Dom Kultury Strzecha w Raciborzu

Dom Kultury Strzecha w Raciborzu

nr rej. A/616/2020 z 30 grudnia 1994[1]
Widok ogólny
Państwo	Polska
Miejscowość	Racibórz
Adres	ul. Londzina 38
Typ budynku	dom kultury
Styl architektoniczny	eklektyzm
Ukończenie budowy	koniec lat 90. XIX w.
Położenie na mapie Raciborza Dom Kultury Strzecha w Raciborzu
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Dom Kultury Strzecha w Raciborzu
Położenie na mapie województwa śląskiego Dom Kultury Strzecha w Raciborzu
Położenie na mapie powiatu raciborskiego Dom Kultury Strzecha w Raciborzu
50°05′47,8″N 18°12′39,2″E/50,096611 18,210889

Dom Kultury Strzecha – budynek w północno-wschodniej części Raciborza mieszczący Dom Kultury "Strzecha".

Historia

Do 1922

W maju 1909 zawiązała się w Raciborzu Spółka Budowlana "Strzecha". Jako jedno z pierwszych zadań postawiła sobie nabycie nieruchomości odpowiedniej na urządzenie sali towarzyskiej, w której mogłyby się odbywać zebrania, wieczorki taneczne, czy przedstawienia teatralne. W odezwie napisano m.in.: Kto Polak i katolik niech każdy dorzuci cegiełkę do zbożnego dzieła, a wnet doczekamy się ludzie bezdomni – własnego dachu nad głową^[2].

W 1911 nabyto obecny budynek, który pełnił rolę polskiego domu narodowego, a w latach 1920-1921 funkcjonował tu komisariat plebiscytowy (wielokrotnie atakowany przez niemieckie bojówki). Prowadzono tu przygotowania do III powstania śląskiego^[2]. W latach międzywojennych koncentrował się tutaj ruch sokoli. Znaczenie budynku dla narodu polskiego podkreśla tablica upamiętniająca zasługi "Strzechy", a także osoby, które oddały życie w obronie polskości Ziemi Raciborskiej^[3].

Do 1922 działały tu następujące polskie organizacje i towarzystwa: Towarzystwo Polsko-Górnośląskie, Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, Garnizonowa Rada Żołnierska (1918-1919), powiatowa Rada Robotnicza, Rada Robotniczo-Żołnierska, Rada Ludowa, polska Powiatowa Rada Ludowa (1918-1920), oddział Towarzystwa Czytelni Ludowych (począwszy od grudnia 1918), Towarzystwo Oświaty na Śląsku im. św. Jacka, Towarzystwo Polek (od 1920) towarzystwa śpiewacze „Słowik” i „Harmonia”, Związek Towarzystw Młodzieży Powiatu Raciborskiego (od 1920), Bank Ludowy, Spółdzielnia Zakupu i Sprzedaży „Rolnik”, Kółko Rolnicze i Związek Rolników Polskich na Śląsku (od 1921)^[2].

Do 1945

Po pozostaniu, po III powstaniu śląskim, Raciborza w Niemczech (1922)^[4] działał w "Strzesze" Związek Polaków w Niemczech (pracował tu m.in. Arka Bożek), odbywały się tu polskie dożynki. W związku z przeprowadzoną przez Niemców na Śląsku Opolskim obławy polskich powstańców odbył się w obiekcie zjazd powiatowy Związku Polaków w Niemczech, gdzie uchwalono rezolucję, w której napisano m.in.: Zebrani na zjeździe powiatowym w Raciborzu delegaci gmin powiatu raciborskiego wnosimy płomienny protest przeciw dalszemu więzieniu pod zarzutem zdrady stanu aresztowanych Braci naszych. Żądamy dla nich wolności lub o ile władze myślą posiadać przeciw nim dowody, natenczas niechaj zbierze się sąd. Za żadną cenę nie można pozwolić, by o ludziach tych zapomniano i rodziny ich, żony jak i matki, oddano na stały głód i nędzę. W 1927 odbył się w budynku zjazd młodzieży żeńskiej Śląska Opolskiego. W 1933 obchodzono 250. rocznicę bitwy pod Wiedniem. 26 maja 1935 miejsce miała akademia żałobna ku czci marszałka Józefa Piłsudskiego^[2].

Okres powojenny

Budynek uległ zniszczeniu w 1945. W latach 1946-1947 ruiny zabezpieczono za pieniądze ze składek społecznych. Ponownie oddano go do użytku w 1958, po interwencji Aleksandra Zawadzkiego, którego powiadomiono o opieszałości działań. W 1959 otwarto kino, a w 1960 amfiteatr na 1600 miejsc w sąsiedztwie. W 1974 Państwowy Teatr Ziemi Opolskiej z Opola uruchomił w "Strzesze" filię swojej Małej Sceny. W 1994 dokonano kapitalnego remontu budynku. W 2001 dom kultury wszedł w skład Raciborskiego Centrum Kultury^[2].

Architektura

Eklektyczny, trzykondygnacyjny budynek wybudowany w końcu lat 90. XIX wieku. Wyróżniają się ozdobne okna drugiej kondygnacji, które ujęto w kanelowane pilastry zamknięte naczółkami i oparte na balustradach. Obiekt zawiera salę koncertową na około dwieście miejsc^[3].

Obiekt wpisano do rejestru zabytków 30 grudnia 1994 (nr rej. A/616/2020)^[5].

Przypisy