Dolsk (województwo zachodniopomorskie)

Dolsk
wieś
Ilustracja
Ruiny pałacu
Państwo Polska
Województwo zachodniopomorskie
Powiatmyśliborski
GminaDębno
Wysokość49 m n.p.m.
Liczba ludności (2014)202
Strefa numeracyjna95
Kod pocztowy74-311[1]
Tablice rejestracyjneZMY
SIMC0179826
Położenie na mapie gminy Dębno
Mapa konturowa gminy Dębno, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Dolsk”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Dolsk”
Położenie na mapie powiatu myśliborskiego
Mapa konturowa powiatu myśliborskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dolsk”
Ziemia52°48′26″N 14°50′22″E/52,807222 14,839444

Dolsk (do 1945 niem. Dölzig) – wieś w Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie myśliborskim, w gminie Dębno[2][3].

Według danych z 2014 miejscowość liczyła 202 mieszkańców[4].

Miejscowość znajdowała się od ok. 1250 na terytorium powstałej Nowej Marchii, do XVII w. w posiadaniu rodu von Schönebeck (dobra w ziemi golenickiej, chojeńskiej, myśliborskiej oraz gorzowskiej), następnie kilkukrotnie zmieniała właścicieli. W XIX w. Dolsk był jednym z największych majątków w okolicy. Od 1945 leży w granicach Polski.

Pośrodku wsi znajduje się barokowy kościół z lat 1740-41 z kwadratową trójczłonową wieżą, przebudowaną w 1878. W pobliżu południowego brzegu jeziora stoi ruina pałacu w stylu neogotyku angielskiego, pierwotnie średniowieczny zamek, który otrzymał obecny wygląd w wyniku przebudowy w XVIII w. i następnie w latach 1828, 1845 i 1889. Park przypałacowy w stylu angielskim założony został w 1832 prawdopodobnie według projekt Petera Josepha Lenné; obecnie elementy kompozycji przestrzennej uległy znacznemu zatarciu. Ponadto na terenie parku stoi Dom Ogrodnika zbudowany w 1861, we wsi kuźnia z 1781 oraz ruina młyna wodnego z 1 połowy XIX w., o konstrukcji drewnianej ryglowej.

Toponimia

Pierwotna nazwa wsi mogła brzmieć Dolsk, od prasłowiańskiego dolъ „dół” z sufiksem -sk, co odpowiada rzeczywistemu ukształtowaniu terenu. Od niej prawdopodobnie pochodzą formy zgermanizowane Toltzick, Dölzig[5].

Nazwy na przestrzeni wieków: Toltzick 1337; Dolzik 1401; dotlzk 1456; Dolzig 1568; Doltzigk 1644; Dölzig 1833; Dölzig do 1945.

Położenie

Wieś położona jest 5,5 km na płn.-wsch. od Barnówka, 7 km od Dębna, 11 km od Myśliborza i 34 km od Gorzowa.

Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym Polski według Kondrackiego teren na którym położony jest Dolsk należy do prowincji Niziny Środkowoeuropejskiej, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckiego, makroregionu Pojezierze Południowopomorskie oraz w końcowej klasyfikacji do mezoregionu Równina Gorzowska[6].

Integralne części wsi

Integralne części wsi Dolsk[2][3]
SIMCNazwaRodzaj
0179714Borneosada
0179832Skrodnoosada
0179855Turzekolonia

Środowisko przyrodnicze

Na północ od Dolska, w pobliżu wsi Dalsze, znajdują się żyzne siedliska łęgów jesionowo–wiązowych, tzw. Dolskie Łęgi – 73 ha brzozowego podmokłego lasu, ostateczny zespół zarośniętego jeziora. Rejon o charakterze pierwotnym, liczne gatunki ptactwa błotnego i bagiennego.

