Dolina Drwęcy (Natura 2000)

Dolina Drwęcy

kod: PLH280001
Dolina Drwęcy, okolice Brodnicy
obszar mający znaczenie dla Wspólnoty
Państwo	Polska
Mezoregion	Kotlina Toruńska, Dolina Drwęcy, Garb Lubawski, Pojezierze Dobrzyńskie, Pojezierze Brodnickie, Pojezierze Olsztyńskie
Data utworzenia	2008
Powierzchnia	12 561,56 ha
Obszary chronione	3 rezerwaty przyrody
Położenie na mapie Polski Dolina Drwęcy
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Dolina Drwęcy
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Dolina Drwęcy
53°21′00″N 19°31′18″E/53,350000 19,521667

Dolina Drwęcy (PLH280001) – obszar mający znaczenie dla Wspólnoty, projektowany specjalny obszar ochrony siedlisk w ramach programu Natura 2000 w województwach warmińsko-mazurskim i kujawsko-pomorskim. Zajmuje powierzchnię 12 561,5 ha. Obejmuje całą długość rzeki Drwęcy (207 km) wraz z jej dopływami na długości: Grabiczek – 19,5 km, Dylewka – 14,9 km, Poburzanka – 3,5 km, Gizela – 9,5 km, Iławka – 7,6 km, Wólka – 6,6 km, Wel – 14,6 km^[1]. Obszar „Dolina Drwęcy” leży w mezoregionach: Pojezierze Olsztyńskie, Garb Lubawski, Dolina Drwęcy, Pojezierze Brodnickie, Pojezierze Dobrzyńskie, Kotlina Toruńska. Zatwierdzony został w 2008 roku^[2].

Charakterystyka

Ukształtowanie terenu

Obszar dorzecza Drwęcy ukształtowany został podczas zlodowacenia północnopolskiego. Charakteryzuje się dużym urozmaiceniem wysokości. Najwyższy punkt (312 m n.p.m.) znajduje się na Górze Dylewskiej, a najniższy w ujściu Drwęcy do Wisły (średnio ok. 36,6 m n.p.m.). Główne formy terenu występujące w Dolinie Drwęcy to faliste moreny denne, ciągi moren czołowych, równiny sandrowe oraz rynny polodowcowe. Wysokość stromych zboczy rynien przekracza w wielu miejscach 50 m. Są one wykorzystywane przez dopływy Drwęcy, często też występują w nich jeziora i torfowiska. Większość jezior zgrupowana jest w okolicach Iławy i Ostródy. Powyżej Brodnicy rzeka płynie przełomowym odcinkiem w głębokiej na 50 m dolinie i wąskiej na 1–2 km koło Nowego Miasta Lubawskiego. Powyżej odcinka przełomowego dolina rozszerza się i jest użytkowana rolniczo^[1].

Ekologia

Liczba i różnorodność siedlisk przyrodniczych wymienionych w załączniku nr 2 dyrektywy siedliskowej decyduje o wysokim potencjale ekologicznym Doliny Drwęcy. Należy ją traktować jako ponadregionalny ekosystem przyrodniczy. Z powodu swojej długości stanowi ważny korytarz ekologiczny o znaczeniu krajowym, który łączy Dolinę Wisły i Pojezierze Mazurskie. Rzeka jest korytarzem dla migracji minogów i ryb, natomiast dolina dla dużych ssaków i ptaków będących przedmiotem ochrony obszaru specjalnej ochrony ptaków Bagienna Dolina Drwęcy. Drwęca i jej dorzecze objęte jest krajowym programem restytucji ryb wędrownych, zaś rzeka Wel jest wymieniana jako jeden z głównych cieków dorzecza Drwęcy o walorach kwalifikujących go jako podstawowe tarlisko anadromicznych ryb wędrownych i siedlisko ryb prądolubnych^[1]. Na Drwęcy funkcjonuje obecnie 7 obrębów ochronnych ryb^[3]. Ponadto dorzecze rzeki Drwęcy powinno podlegać szczególnej ochronie, gdyż w jej dolnej części w Lubiczu wykorzystywane jest od 1978 r. powierzchniowe ujęcie wody zaopatrujące Toruń^[2].

Typy chronionych siedlisk przyrodniczych występujących w Dolinie Drwęcy

Wypas bydła na łąkach Doliny Drwęcy jako przykład rolnictwa ekstensywnego

• brzegi lub osuszane dna zbiorników wodnych (5,6 ha)
• starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne (1176,59 ha)
• naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne (16,97 ha)
• zalewane muliste brzegi rzek (okresowo)
• zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (1,38 ha)
• ziołorośla górskie (9,89 ha) i ziołorośla nadrzeczne (9,78 ha)
• niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (526,09 ha)
• torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (3,93 ha)
• torfowiska przejściowe i trzęsawiska (17,5 ha)
• obniżenia na podłożu torfowym
• górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk (1,89 ha)
• grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (208,81 ha)
• łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (256,63 ha)
• łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (7,77 ha)
• grąd subatlantycki (304,84 ha)
• żyzne buczyny (112,43 ha)
• kwaśne buczyny (21,64 ha)
• bory i lasy bagienne (21,59 ha)
• nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników Ranunculion fluitantis (4,92 ha)
• wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi (1,51 ha)
• jeziora lobeliowe (1,26 ha)

Inne formy ochrony przyrody

W obrębie obszaru Natura 2000 „Dolina Drwęcy” znajdują się 3 rezerwaty przyrody: „Rzeka Drwęca”, „Jar Grądowy Cielęta” i „Jezioro Czarne”.

Tereny „Doliny Drwęcy” wchodzą w skład następujących wielkoobszarowych form ochrony przyrody:

• Welski Park Krajobrazowy
• Brodnicki Park Krajobrazowy
• Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórz Dylewskich
• Obszar Chronionego Krajobrazu Kanału Elbląskiego
• Obszar Chronionego Krajobrazu Jeziora Mielno
• Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Drwęcy
• Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Dolnej Drwęcy
• Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Górnej Drwęcy
• Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Rzeki Wel
• Obszar Chronionego Krajobrazu Lasów Taborskich

Część terytorium obszaru „Dolina Drwęcy” jest także objęta ochroną w formie obszarów specjalnej ochrony ptaków, również stanowiących część sieci Natura 2000, są to: „Bagienna Dolina Drwęcy” PLB040002 i „Dolina Dolnej Wisły” PLB040003 (niewielki fragment przy ujściu Drwęcy do Wisły).

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Obszar Natura 2000 Dolina Drwęcy. W: Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-04-09].