Dom Zgromadzenia Majstrów Tkackich w Łodzi

Dom Zgromadzenia Majstrów Tkackich w Łodzi
Symbol zabytku nr rej. A/-360 z 20.07.1995
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Łódź

Adres

ul. Juliana Tuwima 3
90-010

Typ budynku

siedziba cechu

Architekt

Johannes Wende

Inwestor

Zgromadzenie Majstrów Tkackich

Kondygnacje

3

Rozpoczęcie budowy

1909

Ukończenie budowy

1911

Pierwszy właściciel

Zgromadzenie Majstrów Tkackich

Położenie na mapie Łodzi
Mapa konturowa Łodzi, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dom Zgromadzenia Majstrów Tkackich w Łodzi”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dom Zgromadzenia Majstrów Tkackich w Łodzi”
Ziemia51°45′55,8″N 19°27′29,6″E/51,765500 19,458222

Dom Zgromadzenia Majstrów Tkackich (Meisterhaus) – dawna, zabytkowa siedziba Zgromadzenia Majstrów Tkackich położona przy ul. J. Tuwima 3 w Łodzi, wybudowana w latach 1909–1911, zaprojektowana przez Johannesa Wende.

Zarys Historyczny

Pierwszy dom Zgromadzenia Majstrów Tkackich

Pierwszy Dom Zgromadzenia Majstrów Tkackich przy ul. Piotrkowskiej 100

Zgromadzenie Majstrów Tkackich powstało w 1829 r.[1] Spotkania Zgromadzenia Tkaczy odbywały się w domach jego członków[2]. Ze względu na fakt, iż w Łodzi wówczas pracowało około 560 majstrów i 720 czeladników tkackich w 1837 r. cech postanowił wybudować siedzibę w celu odbywania w niej zebrań. Na lokalizację siedziby wybrano wówczas parcelę przy ul. Piotrkowskiej 89, obok parceli przy ul. Piotrkowskiej 90 (wykupionej w 1841 r.), które stanowią współcześnie adres ul. Piotrkowska 100. Działki zgromadzenia sięgały od ul. Piotrkowskiej do ul. Sienkiewicza (wówczas ul. Dzika). Pierwszy dom Zgromadzenia Majstrów Tkackich został wybudowany w 1839 r. Plan został wykonany przez Ludwika Bethiera, rysunek domu sporządził Bonifacy Witkowski, natomiast robotami budowlanymi kierował Jakub Peters. Budowa domu kosztowała 6 tys. zł, a pieniądze pochodziły ze zbiórki łódzkich tkaczy. W 1941 r. Zgromadzenie wykupiło działkę przy ul. Piotrkowskiej 90[3].

Architektura

Dom Zgromadzenia Tkaczy był murowany i parterowy. Dach był naczółkowy, pokryty karpiówką oraz posiadał 2 kominy. Elewacja posiadała gzyms i 2 białe, klasycystyczne kolumny zwieńczone portykiem nad frontowym wejściem. Drzwi i ramy okien były czerwone. W środku budynku od frontu znajdowała się duża wala posiedzeń cechowych. W budynku znajdowały się również izby pełniące funkcję mieszkania dozorcy budynku. Od strony podwórza znajdowały się również 2 izby, jedna dla chorych tkaczy, a druga pełniła funkcję kuchni. Na poddaszu znajdowały się mieszkania. W podwórzu znajdowała się stajnia oraz kloaka, a z czasem dobudowano również wozownię, a w ogrodzie pojawiła się kręgielnia. Ponadto za zabudowaniami znajdowały się ogrody warzywne[3].

