Dolaryzacja

Dolaryzacja – wprowadzenie jednostki monetarnej np. dolara jako waluty alternatywnej lub zamiast waluty krajowej w celu korzystania z niego jako ze środka płatniczego w obrotach pieniężnych wewnątrz danego państwa. Termin ten tyczy się głównie najbardziej rozpowszechnionych walut świata tzn. dolara amerykańskiego (USD) i euro (EUR), ale również każdej obcej waluty wdrażanej do systemu płatniczego kraju.

Do 1999 dolaryzacja nie była w zasadzie brana pod uwagę, jako że została uznana za niemożliwą do wprowadzenia pod względem politycznym. Zyskała rozgłos po roku 1999, kiedy to kilka krajów rozpatrywało i wprowadziło ją jako prawomocną politykę pieniężną.

Najważniejszymi krajami, który oficjalnie wprowadziły dolaryzację były: Panama (1904), Ekwador (2000) i Salwador (2001). Do lipca 2005 jedynymi walutami używanymi do oficjalnej dolaryzacji były: dolar amerykański, dolar nowozelandzki, nowy lir turecki, rosyjski rubel, frank szwajcarski, dolar australijski i rupia indyjska.

Formy występowania

• nieoficjalna, bez legalnej zgody (większość krajów Ameryki Łacińskiej i Karaibów, w szczególności: Argentyna, Boliwia, Meksyk, Peru i Ameryka Środkowa; większych krajów byłego Związku Radzieckiego, tj. Armenia, Azerbejdżan, Gruzja, Rosja, Ukraina; pojedyncze inne kraje: Mongolia, Mozambik, Rumunia, Turcja, Wietnam);
• półoficjalna (lub oficjalna w systemach bimonetarnych), kiedy waluta obca występuje jako prawny środek płatniczy, ale jest mniej ważny niż waluta krajowa (USD: Bahamy, Kambodża, Haiti, Laos, Liberia; inne waluty: Bhutan, Bośnia, Lesotho, Namibia);
• oficjalna, gdy państwo zupełnie rezygnuje z używania waluty krajowej na korzyść waluty obcej.

Konsekwencje dolaryzacji

Korzyści

• senioraż (seigniorage), czyli przychód z wypuszczania waluty;
• osiągnięcie większej stabilności finansowej i zaufania na arenie międzynarodowej;
• zmniejszenie się stopy inflacji;
• częste zmniejszenie się kosztów transakcji;
• otwartość na inne kraje.
• w przypadku stabilnych walut - wyeliminowanie ryzyka krachu walutowego
• wyeliminowanie kosztów emisji pieniądza (druk banknotów, bicie monet itp.)

Koszty

• presja kraju zdolaryzowanego wywierana na kraj, z którego pochodzi waluta, by ten rozwiązywał jego ewentualne problemu ekonomiczne;
• tzw. koszty zmiany cenników (ceny, oprogramowanie komputerowe, kasy dostosowane do wcześniejszej waluty);
• utrata możliwości prowadzenia polityki monetarnej. Hipotetycznie może wystąpić sytuacja gdy kraj zdolaryzowany jest w odwrotnej fazie cyklu koniunkturalnego niż kraj, z którego pochodzi waluta. Skutecznie prowadzona polityka monetarna kraju emitenta będzie wtedy oddziaływać dokładnie odwrotnie do potrzeb kraju zdolaryzowanego. Istotnym problemem jest także to gdy występuje znaczna różnica rozwoju i struktury obu gospodarek.
• koszt straty krajowego banku centralnego jako pożyczkodawcy ostatniej instancji.
• jeśli kraj zacofany gospodarczo przyjmuje silną, stabilną walutę kraju rozwiniętego, to silny popyt na tani kredyt zwykle napędza spiralę zadłużenia

Lista krajów oficjalnie zdolaryzowanych

Dolar amerykański

• Brytyjskie Wyspy Dziewicze;
• Timor Wschodni;
• Ekwador;
• Salwador;
• Palau;
• Panama;
• Mikronezja;
• Wyspy Marshalla.

Euro

• Kosowo;
• Monako;
• Andora;
• San Marino;
• Watykan;
• Czarnogóra.

Rubel

• Abchazja;
• Osetia Południowa.

Dolar nowozelandzki

• Wyspy Cooka;
• Niue;
• Wyspy Tokelau;
• Pitcairn.

Dolar australijski

• Kiribati;
• Nauru;
• Tuvalu;

Dolar i euro w dolaryzacji

Światowe użycie dolara amerykańskiego i euro

Oznaczenia walut:

█ Dolar amerykański

█ Oficjalna dolaryzacja - dolar amerykański

█ Euro

█ Oficjalna dolaryzacja - euro

Zobacz też

• euroizacja
• ERM II

Bibliografia

• Basics of Dollarization. users.erols.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-04)].. (arch.)