Dom Cechu Rzeźników i Masarzy w Krakowie

Dom Cechu Rzeźników i Masarzy „Na Kotłowem”

nr rej. A-570 z dnia 3.12.1975
Państwo	Polska
Miejscowość	Kraków
Adres	ul. Westerplatte 18
Rozpoczęcie budowy	1879
Ukończenie budowy	1881
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie Dom Cechu Rzeźników i Masarzy „Na Kotłowem”
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Dom Cechu Rzeźników i Masarzy „Na Kotłowem”
Położenie na mapie województwa małopolskiego Dom Cechu Rzeźników i Masarzy „Na Kotłowem”
Położenie na mapie Krakowa Dom Cechu Rzeźników i Masarzy „Na Kotłowem”
50°03′37,07″N 19°56′36,45″E/50,060297 19,943458

Dom Cechu Rzeźników i Masarzy (znany także jako Dom Na Kotłowem) – zabytkowa kamienica w Krakowie, znajdująca się przy ulicy Westerplatte 18 na Wesołej.

Historia kamienicy

W średniowieczu w miejscu obecnej kamienicy znajdowało się miejsce uboju zwierząt^[1][2][3]. Przez niemieckich osadników było nazywane Kuttelhof lub Kuthlov, co oznacza miejsce składowania odpadów rzeźniczych. Nazwa ta została później spolszczona na „Kotłów” lub „Na Kotłowem”^[1][2]. Na przełomie XV i XVI wieku wzniesiono w tym miejscu pierwszy dom cechu rzeźników^[3].

W II połowie XIX wieku cech rzeźników krakowskich, na którego czele stali Stanisław Armółowicz (zarazem rajca miejski) i Tomasz Wójcicki, zadecydował o postawieniu w tym miejscu nowej siedziby^[3]. Decyzję podjęto w 1874, kamień węgielny poświęcono w 1879, a budowę ukończono w 1881^[2]. Budynek został wzniesiony według projektu Jana Ertla^[3] lub Pawła Barańskiego^[1]. Koszty budowy wyniosły 40 tys. złotych reńskich^[3].

27 marca 1907 w budynku powołana została krakowska Izba Rzemieślnicza. Był on jej siedzibą do 1930 roku, gdy objęła własny budynek przy ulicy świętej Anny. W 1927 miał tu miejsce III Zjazd Izb Rzemieślniczych, w którym uczestniczył m.in. ówczesny wicepremier Eugeniusz Kwiatkowski. Budynek odwiedził także prezydent Ignacy Mościcki^[3]. W 1949 cech zlikwidowano^[1]. Dom przejęły Krakowskie Zakłady Mięsne^[3]. Od 1956 znajdował się pod zarządem Izby Rzemieślniczej, a od 1985 – Cechu Rzemiosł Spożywczych^[1].

3 grudnia 1975 kamienica została wpisana do rejestru zabytków^[4]. Znajduje się także w gminnej ewidencji zabytków^[5].

Architektura i wystrój

Jest to budynek dwupiętrowy, o charakterze eklektycznym. Na szczycie fasady budynku znajduje się herb cechu (głowa wołu i topory rzeźnicze) i napis „Kotłów”, a poniżej kolejny napis „Dom Cechu Rzeźników i Masarzy”^[1].

Na pierwszym piętrze znajduje się wielka sala posiedzeń z galerią nad wejściem i stylowym żyrandolem. Znajdują się w niej portrety królów polskich: Bolesława Chrobrego, Kazimierza Wielkiego, Władysława Jagiełły, Zygmunta Augusta, Stefana Batorego i Jana III Sobieskiego, wykonane na podstawie szkiców Jana Matejki przez J. Kruszewskiego^[2][1][3]. Pod każdym portretem umieszczono napis z informacją, jakie przywileje otrzymał od danego monarchy cech rzeźników^[2][3]. W sali znajduje się także ufundowana przez Jana Matejkę akwarela z godłem cechu: głową wołu z gwiazdą między rogami^[3], portrety mistrzów cechowych pędzla Wojciecha Weissa i Wojciecha Kossaka^[1] oraz obraz przedstawiający Bramę Mikołajską, niegdyś bronioną przez rzeźników^[2].

Przypisy