Historia

  • Ok. 5000 p.n.e. – pierwsze osadnictwo na okolicznych terenach, o czym świadczą przypadkowe znaleziska narzędzi kamiennych
  • VIII-poł. X w. - w widłach Odry i dolnej Warty znajduje się odrębna jednostka terytorialna typu plemiennego[7], prawdopodobnie powiązana z plemieniem Lubuszan. Na północy od osadnictwa grupy cedyńskiej oddzielały ją puszcze mosińska (merica Massen) i smolnicka (merica Smolnitz). Mieszkańcy zajmowali się gospodarką rolniczo-hodowlaną.
  • 960–972 - książę Mieszko I opanowuje tereny nadodrzańskie, obejmujące obręb późniejszej kasztelani cedyńskiej, ziemię kiniecką i kostrzyńską[8]
  • 1005 (lub 1007) - Polska traci zwierzchność nad Pomorzem[9], w tym również nad terytorium w widłach Odry i dolnej Warty
Herb rodu von Treskow z herbarza Johanna Siebmachera z 1605
  • 1112-1116 - w wyniku wyprawy Bolesława Krzywoustego, Pomorze Zachodnie uznaje zwierzchność lenną Polski.
  • Pocz. XIII w. - obszar na północ od linii Noteci-dolnej Warty i zachód od Gwdy w dorzeczu Myśli, Drawy, środkowej Iny, stanowi część składową księstwa pomorskiego; w niewyjaśnionych okolicznościach zostaje przejęty przez księcia wielkopolskiego Władysława Laskonogiego, a następnie jego bratanka, Władysława Odonica[10]
  • 1250 - margrabiowie brandenburscy z dynastii Askańczyków rozpoczynają ekspansję na wschód od Odry; z zajmowanych kolejno obszarów powstaje z czasem Nowa Marchia
  • 1320-1323 – po wygaśnięciu dynastii askańskiej, Nowa Marchia przejściowo przechodzi we władanie książąt pomorskich
  • 1323 – władzę w Nowej Marchii obejmują Wittelsbachowie
  • 1337 – pierwsza wzmianka w księdze ziemskiej margrabiego brandenburskiego Ludwika Starszego pod nazwą Toltzick (w ziemi golenickiej): Toltzick XLIIII, dos IIII. Hinrick von Schonenbergh pro seruicio VI, pactus II† solidos, taberna soluit X solidos[11] - wieś liczy 44 łany (mansos), wolne od ciężarów podatkowych są 4 łany parafialne (dos), lennikiem zobowiązanym do służby konnej jest Hinrick von Schonenbergh (von Schönebeck) posiadający 6 łanów, pakt (pactus) płacony rycerstwu przez chłopów wynosi 2⅛ szylingów (solidos)[12], opłata karczmy 10 szylingów. Do XVII w. wieś była w posiadaniu rodu von Schönebeck, który wybudował tu zamek.
  • 1402-1454/55 – ziemie Nowej Marchii pod rządami zakonu krzyżackiego
  • 1535-1571 - za rządów Jana kostrzyńskiego Nowa Marchia staje się niezależnym państwem w ramach Świętego Cesarstwa Rzymskiego
  • 1538 – margrabia Jan kostrzyński oficjalnie wprowadza na terenie Nowej Marchii luteranizm jako religię obowiązującą
  • Koniec XVII w. – majątek jest w posiadaniu Hansa von der Marwitz (1568-1618), posiadającego dobra w Smolnicy, Grzymiradzu i Zielinie (z linii zielińsko-grzymiradzkiej Marwitzów); jego żoną była Anna von der Goltz (1574-1645)
  • 1644 – rodzina von Schönebeck wymieniana jeszcze jako właściciele „Doltzigk
  • 1618-1679 - majątek w posiadaniu Georga von der Marwitz (1606-1679), komendanta twierdzy Drezdenko
