Dolph Lundgren

Dolph Lundgren

(c) photo by Alan Light, CC BY 2.0 Dolph Lundgren
Imię i nazwisko	Hans Lundgren
Data i miejsce urodzenia	3 listopada 1957 Spånga-Tensta
Zawód	aktor, reżyser, producent, scenarzysta
Współmałżonek	Anette Qviberg (1994-2011; rozwód)
Lata aktywności	od 1978
Strona internetowa

Dolph Lundgren, właściwie Hans Lundgren^[1][2] (ur. 3 listopada 1957 w Spånga-Tensta) – szwedzki aktor kina akcji, okazjonalnie reżyser, producent i scenarzysta filmowy^[3][4].

Dolph Lundgren obok Sylvestera Stallone, Arnolda Schwarzeneggera, Chucka Norrisa, Bruce’a Willisa, Stevena Seagala oraz Jeana-Claude’a Van Damme’a zaliczany jest do pokolenia aktorów filmowych stanowiących plejadę gwiazd kina akcji lat 80. XX w.^[5]. Według analizy magazynu „Superinteressante” Dolph Lundgren zabił w filmach najwięcej osób - ogółem: 662 zgony^[6].

Życiorys

Wczesne lata

Dorastał w rodzinie luterańskiej^[7] w Sztokholmie jako syn Sigrid Birgitta (z domu Tjerneld), nauczycielki języka szwedzkiego, i Karla Johan Hugo Lundgrena, inżyniera i ekonomisty szwedzkiego rządu^[8]. Wychowywał się z dwiema siostrami i starszym bratem Johanem. Jak twierdził Lundgren, jego ojciec był tyranem, dał upust swojej frustracji wyżywając się na swojej żonie i najstarszym synu, a w trakcie jego tyrad, nazwał Dolpha „przegranym”, co zmotywowało go później, że stał się coraz bardziej ambitny, starając się udowodnić sobie i innym, że „da radę, bo jest silny i inteligentny”^[9]. Ale też powiedział: „Ja wciąż kocham ojca, bez względu na to, co się stało. Jest wiele rzeczy, które w nim nadal podziwiam. Jako dziecko byłem chyba za bardzo uparty”^[9]. Miał trudne relacje z ojcem, co było powodem jego uczestnictwa w ciężkich sportach takich jak boks czy karate^[9].

Jako dziecko był niepewny i cierpiał z powodu alergii. W wieku siedmiu lat próbował trenować judo i gōjū-ryū. Jako 10-latek trenował kyokushin karate. Mając 13 lat przeniósł się do domu dziadków w Nyland w Ångermanland. Początkowo grał na bębnach i miał aspiracje, aby stać się gwiazdą rocka. Jako nastolatek zaczął trenować z hantlami i ciężarkami. Mimo wczesnego zainteresowania muzyką i sztuką chciał zostać inżynierem (podobnie jak jego ojciec). W wieku czternastu lat rozpoczął regularne treningi karate. Stał się też zapalonym fanem piłki nożnej, kibicującym klubowi Everton F.C. i śledzącym mistrzostwa Europy i świata w piłce nożnej^[10].

Po ukończeniu szkoły średniej, w latach 70. spędził trochę czasu w Stanach Zjednoczonych korzystając z różnych stypendiów naukowych, studiując chemię na Uniwersytecie Stanu Waszyngton i Uniwersytecie w Clemson. Z tego pierwszego otrzymał dyplom w dziedzinie chemii, idąc w ślady ojca i starszego brata, a następnie przez rok służył w szwedzkiej piechocie morskiej w Kustjägare (KJ). Podczas służby wojskowej poznał inne sztuki walki. Ukończył potem studia magisterskie w zakresie inżynierii chemicznej w Królewskim Instytucie Technicznym w Sztokholmie.

W czasie swoich lat nauki, Lundgren doskonalił swoje umiejętności karate poprzez twarde treningi w okresie pięciu lat, osiągając w 1975 dan czarnego pasa w kyokushin^[6]. W 1978 był kapitanem szwedzkiej drużyny kumite-karate^[11]. W 1979 był groźnym konkurentem w World Open Tournament (zorganizowanym przez Kyokushin Karate Organization). Wygrał Mistrzostwa Europy w wadze ciężkiej w karate kyokushin w 1980 i 1981, a w 1982 uzyskał mistrzostwo w Australii.

W 1982 odebrał dyplom magistra chemii na Uniwersytecie w Sydney^[12]. Podczas pobytu w Sydney, zarabiał na życie jako ochroniarz w nocnym klubie w okolicy King Cross^[13]. W 1983 za bardzo dobre wyniki w nauce otrzymał stypendium Fulbrighta, dające mu wstęp na Instytut Techniczny Massachusetts^[14]. Gdy jednak przygotował się do przeprowadzki do Bostonu, został zauważony w klubie w Sydney i zatrudniony przez Grace Jones jako ochroniarz^[15], a dwa lata później stał się jej narzeczonym i wyjechał z nią do Nowego Jorku^[16].

