Dom im. Wojciecha Sawickiego w Warszawie
nr rej. 1492-A z 29 lipca 1991 | |
Budynek od strony ul. Zagórnej | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres | ul. Zagórna 3 |
Styl architektoniczny | |
Rozpoczęcie budowy | 1915 |
Ukończenie budowy | 1915 |
Położenie na mapie Warszawy | |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
52,226389°N 21,041292°E/52,226389 21,041292 |
Dom im. Wojciecha Sawickiego – zabytkowy budynek znajdujący się przy ul. Zagórnej 3 w Warszawie.
Opis
Dom został wzniesiony w 1915 z inicjatywy dyrektora Banku Handlowego w Warszawie Wojciecha Sawickiego z przeznaczeniem na sierociniec dla ubogich dzieci (przede wszystkim dziewcząt) z Powiśla[2][3]. Pierwotnie miał adres Zagórna 9[4][5], jego numer zmieniono po II wojnie światowej[6].
Secesyjny budynek przypominający wielkomiejską kamienicę został przykryty mansardowym dachem[1][3]. Trzy piętra i użytkowe poddasze zostały ujęte dwoma zryzalitowanymi pionami klatek schodowych[3]. Na fasadzie umieszczono zachowane do dzisiaj pamiątkowe tablice: z napisem Dom Imienia Wojciecha Sawickiego 1915 i z przedstawieniem Matki Boskiej Częstochowskiej[3].
Od 1919 w podarowanym przez Wojciecha Sawickiego magistratowi budynku mieściła się Szkoła Powszechna nr 29[4][7][8]. Była ona uważana za jedną z najlepszych szkół w mieście[9]. Dojeżdżali do niej uczniowie z innych dzielnic i spoza Warszawy[9], m.in. w latach 1930–1931 jej uczniem był Jan Bytnar (dojeżdżając z Piastowa)[10]. Obok budynku znajdowało się boisko szkolne[11].
W 1940 nieruchomość została zajęta przez zmotoryzowaną jednostkę Wehrmachtu[3].
W sierpniu 1944 w czasie powstania warszawskiego ulica Zagórna znalazła się na terenie opanowanym przez Polaków, a w budynku urządzono szpital powstańczy[7]. 16 września 1944, w czasie pacyfikacji Czerniakowa, Niemcy wtargnęli do budynku, w którym znajdowało się ok. 200 rannych[12]. Część z nich zamordowali w piwnicach domu[12][13] oraz na rogu ulic Czerniakowskiej i Górnośląskiej[14]. W częściowo opróżnionym budynku urządzono szpital dla rannych Niemców[15].
Podziurawiony pociskami budynek przetrwał wojnę[16]. Po 1945 mieściły się tam kolejno: szkoła, Dom Dziecka nr 10, Instytut Badań nad Młodzieżą oraz Instytut Badań Problemów Młodzieży[6].
Od 1991 nieruchomość użytkuje Kancelaria Sejmu[3]. Mieści się w nim Biuro Analiz Sejmowych i Wydawnictwo Sejmowe[3]. W tym samym roku budynek został wpisany do rejestru zabytków[17].
W 2018 na działce przylegającej do nieruchomości od strony wschodniej i południowej powstał budynek hotelu Ibis Styles Warszawa Centrum[18].
Galeria
Dom im. Wojciecha Sawickiego przed budową hotelu Ibis od strony ul. Górnośląskiej (2010) Tablica z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej na fasadzie
Przypisy
- ↑ a b Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 217.
- ↑ Małgorzata Omilanowska, Katarzyna Uchowicz: POW. Ilustrowany atlas architektury Powiśla. Warszawa: Fundacja Centrum Architektury, 2017, s. 10. ISBN 978-83-943750-8-9.
- ↑ a b c d e f g Marek Czapelski: Gmachy Sejmu i Senatu. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2010, s. 111. ISBN 978-83-7666-062-2.
- ↑ a b Lech Królikowski: Szkolnictwo dawnej Warszawy od połowy XVII wieku do wybuchu drugiej wojny światowej. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2008, s. 583. ISBN 978-83-88477-81-2.
- ↑ Stanisław Komornicki: Na barykadach Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1964, s. 254.
- ↑ a b Zagórna 3. [w:] Biuro Analiz Sejmowych [on-line]. bas.sejm.gov.pl. [dostęp 2017-11-22].
- ↑ a b Bożena Wierzbicka: Sejm i Senat. Architektura i wnętrza. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1997, s. 31. ISBN 83-7059-298-8.
- ↑ Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łodź: Księży Młyn, 2009, s. 16. ISBN 978-83-61253-51-8.
- ↑ a b Jerzy Kasprzycki: Warszawa nieznana. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1982, s. 65.
- ↑ Barbara Wachowicz: Rudy, Alek, Zośka. Gawęda o bohaterach „Kamieni na szaniec”. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2007, s. 61, 68. ISBN 978-83-7399-219-1.
- ↑ Ryszard Czugajewski: Na barykadach, w kanałach i gruzach Czerniakowa. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1970, s. 9.
- ↑ a b Władysław Bartoszewski: 1859 dni Warszawy. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2008, s. 818. ISBN 978-83-240-1057-8.
- ↑ Adam Borkiewicz: Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej. Warszawa: Instytut wydawniczy PAX, 1969, s. 302.
- ↑ Ryszard Czugajewski: Na barykadach, w kanałach i gruzach Czerniakowa. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1970, s. 135, 138, 141.
- ↑ Ryszard Czugajewski: Na barykadach, w kanałach i gruzach Czerniakowa. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1970, s. 135, 137.
- ↑ Maciej Piekarski: Tak zapamiętałem. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 19879, s. 259. ISBN 83-06-00115-X.
- ↑ Zestawienia zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 30 września 2017 r. woj. mazowieckie (Warszawa). nid.pl. [dostęp 2017-11-24].
- ↑ Michał Wojtczuk. Prześpij się w Warszawie. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 8–9 grudnia 2018.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Dom im. Wojciecha Sawickiego przy ul. Zagórnej 3 w Warszawie
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Obraz matki Boskiej Częstochowskiej na fasadzie domu im. Wojciecha Sawickiego przy ul. Zagórnej 3 w Warszawie
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Dom im. Wojciecha Sawickiego przy ul. Zagórnej 3 w Warszawie od strony ul. Górnośląskiej
Symbol dworu do legendy mapy
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Tablica informacyjna na ogrodzeniu domu im. Wojciecha Sawickiego przy ul. Zagórnej 3 W warszawie
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Dom im. Wojciecha Sawickiego przy ul. Zagórnej 3 w Warszawie. Tablica w korytarzu na parterze