  • 1679-1716 – majątek należy do Friedricha Wilhelma von der Marwitz (?-1716), syna Georga; żona Hedwig Sophie von Strauss z Czernikowa; od 1698 komendant Oderbergu, od 1703 generał-major kawalerii
  • 1701 - powstanie Królestwa Prus
  • 1716-1731 - po śmierci Friedricha Wilhelma von der Marwitz posiadłościami administruje jego syn Hans Georg, następnie od 1720 wspólnie ze swoim bratem Friedrichem Ludwigiem; Marwitzowie kupują folwarki Linde i Hammer (Buszów)
Właściciele majątku Dolsk
Imię i nazwiskoLata
von Schönebeck1337, do XVII w.
von der MarwitzKoniec XVII w. - 1731
Hans Wilhelm von Mörner1731-1759
Hans Albrecht Ernst von Bredow1759-1766
von Lüders1766-1792
von Tresckow1792-1897
von Voss-Buch, von Voss-Stavenow
(jako von Voss-Dölzig)
1898-1930
Przyległości Dolska w XIX / XX w.
Niemiecka nazwaObiektPołożeniePolska nazwaLudność ok. 1820Ludność w 1852
Borne[13]leśniczówka, kolonia1 km na płd.Borne [osada wsi Dolsk]
Dölziger Hammer (Langestück)[14]część majątku2,5 km na płd.-wsch.Buszów
Kuhdamm[15]kolonia6 km na płn.Pszczelnik117[16]337[17]
Lindefolwark5 km na płn.[nie istnieje]9[18]9[19]
Neu Rosenthal[20]kolonia3 km na płn.-zach.Sulisław [kolonia wsi Różańsko]
Neuscheune[21]folwark3,5 km na płn.-wsch.Mystki147[19]
Thur[22]kolonia1 km na płn.-zach.Turze [kolonia wsi Dolsk]
Buchwerder (Soldin)[23]osada1,5 km na płd.Śniegoszewo [Dolsk][24]
Kuźnia z 1781
Kuźnia w Dolsku po remoncie w 2010r.
  • 1731 – Marwitzowie sprzedają majątek Dolsk królewskiemu tajnemu radca sądowemu Hansowi Wilhelmowi von Mörner (zmarł w 1758)[25], właścicielowi Kłosowa; potwierdzenie sprzedaży następuje w 1734
  • 1740–1741 – zbudowano kościół, z inicjatywy Hansa Wilhelma von Mörnera
  • 1759 – po bezdzietnej śmierci von Mörnera, majątek w Dolsku nabywa kapitan Hans Albrecht Ernst von Bredow z Rościna
  • 1766 – posiadłość nabywa szlachta von Lüders, która funduje istniejące budynki kuźni
  • 1792 – majątek kupuje major Karl Otto von Tresckow (1745-1806) za 10,7 tys. talarów; następnie nabywa również folwark w Buszowie
  • 1806-1807 – Nowa Marchia pod okupacją wojsk napoleońskich; na mocy traktatu w Tylży w dniu 12.07.1807 wojska francuskie opuszczają terytorium państwa pruskiego z wyjątkiem niektórych ważniejszych twierdz, pod warunkiem spłaty bądź zabezpieczenia nałożonej na Prusy kontrybucji wojennej
  • 1807-1811 – reformy gospodarcze Steina- Hardenberga dotyczące zniesienia poddaństwa chłopów w Prusach
  • 1808-36 – majątkiem administruje August Bernhard Karl von Tresckow (1.08.1782-4.03.1836), bratanek Karla Ottona von Tresckow, którego córkę poślubił 3.01.1808; w tym czasie na majątku ciąży hipoteczny dług zaciągnięty u kupca Salingera; z czasem hipotekę powiększono o kuźnię
  • 1810 – August Bernhard Karl von Tresckow sprzedaje część ziemi koloniście F. Meyerowi
  • 1815-1818 - reformy administracyjne Prus zmieniają strukturę Nowej Marchii; wieś należy do powiatu Myślibórz, w rejencji frankfurckiej, w prowincji brandenburskiej