Początki kariery

Dolph Lundgren na plakacie filmowym w Damaszku w Syrii

Dolph Lundgren (2007)

Dolph Lundgren z obsadą Niezniszczalnych na San Diego Comic-Con (2010)

W 1983 pracował jako model dla nowojorskiej Zoli Agency, reklamując odzież i sprzęt sportowy. Zarabiał na życie jako ochroniarz na Manhattanie w nocnym klubie The Limelight, skąd został zwolniony^[12]. Współpracował też z Chazzem Palminteri. W ciągu dnia uczył się aktorstwa w Warren Robertson Theatre Workshop. Tańczył w Studio 54, gdzie poznał takie sławy jak Andy Warhol, Keith Haring czy Iman, i studiował aktorstwo z Andie MacDowell i Tomem Hulce.

Na dużym ekranie pojawił się w niewielkiej roli oficera KGB w scenie z generałem Gogolem (Walter Gotell) w czternastym z kolei oficjalnym filmie z cyklu o Jamesie Bondzie, zatytułowanym Zabójczy widok (A View to a Kill, 1985) u boku Rogera Moore, Christophera Walkena i Grace Jones^[17], z którą w lipcu 1985 wziął udział w sesji zdjęciowej Helmuta Newtona dla magazynu „Playboy”^[18][19].

Był przesłuchany do roli w sequelu Rambo II (1985)^[20]. Zwrócił na siebie uwagę kreacją radzieckiego boksera Iwana Drago w sensacyjnym dramacie sportowym Rocky IV (1985)^[21], za którą otrzymał nagrodę Marshall Trophy na festiwalu filmowym w Naperville w Illinois. Znalazł się na okładkch magazynów: „Bravo” (11/86, 06.03.1986, 17/86, 17.04.1986), „Sports & Fitness” (w marcu 1986), „Men’s Fitness” (we wrześniu 1987), „Muscle & Fitness” (w sierpniu 1987, w grudniu 1991, w maju 2015, w styczniu 2017 w edycji brytyjskiej) czy „The Muscle Magazine” (1988 w hiszpańskiej edycji)^[22].

Był brany pod uwagę do roli Bena Richardsa w Uciekinierze (1987)^[20], którego ostatecznie zagrał Arnold Schwarzenegger. Wkrótce wsławił się główną rolą komiksowego He-Mana w filmie fantasy Władcy wszechświata (Masters of the Universe, 1987)^[23], adaptacji popularnej kreskówki. Jednak krytycy nie szczędzili mu słów krytyki, wytykając, że jedyne plusy jego aktorstwa wynikają z jego fizyczności. Wcielił się następnie w rosyjskiego agenta KGB w sensacyjnym filmie wojennym Czerwony skorpion (Red Scorpion, 1989) oraz zagrał samotnego mściciela, policjanta-weterana wojennego Franka Castle, w filmie Punisher (The Punisher, 1989), gdzie wykonał większość popisów kaskaderskich.

W dreszczowcu fantastycznonaukowym Mroczny anioł (Dark Angel, 1990) zagrał postać policjanta Jacka Caine’a, walczącego z tytułowym przybyszem z kosmosu, który zagraża ludzkości. Andrzej Żuławski powierzył mu rolę francuskiego kapitana Criona w przygodowym dramacie wojennym Tygrys (Le Tigre, 1990), którego akcja rozgrywała się podczas upadku Điện Biên Phủ; jednak projekt został przerwany ze względu problemy finansowe producenta^[24]. W czarnej komedii sensacyjnej Ostry poker w Małym Tokio (Showdown in Little Tokyo, 1991) u boku Brandona Lee pojawił się jako detektyw z Los Angeles Chris Kenner, tropiący szefa Yakuzy^[25].

Rozwój kariery

Lundgren stał się ikoną kina akcji po udziale w sensacyjnym dramacie fantastycznonaukowym Ronalda Emmericha Uniwersalny żołnierz (Universal Soldier, 1992)^[26], gdzie został obsadzony w roli antagonisty sierżanta Andrew Scotta – żołnierza-cyborga GR13, przeciwnika Jeana-Claude’a Van Damme’a. Emmerich miał ambicje, aby konflikt dwóch żołnierzy przywodził na myśl Czas apokalipsy^[27]. W 1992 Van Damme i Lundgren promowali Uniwersalnego żołnierza na 45. Festiwalu Filmowym w Cannes, gdzie na czerwonym dywanie obaj cedząc słowa przepychali się na oczach dziennikarzy i ochroniarzy, a tym samym stali bohaterami jednego z najsłynniejszych skandali w historii festiwalu. Po latach Lundgren przyznał, że bójka została dokładnie zaplanowana^[28]. Film Emmericha powstał za 23 mln dolarów i przyniósł producentom 13 mln zysku^[29]. Van Damme i Lundgren spotkali się planie filmowym wielokrotnie. Zagrali razem w dwóch sequelach Uniwersalnym żołnierzu: Regeneracji (2009) i Uniwersalnym żołnierzu: Dniu odrodzenia (2012), dwóch sequelach Niezniszczalnych 2 (2012) i Niezniszczalnych 3 (2014) oraz w dreszczowcu W Otchłani (Black Water, 2018), opowieści dziejącej się w tajemniczej łodzi podwodnej, która służy jako więzienie dla CIA.

