Dom Schlütera w Gdańsku

Dom Schlütera

nr rej. 299 z 24 lutego 1967[1]
Fasada Domu Schlütera (pośrodku) po renowacji jesienią 2005 r.
Państwo	Polska
Miejscowość	Gdańsk
Adres	Główne Miasto, ul. Piwna 1
Rozpoczęcie budowy	1638
Ukończenie budowy	1640
Położenie na mapie Gdańska Dom Schlütera
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Dom Schlütera
Położenie na mapie województwa pomorskiego Dom Schlütera
54°21′01,29″N 18°38′59,72″E/54,350358 18,649922

Dom Schlütera (niem. Schlüterhaus) – wczesnobarokowa kamienica przy ul. Piwnej 1 w Gdańsku.

Historia

Została zbudowana w latach 1638-1640 dla Hansa van Endena, prawdopodobnie przez Andreasa Schlütera starszego. Należy do najcenniejszych zabytków Głównego Miasta, jest bowiem jedną z nielicznych oryginalnych kamienic, które przetrwały II wojnę światową. Ponadto fasada Domu Schlütera stanowi ważne ogniwo w ewolucji gdańskich kamienic od form manierystycznych do barokowych.

Wyjątkowo rozbudowany szczyt zdobiony jest motywami małżowinowymi oraz roślinno-zwierzęcymi. Wieńczy go figura lwa stojącego na tylnych łapach, a przednimi wspierającego się na kamiennej kuli, co prawdopodobnie nawiązuje do herbu Endenów. Bogaty portal o formach wczesnego baroku ozdabiają atlanty i maszkarony oraz rzeźby postaci symbolicznych, zapewne personifikacji cnót. Fasada podzielona jest na trzy kondygnacje za pomocą wąskich fryzów, ozdobionych główkami w turbanach i wieńcach laurowych. Najważniejszy motyw dekoracyjny stanowią rozmieszczone w kilku kondygnacjach na filarach międzyokiennych kamienne medaliony: m.in. głowy Aleksandra Wielkiego, Herkulesa, królów polskich Zygmunta III i Władysława IV, rycerzy, mędrców, przedstawicieli różnych ras ludzkich. Być może wystrój ten miał stanowić aluzję do zwycięskich walk obu Wazów z muzułmańskim przeciwnikiem.

Około 1750 dom otrzymał przedproże z rokokowymi słupkami i balustradą, dziełem Johanna Heinricha Meissnera, o płytach zdobionych motywem antycznych ruin.

Około 1897 przy ul. Piwnej 2 mieściła się agencja konsularna USA.

Przypisy

Bibliografia

• J. Friedrich: Gdańskie zabytki architektury do końca XVIII w., Gdańsk 1995, ISBN 83-7017-606-2