s. 63. ISBN 83-239-9607-5. [dostęp 2011-02-11].
  3. mapa powiatu [dostęp 2011-02-11].
  4. a b c Mapa topograficzna dostępna w serwisie geoportal.gov.pl. [dostęp 2011-02-11].
  5. a b c Wykaz jezior w powiecie międzychodzkim, wrzesień 2008, 2/2 [dostęp 2011-02-11] [zarchiwizowane z adresu 2014-12-15], Cytat: pozycja 2/14.
  6. Dobrzyczno, Poznań, s. 368 [dostęp 2011-02-11].

Media użyte na tej stronie

Kwilcz (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Kwilcz, Polska
Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
Greater Poland Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.70 N
  • S: 51.05 N
  • W: 15.68 E
  • E: 19.19 E
Powiat międzychodzki location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu międzychodzkiego, Polska
Legenda jezioro.gif
Autor: Tzugaj, Licencja: CC0
znak graficzny do map, ukazujący przykładowe jezioro
Luboszek, gł.png
Autor: Przemek88r, Licencja: CC0
Jez. Luboszek w gm. Kwilcz