Wystąpił gościnnie w teledyskach: „Body Count’s in the House” (1992) zespołu Body Count, „Space” (2006) Irson Kudikowej i „Believer” (2017) grupy Imagine Dragons. W 1994 związał się z nowojorskim Ensemble Studio Theater i występował z Group of Eight. W cyberpunkowym dreszczowcu sci-fi Johnny Mnemonic (1995) z Keanu Reevesem wystąpił w roli ulicznego kaznodziei-zabójcy^[30]. Kolejne projekty przeznaczane na rynek wideo z jego udziałem nie przykuwały zbyt dużej uwagi. Był kapitanem drużyny pięcioboistów Stanów Zjednoczonych na igrzyskach w 1996^[6]. Był kandydatem do roli Fantoma / Kita Walkera w filmie przygodowym Fantom (1996)^[20].

Od 2004 zajął się reżyserią. Wśród projektów wyreżyserowanych przez Lundgrena znalazły się filmy akcji klasy „B”, w tym Obrońca (The Defender, 2004), Mechanik: Czas zemsty (The Mechanik, 2005) w roli Nikolaja Czerenienko, byłego komandosa, pracującego w podmiejskim warsztacie jako mechanik, Morderczy występ (Command Performance, 2009) i Icarus (2010). Do niektórych ze swoich filmów pisał scenariusze. W dramacie przygodowym Nowe imperium (L’Inchiesta, 2006) wcielił się w postać nordyckiego niewolnika Briksosa. W przygodowym filmie akcji Niezniszczalni (The Expendables, 2010) wystąpił z największymi gwiazdami kina sensacyjnego lat 80. i 90.: Arnoldem Schwarzeneggerem, Sylvestrem Stallone i Bruce’em Willisem.

W 2007 stoczył pokazową walkę bokserską z Olegiem Taktarowem^[31]. W 2008 prowadził odcinek szwedzkiej audycji radiowej Sveriges Radio P1 Sommar. W 2013 został uhonorowany nagrodą za całokształt twórczości jako najlepszy aktor historycznego hitu kinowego Rocky IV na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym CineRockom.

W 2016 dołączył do piątego sezonu serialu The CW Arrow jako czarny charakter Konstantin Kovar^[32]. W reklamie Volvo (2018) wystąpił w roli ostrego sierżanta^[33].

W 2018, po 33 latach, powrócił na kinowy ekran jako Ivan Drago w filmie Creed II^[34]. Wraz z Florianem Munteanu grającym jego syna Viktora trafił na okładkę „Men’s Health” (w grudniu 2018)^[35]. Wraz z Frankiem Grillo został obsadzony w głównej roli jako kapitan Hans Kessler w dreszczowcu Operacja Seawolf (Operation Seawolf, 2022) o ataku niemieckiego okrętu podwodnego na Nowy Jork pod koniec II wojny światowej^[36]. W 2022 został gwiazdą reklamy Old Spice^[37].

Życie prywatne

W latach 1990–1991 był żonaty z Peri Momm^[38]. W czasie związku z piosenkarką Grace Jones (1983-1986)^[39] regularnie uprawiał seks grupowy^[40]. Spotykał się z modelką Janice Dickinson^[41].

27 lutego 1994 w Sztokholmie ożenił się po raz drugi z projektantką biżuterii i stylistką w Marbella Anette Qviberg^[42], z którą ma dwie córki – Idę Sigrid (ur. 29 kwietnia 1996 w Sztokholmie) i Gretę Eveline (ur. 30 listopada 2002 w Sztokholmie). Rozwiedli się w 2011^[43]. W latach 2011–2017 był związany z młodszą o 24 lata Jenny Sandersson^[44][45][46]. W czerwcu 2020 zaręczył się z pochodzącą z Norwegii trenerką personalną, Emmą Krokdal, młodsza od niego o 39 lat^[47][48].

We wrześniu 2022 przeszedł skomplikowaną operację lewej kostki ze względu na niezaleczoną kontuzję od lat 70., czasu służby w szwedzkiej piechocie morskiej w Kustjägare, gdzie spędzał czas na doskonaleniu swoich umiejętności w różnych sztukach walki^[49].

Filmografia

Filmy

Seriale TV

Nagrody

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Dolph Lundgren w bazie IMDb (ang.)
• Dolph Lundgren w bazie Filmweb
• Dolph Lundgren w bazie Notable Names Database (ang.)