Dom Pod Orłami w Warszawie
 nr rej. 675 z 1.07.1965 | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ budynku | biurowiec |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Inwestor | Bank Towarzystw Spółdzielczych |
| Kondygnacje | 6 |
| Rozpoczęcie budowy | 1912 |
| Ukończenie budowy | 1917 |
| Odbudowano | 1948-1950 |
| Pierwszy właściciel | Bank Towarzystw Spółdzielczych |
| Obecny właściciel | Krajowa Rada Spółdzielcza |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°14′01″N 21°00′42″E/52,233611 21,011667 | |
Dom Pod Orłami, właśc. budynek Banku Towarzystw Spółdzielczych – budynek znajdujący się przy ul. Jasnej 1 róg ul. Zgoda w Warszawie.
Opis
Budynek projektu Jana Heuricha został wybudowany w latach 1912–1917 dla Banku Towarzystw Spółdzielczych[2]. Powstał w miejscu prosektorium i kaplicy pogrzebowej Szpitala Dzieciątka Jezus[3]. Stanowił czołowy przykład wczesnego modernizmu[1].
Autorem orłów wieńczących narożniki był Józef Zygmunt Otto[4], a reliefów Praca na roli Jan Antoni Biernacki[1]. Elewację obłożono okładziną z blach miedzianych o motywach roślinnych[1].
Budynek został silnie uszkodzony w 1944 roku[5]. Podczas powstania warszawskiego na skwerze przed gmachem znajdował się wówczas prowizoryczny cmentarz powstańczy, częściowo zniszczony jeszcze w czasie powstania[6].
Budynek został odbudowany w latach 1948–1950 i rozbudowany w stronę ul. Sienkiewicza według projektu Barbary Brukalskiej[2]. Stał się tymczasową siedzibą centrali Narodowego Banku Polskiego[7].
22 grudnia 1964 przed mieszczącym się w budynku III Oddziałem Narodowego Banku Polskiego miał miejsce spektakularny napad na konwój przewożący przedświąteczny utarg z Centralnego Domu Towarowego – jeden z największych tego typu napadów w historii PRL. Nieustaleni sprawcy zastrzelili dwóch strażników, a ich łupem padło ponad 1,3 mln złotych.
Współcześnie budynek jest m.in. siedzibą Krajowej Rady Spółdzielczej i Muzeum Historii Spółdzielczości w Polsce.
Przypisy
- ↑ a b c d Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 60. ISBN 83-908950-8-0.
- ↑ a b Portal Warszawa1939.pl: Dom "Pod Orłami" – Bank Towarzystw Spółdzielczych. [dostęp 2009-02-17].
- ↑ Józef Galewski, Ludwik B. Grzeniewski: Warszawa zapamiętana. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1961, s. 56.
- ↑ Jarosława Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. 1999, s. 102. ISBN 83-909794-6-2.
- ↑ Jarosława Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. 1999, s. 102–103. ISBN 83-909794-6-2.
- ↑ Marcin Napiórkowski, Ciała poległych w powstaniu jako wyzwanie logistyczne i moralne, KrytykaPolityczna.pl, 1 sierpnia 2018 [dostęp 2020-08-01] (pol.).
- ↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 53, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”.
Media użyte na tej stronie
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: Marcin Białek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dom pod Orłami w Warszawie.
Dom Pod Orłami przy ul. Jasnej 1 w Warszawie