  • Do 1828 - August Bernhard Karl von Tresckow rozbudowuje pałac
  • 1832 – rozszerzenie założenia parkowego w stylu angielskim
  • 1845–1897 – właścicielem Dolska jest królewski szambelan Friedrich Carl Tassilio von Tresckow (ur. 29.10.1816 w Dolsku, zm. 26.6.1897 tamże), najstarszy syn Augusta Bernharda Karla. Dolsk jest jednym z największych majątków w okolicy – wraz z folwarkami i podległymi wioskami (folwark w Buszowie, młyn wodny, tartak, majątek sołtysi Różańsko, ⅛ zagród chłopskich oraz majątek Pszczelnik) posiada ok. 14 tys. mórg ziemi (tj. około 7,5 tys. ha ziemi), z czego grunty uprawne to ok. 4 tys., pozostałe części to lasy i łąki.
  • 1845 - kolejna modernizacja pałacu, przeprowadzona przez Tassilio von Trescow
  • 1871-1918 – Nowa Marchia w ramach zjednoczonej Drugiej Rzeszy Niemieckiej
  • Ok. 1889 – Tassilio von Tresckow dokonuje gruntownej przebudowy pałacu
  • 1898 – pochodzący z trzeciego małżeństwa Tassilio, syn Egon von Tresckow i wdowa Helene Herwarth z domu Bittenfeld, sprzedaja posiadłość w Dolsku grafowi Georgowi von Voss-Buch, kuzynowi Tresckowów. Sprzedał on uprzednio swoje majątki Buch i Karow oraz królewski majorat miastu Berlin wraz z prawem przeniesienia na Dolsk; po otrzymaniu tego prawa od cesarza, stał się on grafem Voss-Dölzig (od 1900).
  • 1904 – umiera Georg von Voss-Buch; majątek przejmuje jego młodszy brat Max Wilhelm Karl Ferdinand von Voss-Stavenow, który staje się grafem von Voss-Dölzig. Ożeniony z Luise von Block, miał 2 córki i syna Karla-Achima, który zmarł 1 maja 1945 roku w Berlinie jako ostatni potomek tej linii rodu.
  • 1930 – Dolsk zostaje zakupiony przez towarzystwo osadnicze, które dokonuje parcelacji ziemi na pojedyncze działki. Wycięto duże obszary lasów, drewno przeznaczając na budowę nowych domów. Dolsk staje się majętną wsią chłopską.
  • 1944 – po nieudanym zamachu na Hitlera przeprowadzonym m.in. przez generała Henniga von Tresckow i śledztwie przeprowadzonym przez gestapo, odium winy spada również na pozostałą rodzinę Tresckow, której dobra konfiskuje III Rzesza; w zamku w Dolsku utworzono szkołę kadetów dla dzieci wyższych oficerów Wehrmachtu
  • Po 1945 – pałac zamieniony na magazyn zboża, następnie nieużytkowany i dewastowany
  • 1946 – utworzenie szkoły podstawowej
  • 1968-1974 – działa zasadnicza szkoła rolnicza
  • 1967 – pożar pałacu
  • 1975 – likwidacja szkoły podstawowej; w wyniku zmiany podziału administracyjnego zlikwidowany zostaje powiat chojeński; wieś należy do województwa gorzowskiego i gminy Dębno
  • 1975–1998 - miejscowość administracyjnie należy do województwa gorzowskiego
  • Lata 90 XX w. – część terenu z pałacem staje się własnością prywatną, część pozostaje własnością Lasów Państwowych. Odtąd kompleks pałacowo-parkowy w Dolsku jest sukcesywnie restaurowany.
  • 1999 - w ramach zmiany podziału administracyjnego wieś należy do województwa zachodniopomorskiego, powiatu myśliborskiego i gminy Dębno

