Domaradz (województwo podkarpackie)

Artykuł

49°47′40″N 21°56′54″E

- błąd

39 m

WD

49°47'12.98"N, 21°56'48.01"E

- błąd

1 m

Odległość

890 m

Domaradz
wieś
Ilustracja
Zabytkowy kościół drewniany
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

brzozowski

Gmina

Domaradz

Wysokość

258-473 m n.p.m.

Liczba ludności (2020)

3064[1]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

36-230[2]

Tablice rejestracyjne

RBR

SIMC

0348507[3]

Położenie na mapie gminy Domaradz
Mapa konturowa gminy Domaradz, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Domaradz”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Domaradz”
Położenie na mapie powiatu brzozowskiego
Mapa konturowa powiatu brzozowskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Domaradz”
Ziemia49°47′40″N 21°56′54″E/49,794444 21,948333
Strona internetowa
Kościół parafialny
Kościół filialny w Zatylu
Wiatrak z Domaradza w skansenie w Sanoku

Domaradz – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie brzozowskim, w gminie Domaradz[3][4].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Na przełomie XVI i XVII wieku położona była w ziemi sanockiej województwa ruskiego[5]. Wieś klucza brzozowskiego biskupów przemyskich[6].

Miejscowość jest siedzibą gminy Domaradz, dekanatu Domaradz i rzymskokatolickiej parafii św. Mikołaja.

Części wsi

Historia

Domaradz leży nad rzeką Stobnicą. Wieś wzmiankowana w 1349 roku, lokacja wsi nastąpiła na prawie niemieckim, niem. Domaretz (1359). Królowa węgierska Maria żona cesarza Zygmunta Luksemburskiego nadała biskupstwu w 1384 pięć włości: Brzozów, Cergową, Domaradz i Równe w ziemi sanockiej oraz Radymno w przemyskiej. Żyjący tu dziedzice Domaradzcy z Gryfitów ufundowali parafię w Lutczy, która jest wymieniona 24 stycznia 1442 roku. W 1589 roku miejscowość wspomniana jako włości biskupów przemyskich.

W 1624 roku miejscowość zniszczona w czasie napadów Tatarów. W 1656 roku Król Jan Kazimierz przejeżdżał tędy z Krosna z orszakiem w kierunku do Łańcuta. W 1657 roku był najazd wojsk węgierskich. 25 czerwca 1945 roku oddział NSZ AK stoczył potyczkę z siłami sowieckimi koło Domaradza.

W Domaradzu urodził się Juliusz Kallay (1809–1863) – organizator Gwardii Narodowej, Przewodniczący Rady Narodowej, powstaniec, filozof, lekarz i działacz społeczny.

Osiadły w Domaradzu Benedykt Gajewski stworzył publikacje pt. Dawny obrzęd weselny w Domaradzu (Rocznik Sanocki 1963), Domaradz. Szkice i materiały (Rocznik Sanocki 1971), Domaradz. Wieś nad Stobnicą (1997).

Zabytki

Miejscowość leży na Szlaku Architektury Drewnianej województwa podkarpackiego ze względu na zabytkowy drewniany kościół pod wezwaniem św. Mikołaja wzniesiony około roku 1485[7]. Świątynia należy do najstarszych drewnianych kościołów w Polsce. W kościele jest barokowy ołtarz boczny z 1632 roku, chrzcielnica z początku XVI wieku, dzwon gotycki z 1524 roku.

Kościół był wzmiankowany - w fundacji Kaspara, który w roku 1510 złożył podpis z okazji fundacji kościoła parafialnego w Hoczwi. W okresie późniejszym kościół był wielokrotnie remontowany i przekształcany: m.in. w XVII w. dobudowano wieżę. Znaczącej przebudowie uległ w 1878 roku (m.in. przedłużono nawę, zlikwidowano zaskrzynienia, wnętrze korpusu podzielono na trzy nawy). W 1887 roku kościół ozdobiono polichromią. W 1906 r. wzniesiono wieżyczkę na sygnaturkę oraz dobudowano kruchty. W 1936 roku wzniesiono dzwonnicę na miejscu wcześniejszej[7]. Odnowiony w 2019 roku.

Nieopodal, na południe od Domaradza, góra Chyb (405 m n.p.m.)[8][9].

Transport

Sport

W miejscowości istnieje, założony w 1999 roku, klub piłki nożnej Sokół Domaradz. W sezonie 2019/2020 klub gra w B klasie, w grupie Krosno III[10].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Raport o Stanie Gminy Domaradz za rok 2020. Stan ludności na 31.12.2020 r. [dostęp 2021-10-26] s. 7
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 231 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  4. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. ↑ Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie , [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej , Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 4.
  6. ↑ Maciej Dalecki: Akta dóbr biskupów przemyskich obrządku łacińskiego 1652–1883. Inwentarz archiwalny zespołu, w: Rocznik Historyczno-Archiwalny. T. XI, Przemyśl 1996, s. 102.
  7. ↑ a b Parafia Domaradz
  8. ↑ Warto zobaczyć. Gmina Domaradz [dostęp 2017-01-27]
  9. ↑ Gmina Domaradz. Podkarpacki Portal Turystyczny [dostęp 2017-01-27]
  10. ↑ Klub na portalu 90minut.pl

Linki zewnętrzne

Gmina Domaradz
Wsie
Integralne
części wsi

POL gmina Domaradz COA.svg

Media użyte na tej stronie

Subcarpathian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 50.9 N
  • S: 48.95 N
  • W: 21.03 E
  • E: 23.66 E
POL województwo podkarpackie flag.svg
Flaga województwa podkarpackiego
Domaradz, kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy (HB1).jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Domaradz, kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy
Wiatrak z Domaradza (HB3).jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sanok, Muzeum Budownictwa Ludowego, wiatrak z Domaradza
POL gmina Domaradz COA.svg
Herb gminy Opatowiec
Domaradz, kościół św. Mikołaja (HB1).jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
wieś Domaradz (województwo podkarpackie)