Dolby NR

Dolby NR (skrót od ang. Noise Reduction) – system redukcji szumów stosowany w magnetofonach analogowych, opracowany przez firmę Dolby Laboratories. Zadaniem systemu Dolby NR jest zmniejszenie poziomu szumów samej taśmy, które są głównym czynnikiem ograniczającym dynamikę magnetofonów kasetowych.

Zasada działania

Wysokoczęstotliwościowy szum własny taśmy (ang. tape hiss) jest spowodowany nierównomiernym rozmieszczeniem elementarnych magnesów w warstwie magnetycznej[1]. Redukcja tego szumu w systemie Dolby NR jest realizowana przy użyciu procesu kompandorowania w dwóch etapach:

Etap 1: Podczas nagrania taśmy dynamika sygnału fonicznego jest kompresowana tuż przed głowicą. Celem kompresji jest zwiększenie poziomu sygnału w zakresie wysokich tonów, tak by jego poziom był wyższy niż poziomu szumów taśmy[2].

Etap 2: Podczas odtwarzania taśmy, sygnał jest poddawany ekspansji dynamiki, która jest procesem dokładnie odwrotnym do kompresji z etapu 1. Sygnał w zakresie wysokich częstotliwości jest przyciszany do oryginalnego poziomu, dzięki czemu jednocześnie obniżany jest poziomem szumów taśmy[2]. (Można zaobserwować, że taśmy nagrane przy użyciu systemu Dolby B brzmią "jaśniej" kiedy są odtwarzane bez systemu redukcji szumów – wtedy słychać dźwięk po kompresji, a nie oryginalny).

System Dolby NR pozwala zwiększyć odstęp sygnału do szumu, przy zachowaniu oryginalnej jakości nagrania.

Odmiany

W roku 1966 został wprowadzony system Dolby A, stosowany w magnetofonach studyjnych. Najbardziej znany stał się jego następca, Dolby B, wprowadzony w roku 1968 – sprawdził się doskonale w popularnych magnetofonach kasetowych. Kolejnymi wersjami, przeznaczonymi na rynek konsumencki, były Dolby C i Dolby S.

System Dolby A nie był wykorzystywany w popularnym sprzęcie audio, a jedynie w urządzeniach profesjonalnych. W tym systemie procesy zmian sygnału audio wykonywane były w czterech osobnych pasmach: 15-80 Hz, 80 Hz-3 kHz, 3-9 kHz i 9-20 kHz[3].

W kolejnych wersjach w paśmie powyżej ok. 1 kHz sygnał był podnoszony/obniżany zmiennie, w zależności od jego głośności. Przy poziomie głośności +3 VU sygnał nie był już modyfikowany. Jeśli chodzi o poziom nagrania, to w zamyśle, bilans tych dwóch uzupełniających się procesów ma wynieść zero. Jeśli jednak, jak w przypadku Dolby B, poziom nagrania (w cichej partii) został najpierw podniesiony o +10 dB, a później z powrotem obniżony o -10 dB, to jednocześnie z obniżeniem szum taśmy też zostaje obniżony o -10 dB.

Ponieważ oba procesy miały się "zerować", dla precyzyjnego działania całości, krytycznym momentem stało się zapewnienie jednakowego poziomu nagrywania i odtwarzania. Ponieważ taśmy (kasety) różnych producentów różniły się parametrami, w magnetofonach wyższej klasy zaczęto wprowadzać możliwość wcześniejszej kalibracji poziomu nagrywania (ang. BIAS), której należy dokonać przed nagrywaniem.

Zobacz też

  • CNRS - polski odpowiednik układu Dolby B
  • DNL

Przypisy

  1. ↑ Mieczysław Kominek. Walka o ciszę - Historia fonografii część 16. „Hi-Fi i Muzyka”. 12/2003. 81. [dostęp 2008-04-16]. 
  2. ↑ a b Dolby B, C, and S Noise Reduction Systems: Making Cassettes Sound Better (ang.). Dolby.com. [dostęp 2010-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-21)].
  3. ↑ Dolby A. audio.com.pl. [dostęp 2016-07-23].