Ludność

Ludność w ostatnich 3 stuleciach[26][27][17][28]:

Gospodarka

Struktura działalności gospodarczej na 01.01.2004[29]:

DziałIlość
Produkcjab.d
Transport1
Handel2
Usługi5
Gastronomiab.d

W Dolsku funkcjonują 35 gospodarstwa rolne o łącznej pow. 439,38 ha, nastawionych na produkcje rolną (ze względu na IV,V i VI klasę ziemi przeważa żyto, pszenżyto, owies, jęczmień, w mniejszym stopniu pszenica) oraz hodowlę bydła oraz trzody chlewnej.

Struktura gospodarstw indywidualnych (łącznie grunty fizyczne = 446,48 ha):

Użytki rolnePow. w ha
Orne293,20
Zielone145,92
Inne0,26
Razem439,38

We wsi notuje się wysoką stopę bezrobocia, mieszkańcy migrują za granicę oraz zatrudniają się przy pracach sezonowych, m.in. w szkółkach leśnych, na wyplatanie wianków, zbieractwo owoców leśnych. W miejscowości funkcjonują 2 firmy świadczące usługi leśne, które w sezonie dają zatrudnienie nawet kilkudziesięciu osobom. Działa również firma transportowa oraz firmy ogólnobudowlane świadczące usługi w kraju i za granicą. W sołectwie funkcjonuje 1 sklep spożywczo–przemysłowy oraz gospodarstwo agroturystyczne.

Organizacje i instytucje

  • Sołectwo Dolsk – ogół mieszkańców wsi Dolsk, Borne, Turze stanowi Samorząd Mieszkańców Sołectwa; teren działania sołectwa obejmuje wieś Dolsk, Borne, Turze – w ich granicach administracyjnych; obecny sołtys – Eugeniusz Grochowski[30].
  • Ochotnicza straż pożarna

Edukacja

Dzieci uczęszczają do szkoły podstawowej w Różańsku[31], natomiast młodzież do gimnazjum publicznego w Smolnicy[32].

W Dolsku działała szkoła podstawowa, powstała w 1946, zlokalizowana w budynku z 1908 Funkcjonowała w systemie 7-klasowym, uczęszczały do niej dzieci z pobliskich miejscowości, tj. Mystek, Buszowa, Gajewa, Ostrowca, Sulisławia, Łąkomina. W latach 1968-1974 w szkole powstała zasadnicza szkoła rolnicza. Ze względu na zbyt mały przyrost naturalny i reformę administracyjną, w 1975 szkołę zlikwidowano, a uczniów przeniesiono do szkoły w Różańsku. Obecnie budynek stanowi dom mieszkalny.

Atrakcje turystyczne

  • Ruiny neogotyckiego pałacu
  • Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej
  • Dom Ogrodnika – zbudowany w 1861 na terenie parku, szczytem po zachodniej stronie ulicy; murowany z cegły, parterowy z dwukondygnacyjnym bocznym ryzalitem, otynkowane elewacje zdobione boniowaniem oraz profilowaniem ościeży okiennych. Ok. poł. XIX w. przy domu ogrodnika zbudowano cieplarnię
  • Kuźnia – zbudowana w 1781 (data na belce nad wejściem); konstrukcja ryglowa ze strychułowym wypełnieniem pól, później ściany częściowo przemurowane z kamienia i cegły. Usytuowana na płd. krańcu wsi, przy głównej ulicy. Własność gminy. W roku 2010 poddana gruntownemu remontowi dzięki środkom Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie. Wpisana do rejestru zabytków pod nr kl.-V-O/7/55 z 22.04.1955 oraz 269 z 24.09.1979[33].
  • Ruina młyna wodnego – 1 poł. XIX w., konstrukcja drewniana ryglowa. Opuszczony pod koniec lat 70. XX w., popadł w ruinę. Wpisany do rejestru zabytków pod nr 268 z 24.09.1979[33].
  • Cmentarz rzymskokatolicki – dawniej ewangelicki, w płd.-wsch. części wsi przy drodze do Barnówka, otoczony murem z 2 poł. XIX o dł. 605 m, ok. 200 m od zabudowań wsi; pow. 1,86 ha. Najstarsze nagrobki z lat 1862, 1886. W części wsch. cmentarza aneks z bramą z XIX w. Obok cmentarza zabytkowa kaplica przycmentarna z XIX w., odrestaurowana w 2001, obecnie dom pogrzebowy.
  • Przez Dolsk przebiegają szlaki turystyczne: szlak turystyczny żółty „Nad rzeką Kosą”, szlak turystyczny zielony „Szlak lasów i jezior”, szlak turystyczny czarny „Rezerwatów i pomników przyrody”.

