Dom czynszowy Lwowskiego Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych w Krakowie

Dom czynszowy Lwowskiego Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych

nr rej. A-935 z dnia 31.12.1992[1]
Państwo	Polska
Miejscowość	Kraków
Adres	pl. Inwalidów 6 ul. Pomorska 1 ul. Henryka Sienkiewicza 2–2a
Architekt	Wacław Nowakowski
Rozpoczęcie budowy	1927
Ukończenie budowy	1929
Położenie na mapie Krakowa Dom czynszowy Lwowskiego Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Dom czynszowy Lwowskiego Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych
Położenie na mapie województwa małopolskiego Dom czynszowy Lwowskiego Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych
50°04′12,57″N 19°55′31,38″E/50,070158 19,925383

Dom czynszowy Lwowskiego Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych – zabytkowa kamienica, znajdująca się w Krakowie w dzielnicy V Krowodrza na Nowej Wsi, w północnej pierzei placu Inwalidów, pomiędzy ulicami: Pomorską i Henryka Sienkiewicza.

Architektura

Kamienicę zaprojektowano na planie nieregularnej podkowy. Posiada ona pięć pięter. Parter przeznaczono na lokale handlowo–usługowe, natomiast wyższe kondygnacje na dwu- i trzypokojowe mieszkania. Budynek ma cztery klatki schodowe, w tym dwie narożne z górnym oświetleniem oraz windy^[2].

Kamienica posiada trzy elewacje frontowe utrzymane w stylu polskiej odmiany art déco z widocznymi wpływami ekspresjonizmu. Parter został potraktowany cokołowo i obłożony cegłą klinkierową. Znajdujące się w nim witryny lokali usługowych mają kształt prostokątów o trójkątnych zamknięciach i są ozdobione miedzianymi szprosami, tworzącymi romby i trójkąty. Elewacja wyższych kondygnacji została podzielona poziomymi pasami. Budynek wieńczy wysoka attyka z wysuniętym gzymsem koronującym, ozdobiona klinkierowym romboidalnym fryzem. W centralnej części każdej elewacji zaprojektowano trójkątny wykusz, a uskokowe narożniki podkreślono trójkątnymi balkonami. Całość elewacji utrzymana jest w kolorze różu indyjskiego, kontrastującego z ciemnym klinkierem katowickim i białymi gzymsami^[2].

Historia

Kamienica została wzniesiona w latach 1927–1929 jako dom czynszowy lwowskiego Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych. Projektantem budynku był architekt Wacław Nowakowski^[2]. W 2011 kamienica przeszła remont elewacji, podczas którego skuto i odtworzono na podstawie oryginalnej receptury tynki oraz poddano konserwacji okładziny ceglane, sztukaterie, gzymsy, obramienia okienne oraz stolarkę bram wejściowych i witryn^[3].

31 grudnia 1992 kamienica została wpisana do rejestru zabytków^[4]. Znajduje się także w gminnej ewidencji zabytków^[5].

W skrzydle przy ulicy Sienkiewicza, na parterze, mieści się Filia 22 publicznej Biblioteki Kraków^[6]. Do skrzydła budynku przy Placu Inwalidów przeniósł się z ulicy Karmelickiej 50, w czasach III RP, zakład, który prowadził Paweł Bielec, fotograf i malarz, autor fotografii Karola Wojtyły w 1938^[7]. Firma funkcjonuje, po pokoleniowych zmianach właścicieli, jako Bielec Art Studio^[7].

Przypisy