Drugi dom Zgromadzenia Majstrów Tkackich

W 1909 r. Starszy Zgromadzenia Majstrów Tkackich – Józef Lissner podjął inicjatywę budowy nowej siedziby zgromadzenia, co było podyktowane chęcią pomnożenia zasobów finansowych zgromadzenia, w tym m.in. możliwością zwiększenia pomocy dla majstrów niezdolnych do pracy. 26 kwietnia 1909 r. Lissner przedłożył zgromadzeniu propozycję budowy nowego Meisterhausu. 10 maja na ponownym zgromadzeniu zaakceptowano projekt Lissnera, powierzając budowę komitetowi budowlanemu w składzie: Rudolf Eisner, Fryderyk Lange, Karol Masicki, Mikołaj Michel, Franciszek Paul, Jan Golda, Aleksander Kindermann, Franciszek Liebisch, Leonard Beck, Ludwik Albrecht, Adolf Kindermann, Edmund Stephanus, Adolf Kroening, Oskar Schweikert, Leopold Kindermann, Henryk Wagner junior, August Baum, Jan Stephanus, Gustaw Schweigert, Teodor Preis, Józef Sandner, Adolf Daube, Roberta Klikar. Budowę obiektu przy ul. Tuwima 3 (wówczas ul. Przejazd 3) oraz jego projekt zrealizowała firma Wende i Klause. 25 października 1909 r. wmurowano kamień węgielny. Obiekt kosztował ponad 296,5 tys. rubli, a wraz z wyposażeniem wewnętrznym blisko 321,5 tys. rubli. Odbiór budowy wykonano 18 grudnia 1910 r., a 5 stycznia 1911 r. został poświęcony. Z tej okazji przekazano 1000 rubli na odlanie dzwonów kościoła katolickiego św. Stanisława Kostki i 1000 rubli dla kościoła ewangelickiego św. Mateusza[2]. Również w 1911 r. część obiektu wydzierżawiono kinu „Luna”, które pod różnymi nazwami funkcjonowało do pożaru w 1990 r., a na parterze rozpoczęła funkcjonowanie restauracja Meisterhaus, w której grała orkiestra. W okresie letnim koncerty odbywały się również w ogrodzie domu Zgromadzenia Majstrów Tkackich[4].

Architektura

Obiekt zaprojektowany przez Johannesa Wende[5] łączy elementy secesji, modernizmu i neorenesansu. Ta 3-kondygnacyjna budowla dachu okazałą kopułę. Nad głównym wejściem posiada element dekoracyjny w postaci 2 lwów trzymających czółenka tkackie. Na witrażu w klatce schodowej domu Zgromadzenia Majstrów Tkackich przy ul. Tuwima 1/3, znajduje się witraż przedstawiający tkacza przy warsztacie, nad którym znajduje się napis po niemiecku: „Boże, strzeż nasze rzemiosło”[6]. W podwórzu znajduje się ogród z muszlą koncertową, który wraz z Meistrhausem zostały wpisane do rejestru zabytków[5].

Dom Zgromadzenia Majstrów Tkackich w kinematografii

Muszla koncertowa w ogrodzie Domu Zgromadzenia Majstrów Tkackich

Przypisy

  1. Mariusz Kulesza, Wielokulturowe dziedzictwo Łodzi a współczesny krajobraz miasta, Studia z Geografii Politycznej i Historycznej, 2, 2013, s. 33.
  2. a b Regionalia Ziemi Łódzkiej, bc.wbp.lodz.pl [dostęp 2021-05-23].
  3. a b Meisterhaus, jkk.w4u.csk.umed.pl [dostęp 2021-05-23].
  4. Łukasz Biskupski, Miasto Atrakcji Narodziny kultury masowej na przełomie XIX i XX wieku, Kino w systemie rozrywkowym Łodzi, Warszawa 2013, s.238.
  5. a b Ewidencja Zabytków Łodzi, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 31 maja 2012, s. 404.
  6. Hestio, strzeż witraży!, Dziennik Łódzki, 27 listopada 2009 [dostęp 2021-05-23] (pol.).
  7. Łódź filmowa. Tuwima 1 – adres szczególny, lodz.wyborcza.pl [dostęp 2021-05-23].
  8. Spacer po Łodzi z Filmami Juliusza Machulskiego, lodz.wyborcza.pl [dostęp 2021-05-22].

Media użyte na tej stronie

Łódź location map 2.png
Autor:
OpenStreetMap contributors, edited by User:Dwie szyszki
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Map of Łódź, Poland
Ta mapa of Łódź została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Łódź Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Łódź Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.45 N
  • S: 50.78 N
  • W: 17.95 E
  • E: 20.75 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Stary Dom Zgromadzenia Majstrów Tkackich, Piotrkowska 100, Łódź.jpg
Stary Dom Zgromadzenia Majstrów Tkackich, Piotrkowska 100, Łódź, przed 1889 r.
Nowy Dom Zgromadzenia Majstrów Tkackich, ul. Tuwima 3, Łódź.jpg
Autor: Kacper Przybylski, Licencja: CC BY-SA 3.0
]Nowy Dom Zgromadzenia Majstrów Tkackich, ul. Tuwima 3, Łódź.jpg