Okolice

  • Jezioro Dolskie
  • W niewielkiej odległości na południe znajduje się jezioro Postne z polem biwakowym

Zobacz też

  1. Zdjęcia obiektów w Dolsku na stronie neumark.pl
  2. Strona facebookowa Fundacji Pałac w Dolsku

Przypisy

  1. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 230 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  2. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  3. a b GUS. Rejestr TERYT
  4. Urząd Miasta i Gminy Dębno, Dane Statystyczne. [dostęp 2015-03-18].
  5. Nazwy miejscowe Polski: historia - pochodzenie - zmiany. Kazimierz Rymut (red.). T. II. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 1996, s. 394. ISBN 83-85579-29-X.
  6. Karty z dziejów Dębna. Dębno: PPH „Zapol” Dmochowski Sobczyk, 2005, s. 25. ISBN 83-60140-35-9.
  7. Kostrzyn nad Odrą. Dzieje dawne i nowe. Jerzy Marczewski (red.). Poznań: Instytut Zachodni, 1991, s. 73. ISBN 83-85003-58-4.
  8. Zbigniew Wielgosz: Pogranicze wielkopolsko-zachodniopomorskie we wczesnym średniowieczu: krajobraz naturalny i struktury osadnicze. Poznań: Instytut Historii UAM, 2006, s. 109. ISBN 83-89407-17-5.
  9. Henryk Samsonowicz: Polska do 1586. Madrid: Mediasat Group, 2007, s. 59, 253. ISBN 978-84-9819-808-9.
  10. Edward Rymar: Studia i materiały z dziejów Nowej Marchii i Gorzowa: szkice historyczne. Gorzów Wlkp.: Towarzystwo Przyjaciół Archiwum i Pamiątek Przeszłości, 1999, s. 8-9. ISBN 83-909122-1-X.
  11. Ludwig Gollmert: Das Neumärkische Landbuch Markgraf Ludwigs des Älteren vom Jahre 1337. Nach einer neu aufgefundenen Handschrift des vierzehnten Jahrhunderts. Frankfurt am Oder: 1862, s. 12.
  12. 3 szylingi (sed) według Georg Wilhelm von Raumer: Die Neumark Brandenburg im Jahre 1337 oder Markgraf Ludwigs des Älteren Neumärkisches Landbuch aus dieser Zeit. Berlin: 1837, s. 87.
  13. GenWiki-Borne (Soldin). [dostęp 2010-05-29].
  14. GenWiki-Dölziger Hammer. [dostęp 2010-05-29].
  15. GenWiki-Kuhdamm. [dostęp 2010-05-29].
  16. Leopold Krugg: Neues topographisch-statistisch-geographisches Wörterbuch des Preussischen Staats. T. 3. Halle: Karl August Kümmel, 1822, s. 36.
  17. a b Topographische Uebersicht des Appellationsgerichts-Departements Frankfurt a/O: Zusammengestellt von Güthlein. Gustav Harnecker & Co., 1856, s. 96.
  18. Leopold Krugg: Neues topographisch-statistisch-geographisches Wörterbuch des Preussischen Staats. T. 3. Halle: Karl August Kümmel, 1822, s. 106.
  19. a b Topographische Uebersicht des Appellationsgerichts-Departements Frankfurt a/O: Zusammengestellt von Güthlein. Gustav Harnecker & Co., 1856, s. 97.
  20. GenWiki-Neu Rosenthal. [dostęp 2010-05-29].
  21. GenWiki-Neuscheune. [dostęp 2010-05-28].
  22. GenWiki-Thur. [dostęp 2010-05-28].
  23. GenWiki-Buchwerder (Soldin). [dostęp 2010-05-29].
