Dolomit (skała)

Dolomit dewoński z kamieniołomu w Dubiu

Krystaliczny marmur dolomityczny

Struktura krystaliczna dolomitu

Dolomit – niemal monomineralna osadowa skała węglanowa, zbudowana głównie z minerału o tej samej nazwie.

Nazwa pochodzi od nazwiska francuskiego badacza Alp, mineraloga Deodata Dolomieu, który w 1791 r. po raz pierwszy wyodrębnił ten minerał.

Składają się głównie z minerału dolomitu (węglanu wapnia i magnezu – ponad 90%) i minerału kalcytu (węglanu wapnia), minerałów ilastych, kwarcu, markasytu, pirytu, i substancji bitumicznej. Często dolomity powstają kosztem wapieni w czasie procesu dolomityzacji. Makroskopowo przypomina ona zbudowany głównie z węglanu wapnia – wapień. Jest od niej bardziej odporna na wietrzenie z powodu mniejszej rozpuszczalności minerału dolomitu od kalcytu.

W wyniku przeobrażenia skał osadowych – wapieni lub dolomitów, połączonego z rekrystalizacją minerałów wyjściowych, często wraz ze zmianą składu chemicznego (metasomatozą), powstały skały metamorficzne – marmury dolomityczne (dolomitowe).

Właściwości

• ulega reakcji z kwasem solnym dopiero po sproszkowaniu,
• jest biały, szary żółtawy, brunatnoszary, niemal czarny,
• struktura – zwięzła, masywna, porowata, równo- lub nierównoziarnista,
• tekstura – bezkierunkowa, kierunkowa.

Rozróżnia się dolomit wtórny i pierwotny:

• Dolomit pierwotny powstaje w wyniku bezpośredniego wytrącenia się z wody morskiej. Jest on drobnoziarnisty i równoziarnisty.
• Dolomit wtórny powstaje w wyniku metasomatozy, czyli wypierania jednego składnika przez drugi. W tym przypadku wapń jest wypierany przez magnez. Dolomit wtórny jest gruboziarnisty i nierównoziarnisty.

Występowanie

W świecie: Austria, Niemcy, Włochy, Słowenia, Szwajcaria, Rumunia, tereny dawniejszej Jugosławii, Kanada, USA, Meksyk,

W Polsce: występuje w Małopolsce – w Tatrach (Dolina Białego, Dolina Kościeliska, Dolina Chochołowska), w Górach Świętokrzyskich, duże wystąpienia są na Wyżynie Krakowsko-Wieluńskiej oraz na Dolnym Śląsku – w Sudetach (Masyw Śnieżnika, Krowiarki).

Zastosowanie

• w czystej postaci jest wykorzystywany jako ruda magnezu (13,3% Mg, do lekkich stopów)
• materiał budowlany (do wytwarzania specjalnego cementu)
• materiał dekoracyjny
• surowiec dla przemysłu ceramicznego
• ma zastosowanie w metalurgii
• do produkcji materiałów ogniotrwałych
• do produkcji nawozów mineralnych (nawóz wapniowo-magnezowy do odkwaszania gleb)
• interesuje kolekcjonerów

Bibliografia

• WacławW. Ryka WacławW., AnnaA. Maliszewska AnnaA., Słownik petrograficzny, Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1982, ISBN 83-220-0150-9, OCLC 69507580 .
• AndrzejA. Bolewski AndrzejA., WłodzimierzW. Parachoniak WłodzimierzW., Petrografia, Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1982, ISBN 83-220-0173-8, OCLC 749339255 .