Dolina Kamienista

Górna część doliny. Widok z Błyszcza. W głębi Krywań

Dolina Kamienista. Widok ze wschodniej grani Bystrej

Dolina Kamienista (słow. Kamenistá dolina) – dolina walna w słowackich Tatrach Zachodnich, czasami uznawana też za odgałęzienie Doliny Cichej Liptowskiej (Tichá dolina), odchodzące od niej w jej dolnej części w kierunku północno-zachodnim.

Topografia

Dolina ma długość ok. 7 km i powierzchnię 9 km². Dolina graniczy:

• od północnego wschodu z doliną Hliną (dolina Hliná). Rozdziela je odchodząca od Kamienistej (Veľká Kamenistá, 2121 m) grań Hlina (hrebeň Hlina) z Hlińskim Wierchem (Holý vrch, 1863 m),
• od północy z leżącą na terenie Polski Doliną Pyszniańską, rozdziela je główna grań Tatr od Kamienistej po Błyszcz (Blyšť, 2159 m),
• od zachodu z Doliną Raczkową (Račkova dolina), rozdziela je grań łącząca Błyszcz i Bystrą (Bystrá, 2248 m),
• południowego zachodu z Doliną Bystrą (Bystrá dolina), rozdziela je wschodnia grań Bystrej z kulminacją Kotłowa (Kotlová, 1985 m)

Geologia i rzeźba terenu

Wyrzeźbiona została w łupkach krystalicznych. Ma prosty przebieg. Była zlodowacona, jej żłób polodowcowy jest jednym z bardziej typowych w Tatrach. Lodowce pokryły jej dno zwałami moren. To dlatego nazywa się Kamienista, gdyż jak twierdził zoolog Maksymilian Nowicki: W Dolinie Kamienistej nie ujrzysz prawie ani piędzi równego murawnika; wszystko szczery kamieniec. Ludwik Zejszner badający ją w 1950 pisał: W tych rozpadlinach granitu zastaje zwiedzający niejeden piękny, a dziki widok. Jest bardzo głęboka – stojąc na grani Bystrej możemy dostrzec ogromny kontrast w głębokości jej dna w porównaniu z leżącą po drugiej stronie grani Doliną Bystrą; jej dno znajduje się ok. 400–450 m niżej niż dno Doliny Bystrej. Dnem doliny spływa Kamienisty Potok.

Zarastające dolinę lasy są w dużym stopniu zniszczone przez lawiny i dość nisko się kończą, ustępując miejsca kosodrzewinie. W niektórych miejscach rosną na dzikich urwiskach kamiennych, jako tzw. las urwiskowy. Ze skalistych zboczy zsypują się piargi, często aż do doliny potoku.

Historia

Dawniej dolina tętniła życiem pasterskim, wypasali tutaj mieszkańcy słowackiej wsi Wychodna. Dawniej trawiaste obszary po zaprzestaniu wypasu zarastają borówczyskami, zaroślami malin i lasem. Pozostałością pasterskiej przeszłości jest kilka zarastających polan, m.in. położona na wysokości 1300–1350 m Polana Kamienista. Dolina Kamienista była też jednym z ważniejszych szlaków z Polski na Liptów. Prowadził on z Doliny Kościeliskiej przez Pyszniańską Przełęcz i Dolinę Kamienistą. Był używany przez przemytników, kupców i zbójników. Tędy chodzili bohaterzy Legendy Tatr Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Po utworzeniu Tatrzańskiego Parku Narodowego Dolina Pyszniańska jako obszar ochrony ścisłej została wyłączona z turystyki, a szlak przestał być używany.

Szlaki turystyczne

– niebieski z Podbańskiej przy Tatrzańskiej Drogi Młodości (nr 537) przez Dolinę Kamienistą na Pyszniańską Przełęcz (Pyšné sedlo, 1788 m). Jego trasa poprowadzona jest wzdłuż Kamienistego Potoku, dopływu Cichej Wody Liptowskiej. Czas przejścia 4:15 h, z powrotem 3 h, różnica wzniesień 1300 m, długość trasy 9,5 km. Szlak jest zamknięty od 1 listopada do 30 czerwca.

Bibliografia

• Józef Nyka: Tatry słowackie. Przewodnik. Wyd. II. Latchorzew: Wyd. Trawers, 1998. ISBN 83-901580-8-6.
• Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2003. ISBN 83-915859-1-3.
• Tatry Zachodnie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000. Warszawa: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2005/06. ISBN 83-87873-36-5.