  24. Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 15 grudnia 2006 w sprawie ustalenia, zmiany i znoszenia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz obiektu fizjograficznego (Dz. U. nr 240 poz. 1746 z 22 grudnia 2006) włączono osadę Śniegoszewo do wsi Dolsk.
  25. Od 1722 pierwsza żona Wilhelmine Sophie von der Marwitz (1703-34) z Leine, druga żona Beate Louise (zmarła 26.9.1758 we Frankfurcie nad Odrą), córka Otto Bernda von der Marwitz z Lubiechowa Górnego
  26. Statistisch-topographische Beschreibung der gesammten Mark Brandenburg: Für Statistiker, Geschäftsmänner, bes. für Kameralisten. ¬Die Neumark Brandenburg. T. 3. Berlin: Friedrich Maurer, 1809, s. 114.
  27. Leopold Krugg: Neues topographisch-statistisch-geographisches Wörterbuch des Preussischen Staats. T. 1. Halle: Karl August Kümmel, 1821, s. 280.
  28. Deutsche Verwaltungsgeschichte. Soldin. [dostęp 2013-09-21].
  29. Plan Rozwoju Wsi Dolsk, Załącznik 3 do uchwały Nr XVIII/117/2007 Rady Miejskiej w Dębnie z dnia 6 grudnia 2007. [dostęp 2010-05-14].
  30. Biuletyn Informacji Publicznej UM w Dębnie. Sołectwa. [dostęp 2010-05-14].
  31. Uchwała Nr XVIII/188/04 Rady Miejskiej w Dębnie z dnia 27 maja 2004 r w sprawie: ustalenia planu sieci publicznych szkół podstawowych i gimnazjów oraz granic ich obwodów na terenie miasta i gminy Dębno. [dostęp 2010-06-12].
  32. Uchwała nr LXII/369/2006 Rady Miejskiej w Dębnie z dnia 30 marca 2006 w sprawie: zmiany uchwały Nr XVIII/188/04 Rady Miejskiej w Dębnie z dnia 27 maja 2004 w sprawie :ustalenia planu sieci publicznych szkół podstawowych i gimnazjów oraz granic ich obwodów na terenie miasta i gminy Dębno. [dostęp 2010-06-12].
  33. a b Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie. 2021-09-30.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Dębno (gmina w województwie zachodniopomorskim) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Dębno, Polska
West Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of West Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.65 N
  • S: 52.58 N
  • W: 13.95 E
  • E: 17.10 E
Powiat myśliborski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu myśliborskiego, Polska
POL Szlak żółty.svg
Żółty szlak turystyczny.
POL Szlak zielony.svg
Zielony szlak turystyczny.
POL Szlak czarny.svg
Czarny szlak turystyczny.
Treskow arms.jpg
Herb rodu von Treskow
Dolsk church kz.jpg
Autor: Kenraiz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół w miejscowości Dolsk k. Myśliborza
Dolsk palac kz1.jpg
Autor: Kenraiz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pałac w Dolsku, gm. Dębno (zabytek 301/79)
Dolsk kuźnia.JPG
Autor: Andrzej Gondek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Drewniana kuźnia z 1781 w Dolsku (zachodniopomorskie, gmina Dębno)
Kuźnia Dolsk.jpg
Autor: Ewa S., Licencja: CC BY-SA 3.0
Kuźnia w Dolsku po remoncie w 2010r.