Dokudów Pierwszy
Artykuł | 51°57′6″N 23°12′51″E |
---|---|
- błąd | 38 m |
WD | 51°57'6.1"N, 23°12'51.1"E |
- błąd | 14 m |
Odległość | 0 m |
wieś | |
Kościół św. Praksedy | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2021) | 223[1] |
Strefa numeracyjna | 83 |
Kod pocztowy | 21-500[2] |
Tablice rejestracyjne | LBI |
SIMC | 0010582[3] |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
51°57′06″N 23°12′51″E/51,951667 23,214167 |
Dokudów Pierwszy – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Biała Podlaska[4][3].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.
Przez miejscowość przepływa Żarnica, niewielka rzeka dorzecza Bugu, lewy dopływ Zielawy.
Części wsi
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
1019817 | Dubowska | część wsi |
1019875 | Gumna | część wsi |
1021270 | Morgi | część wsi |
1021300 | Ostrów | część wsi |
1021429 | Siedlisko | część wsi |
1021435 | Średni Pas | część wsi |
Historia
Dawniej miasto lokowane w 1504 przez Lwa Bohowitynowicza (Bohowityna?) za zgodą króla Aleksandra Jagiellończyka na prawie magdeburskim pod ówczesną nazwą Lewkowo[5]. Znany jest przywilej lokacyjny króla Aleksandra z roku 1504 nadający prawo wolnego jarmarku i prawo budowy zamku na miejscu starego grodziska w widłach Zielawy i Żarnicy[5]. W dokumentach z 1529 roku jest już wymienione miasteczko Dokudów. W XVI w. było ono własnością Bohowitynów i wchodziło w skład dóbr Ortel (Wortel), w 1580 wzmiankowano w nim fundację monasteru[5]. O „horodyszczach“ w rejonie Dokudowa wspominały Akta Grodzkie Brzeskie. W XVI w. w miejscowości funkcjonował prawosławny klasztor[6]. Po zawarciu unii brzeskiej miejscowa ludność, razem z całą diecezją, przeszła do Kościoła unickiego i kolejna świątynia ufundowana w miejscowości, zbudowana w 1692 r., była już cerkwią unicką[7]. Dokudów utracił prawa miejskie przed 1700 rokiem[8]. W 1875, wskutek likwidacji unickiej diecezji chełmskiej, dokudowska parafia przeszła do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. XVII-wieczna cerkiew spłonęła całkowicie w 1915. Po tej dacie parafii prawosławnej nie restytuowano. W latach 1928–1932 na miejscu starszej cerkwi zbudowano świątynię neounicką, zaś w 1947 r. przemianowano ją na rzymskokatolicką[7]. We wsi znajduje się również cmentarz, dawniej unicki i prawosławny, obecnie rzymskokatolicki[9].
Utrata praw miejskich na pocz. XIX wieku. W roku 1915 spalony przez wojska rosyjskie.
Zabytki
Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa[10] na listę zabytków wpisane są obiekty:
- kaplica przydrożna drewniana, nr rej.: A/93 z 2.10.2003
Znane osoby
- Stanisław Brzóska (1832–1865) – duchowny rzymskokatolicki, generał i naczelny kapelan województwa podlaskiego w czasie powstania styczniowego, urodzony w Dokudowie
- Amfilochiusz Wakulski (1862–1933) – duchowny prawosławny, misjonarz na Alasce i biskup Kościoła Prawosławnego w Ameryce, urodzony w Dokudowie
Galeria
Kościół św. Praksedy (dawna cerkiew neounicka)
Przypisy
- ↑ Wieś Dokudów Pierwszy w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2018-05-18] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 229 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b c Grodzisko, st. 1, Ortel Książęcy Pierwszy - Zabytek.pl, zabytek.pl [dostęp 2018-10-08] (pol.).
- ↑ Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 25. ISBN 978-83-7431-127-4.
- ↑ a b red. K. Kolendo-Korczakowa, A. Oleńska, M. Zgliński: Katalog zabytków sztuki w Polsce. Województwo lubelskie powiat Biała Podlaska. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2006, s. 53-54.
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 28-29.
- ↑ Parafia, diecezja.radiopodlasie.pl [dostęp 2017-07-06] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-03] (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 1 .
Linki zewnętrzne
- Dokudów na stronie Wirtualne Podlasie
- Dokudów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 93 .
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 52.35 N
- S: 50.20 N
- W: 21.52 E
- E: 24.25 E
Herb wsi Dokudów Pierwszy.
Autor: Loraine, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok na zabudowania w centrum wsi Dokudów
Autor: Loraine, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kapliczka św. Jana Nepomucena w centrum Dokudowa
Autor: Loraine, Licencja: CC BY-SA 4.0
Krzyż ku czci ks. Stanisława Brzóski w Dokudowie