Dom Padiery w Tarnowskich Górach
 nr rej. A/630/66 z 2 maja 1966[1] | |
 Dom Padiery, widok od strony Rynku (od południowego wschodu; 2022) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Styl architektoniczny | |
| Ukończenie budowy | |
| Ważniejsze przebudowy | |
| Pierwszy właściciel | radca Padiera[2] |
Położenie na mapie Tarnowskich Gór  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego  | |
 50°26′42,3″N 18°51′16,8″E/50,445083 18,854667 | |
Dom Padiery – zabytkowa[1] kamienica z końca XVI wieku znajdująca się przy ulicy Opolskiej 1 na terenie zabytkowego śródmieścia miasta Tarnowskie Góry.
Architektura
Budynek na rzucie zbliżonym do prostokąta, piętrowy, dwu- częściowo trzytraktowy. W jednym z pomieszczeń na parterze zachowane sklepienie kolebkowe z lunetami na gurtach, w dwóch mniejszych – krzyżowe. Elewacje barokowo-klasycystyczne: frontowa siedmioosiowa od strony ulicy Opolskiej, boczna – od strony ul. ks. Józefa Wajdy – pięcioosiowa, zwieńczone trójosiowymi wystawkami. Fasady podzielone pilastrami kompozytowymi, parzystymi w narożnikach. Dach naczółkowy z lukarnami, kryty dachówką[3][4].
Do budynku przylega parterowa oficyna ze ścianami podzielonymi pilastrami toskańskimi[4].
Historia
.jpg)
Budynek we współczesnej formie powstał na przełomie XVIII i XIX wieku najprawdopodobniej w wyniku przekształcenia dwóch XVI-wiecznych domów. W drugiej połowie XIX wieku w Domu Padiery mieścił się zajazd i jeden z miejskich browarów (Biergrosshandlungen und Brauerei Horoba Max)[5]. Od końca XIX wieku aż do wybuchu II wojny światowej w domu mieścił się hotel. Początkowo należał do właścicielki browaru, Marie Adler i nosił nazwę Adler’s Hotel, następnie stał się własnością Maksymiliana (Maxa) Janego, który zmienił jego nazwę na Freie Bergstadt (pol. „Wolne Miasto Górnicze”)[4][6]. Dach tego hotelu został przebudowany w 1912 roku przez budowniczego Johannesa Kindlera. Rok później w marcu zaprojektował on również werandę znajdująca się przy tym hotelu od ulicy Wajdy (wówczas Gartenstrasse – ul. Ogrodowa)[6][7].
Po wojnie Maksymilian Jany reaktywował działalność hotelu w Domu Padiery aż do wywłaszczenia w 1947 roku[8]. W budynku mieścił się następnie internat Zespołu Szkół Odzieżowych, potem przez pewien czas kamienica była własnością Zakładów Odzieżowych „Tarmilo”[6].
W 2020 roku w wyniku wyburzenia przylegającej do Domu Padiery hali zakładów odzieżowych odsłonięta została bardzo zniszczona, zachodnia elewacja kamienicy. W 2022 roku fasada budynku została odrestaurowana.
Według stanu z lipca 2022 w budynku mieszczą się m.in. kancelarie adwokackie, klinika dentystyczna, agencja banku Pekao oraz biura poselskie i senatorskie.
Przypisy
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych w województwie śląskim. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2017-07-19].
- ↑ Krzykowska 2000 ↓, s. 319.
- ↑ Ignacy Płazak, Jan Przała, Katalog zabytków sztuki w Polsce, Izabela Rejduch-Samkowa, Jan Samek (red.), t. VI (województwo katowickie), zeszyt 12 (powiat tarnogórski), Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk i Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach, 1968, s. 18 (pol.).
- ↑ a b c Krzykowska 2000 ↓, s. 320.
- ↑ Józef Moszny, Miasto pod panowaniem pruskim i w okresie II Rzeszy Niemieckiej (1763-1918). Życie gospodarcze – inne gałęzie przemysłu, [w:] Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 204, ISBN 83-911508-3-6.
- ↑ a b c Jarosław Myśliwski. Tu było „Tarmilo”. „Gwarek”, 2019-11-05. Wydawnicza Spółdzielnia Pracy „Gwarek Śląski”. ISSN 0209-0368. (pol.).
- ↑ Marek Wojcik. Tarnogórscy budowniczowie: Johannes Kindler. „Montes Tarnovicensis”, kwiecień 2011. Oficyna Monos. ISSN 1640-0216. (pol.).
- ↑ http://sbc.org.pl/Content/190986/iv4408-1947-09-0001.pdf.
Bibliografia
- Zofia Krzykowska: Miasto pod panowaniem pruskim i w obrębie II Rzeszy Niemieckiej (1763-1918). Zabytki architektury i sztuki. W: praca zbiorowa pod red. Jana Drabiny: Historia Tarnowskich Gór. Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000. ISBN 83-911508-3-6.Sprawdź autora:1.
- ↑ obiekty objęte wpisem pod nazwą Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach
Media użyte na tej stronie
Autor:
Location map of the old town of Tarnowskie Góry, Poland
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Tarnowskie Góry County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.6412 N
- S: 50.3183 N
- W: 18.55 E
- E: 19.154 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: Tadeusz Gajl, vector version Bastianow, Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb Tarnowskich Gór
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zabytkowa kamienica przy ul. Opolskiej 1 w Tarnowskich Górach - widok od południowego wschodu
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zabytkowa kamienica przy ul. Opolskiej 1 w Tarnowskich Górach - widok od południowego zachodu
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kamienica przy ul. Opolskiej 1 w Tarn. Górach