Dombarowskij

Budynki montażowe i testowe kosmodromu Dombarowskij

Dombarowskij (ros. Ясный lub Пусковая база Ясный, ang. Dombarovsky Air Base lub Dombarovskiy) – rosyjski kosmodrom, przeznaczony do rakiet typu Dniepr[1], zlokalizowany w obwodzie orenburskim Federacji Rosyjskiej, 5 km na północny wschód od wsi Dobranowskij, blisko miasta Jasnyj[2][3][4]. Nazwy kosmodromu utworzono od powyższych miejscowości. W Rosji używa się określenia „Jasnyj” lub potocznie „kosmodrom Kosmotrasu” od spółki ISC Kosmotras, która posiada tu swoją bazę[5].

Nadzór nad obiektem sprawuje Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej. W kosmodromie znajduje się baza startowa rakiet Dniepr, stacja paliw, kompleks administracyjny, kompleks testowy i montażowy[1]. Wszystkie starty z kosmodromu były udane[6].

Okoliczności powstania

W czasie zimnej wojny w pobliżu miejscowości Dombarowski znajdowała się baza lotnicza[7], przeznaczona dla myśliwców Su-9, obsługiwana przez 412 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego. W 1978 roku zaczęły lądować tu samoloty MiG-23. W obiekcie powstała baza wyrzutni rakiet międzykontynentalnych i poligon 13 Dywizji Rakietowej[8].

Wiosną 2005 roku podjęto decyzję o utworzeniu tu kosmodromu[9], korzystającego z infrastruktury bazy lotniczej. W budowę zaangażowała się międzynarodowa spółka ISC Kosmotras oraz rosyjska agencja kosmiczna Roskosmos[10].

Historia kosmodromu

Start rakiety Dniepr z kosmodromu Dombarowskij, wystrzelonej przez ISC Kosmotras

Pierwszy start rakiety Dniepr z satelitą Genesis I z kosmodromu Dombarowskij miał miejsce 12 lipca 2006 roku[3][11]. Był obsługiwany przez ISC Kosmotras[6].

W kolejnych latach z kosmodromu startowały rakiety Dniepr, wynoszące na orbitę sztuczne satelity agencji kosmicznych kilku krajów. Wszystkie loty miały charakter komercyjny i były prowadzone przez ISC Kosmotras na zlecenie klientów[12]. Do startów wykorzystywano infrastrukturę 13 Dywizji Rakietowej[13]. Transport urządzeń i części odbywał się przez międzynarodowe lotnisko w Orsku[5].

Do niektórych lotów wykorzystywano rakiety Dniepr, które nie przedstawiały już wartości z wojskowego punktu widzenia i miały zostać zezłomowane. Spółka ISC Kosmotras przebudowała je, aby mogły wynieść na orbitę sztuczne satelity[6].

19 czerwca 2014 roku z kosmodromu wystrzelono mikrosatelitę „TabletSat-Aurora”, pierwsze urządzenie do teledetekcji, powstałe i umieszczone na orbicie na zlecenie prywatnej firmy. Mikrosatelita ważył 26,2 kg, a jego wartość oszacowano na milion dolarów[14][15][16].

Starty rakiet z kosmodromu Dombarowskij były czasowo wstrzymywane w 2011, 2013 i 2014 roku w związku z nieporozumieniami finansowymi w spółce ISC Kosmotras, pomiędzy ukraińskimi i rosyjskimi akcjonariuszami[17]. Ostatecznie strona ukraińska straciła akcje Kosmotrasu, a głównym akcjonariuszem (i tym samym operatorem kosmodromu) stała się grupa Kaskoł[17].

W 2015 roku zainteresowanie komercyjnymi lotami z użyciem rakiet Dniepr spadło. W marcu tego roku przeprowadzono ostatni start[6].

W 2016 roku zapowiedziano, że z kosmodromu Dombarowskij będą startować turystyczne loty w kosmos. Cena biletu ma wynosić od 200 do 250 tys. dolarów za 15 minut lotu, z czego od 5 do 6 minut turyści spędzą w stanie nieważkości[18]. Zainteresowanie obsługą turystycznych lotów kosmicznych wyraziła rosyjska spółka Kosmokursk[19].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Космодром. Пусковая база Ясный, ecoruspace.me [dostęp 2020-10-22].
  2. ↑ Пусковая база „Ясный”, РИА Новости, 2010 [dostęp 2020-10-22] (ros.).
  3. ↑ a b Южная Корея хочет запустить с космодрома Ясный свой спутник двойного назначения – ПОЛИТ.РУ, polit.ru [dostęp 2020-10-22].
  4. ↑ Географическая карта – Ясный (пусковая база) (Dombarovskiy) – MAP[N]ALL.COM, mapnall.com [dostęp 2020-10-22].
  5. ↑ a b Пусковая база «Ясный», kosmotras.ru [dostęp 2020-10-22].
  6. ↑ a b c d Варвара Гусева, Космическая гавань Оренбуржья – а вы знали, что в Ясном есть космодром? – Наш Урал [dostęp 2020-10-22] (ros.).
  7. ↑ PHASEOUT OF FISHPOT IN APVO STRANYY AIRFIELDS USSR | CIA FOIA (foia.cia.gov), cia.gov [dostęp 2020-10-22].
  8. ↑ Все космодромы мира, kommersant.ru, 25 kwietnia 2011 [dostęp 2020-10-22] (ros.).
  9. ↑ INFORM.KZ, 93 метра до космодрома «Ясный» (ФОТО), inform.kz, 20 czerwca 2014 [dostęp 2020-10-22] (ros.).
  10. ↑ Генеральный директор „Космотраса” Владимир Андреев: „Главное преимущество программы „Днепр” – это наличие готовых ракет” –, militarynews.ru [dostęp 2020-10-22].
  11. ↑ Космодром Ясный, Космос, лунный календарь, натальная карта, 3 października 2015 [dostęp 2020-10-22] (ros.).
  12. ↑ МКК „Космотрас”, kosmotras.ru [dostęp 2020-10-22].
  13. ↑ Ракета «Сатана» стартовала с пусковой базы «Ясный» на Южном Урале, ВЗГЛЯД.РУ [dostęp 2020-10-22] (ros.).
  14. ↑ Спутник Таблетсат – Аврора, sputnix.ru [dostęp 2020-10-22] (ros.).
  15. ↑ Первый российский частный спутник выведен на орбиту, РИА Новости, 2014 [dostęp 2020-10-22] (ros.).
  16. ↑ Российский частный спутник передал на Землю первый сигнал, ТАСС [dostęp 2020-10-22].
  17. ↑ a b Иван Чеберко, Россия возобновляет запуски ракет «Сатана», Известия, 25 lipca 2013 [dostęp 2020-10-22] (ros.).
  18. ↑ Урал56.Ру, С территории Оренбуржья туристов будут отправлять в космос, Урал56.Ру [dostęp 2020-10-22] (ang.).
  19. ↑ Таких не берут в космонавты: что мы знаем о суборбитальном туризме, news.itmo.ru [dostęp 2020-10-22] (ros.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Launch from Yasny.jpg
Autor: МКК "Космотрас", Licencja: CC BY 2.5
Rocket launch from Yasny spaceport, Russia
General View snyi.jpg
Autor: International Space Company (ISC) Kosmotras, Licencja: CC BY 2.5
Assembly, Integration and Test Building incorporating clean room facilities and fueling station, and Admin & Hotel Complex of Yasni launch base in Orenburg Region, Russia