Domenichino

Domenico Zampieri

Domenichino

Data i miejsce urodzenia	21 października 1581 Bolonia
Data i miejsce śmierci	6 kwietnia 1641 Neapol
Zawód, zajęcie	malarz

Ostatnia Komunia św. Hieronima (1614)

Św. Cecylia (1617)

Męczeństwo św. Piotra Męczennika (1619-21)

Św. Jan Ewangelista (1621-29)

Domenichino, właśc. Domenico Zampieri (ur. 21 października 1581 w Bolonii, zm. 6 kwietnia 1641 w Neapolu) – włoski malarz i rysownik okresu baroku.

Życiorys

Był uczniem flamandzkiego malarza Denisa Calvaerta. W 1602 wyjechał do Rzymu, gdzie studiował w Akademii Carraccich. W 1602 został współpracownikiem Annibale Carracciego. Był autorem szeregu fresków, m.in. w Palazzo Farnese (1603-4), kościele San Onofrio (1604-5) i oratorium San Gregorio Magno (1609) w Rzymie. W 1612 wyjechał na krótko do Bolonii. Po powrocie do Rzymu wykonał freski ze scenami z życia Świętej Cecylii w kościele San Luigi dei Francesi oraz zaprojektował sklepienie i obraz ołtarzowy w kościele Matki Boskiej na Zatybrzu. W czasach pontyfikatu Grzegorza XV uzyskał tytuł architekta papieskiego. W 1631 wyjechał do Neapolu, gdzie wykonał freski w kościele San Gennaro.

Jego szczytowym osiągnięciem w dziedzinie malarstwa dekoracyjnego są monumentalne freski w rzymskim kościele Sant'Andrea della Valle (1624-28) z przedstawieniem 4 ewangelistów w pendentywach kopuły oraz scen z życia Andrzeja Apostoła w prezbiterium, odznaczające się niezwykłą plastycznością postaci, wyrazistością rysunku i umiejętnym zakomponowaniem wielkich przestrzeni.

Malował obrazy o tematyce religijnej, mitologicznej i alegorycznej oraz pejzaże. Był też znakomitym portrecistą (portrety przedstawicieli rzymskiej arystokracji i dworu papieskiego). Reprezentował nurt klasycyzujący rzymskiego malarstwa barokowego. Kontynuował tradycję Rafaela i Annibale Carracciego. Jego kompozycje figuralne odznaczają się dużą ekspresją, precyzją rysunku oraz harmonią kompozycji.

Pozostawił ok. 2000 rysunków. Duża część spuścizny rysunkowej artysty znajduje się obecnie w zbiorach królewskich w Windsorze. Zajmował się również rzeźbą i muzyką. Jego uczniami byli m.in. Gian Pietro Bellori, Giovanni Francesco Romanelli i Pietro Testa.

Często naśladowano go i kopiowano w następnych stuleciach. Szczególnie duży wpływ wywarł na malarstwo akademików w XIX w.

Dzieła artysty

Płótna

• Krajobraz z brodem – ok. 1603, Rzym, Galleria Doria Pamphili
• Zuzanna i starcy – 1603, Rzym, Galleria Doria Pamphili
• Portret młodego mężczyzny – 1603, Darmstadt, Hessisches Landesmuseum
• Portret kardynała Agucchi – 1604 – 1605, Florencja, Galeria Uffizi
• Opłakiwanie – ok. 1604, Nowy Jork, Metropolitan Museum of Art
• Krajobraz z pustelnikiem – 1605 – 1606, Paryż, Luwr
• Madonna z Dzieciątkiem i św. Janem Chrzcicielem – (ok. 1605, Paryż, Luwr
• Krajobraz z ucieczką do Egiptu – ok. 1605, Oberlin (Ohio), Allen Memorial Art Museum
• Krajobraz ze św. Hieronimem – 1605 -1610, Glasgow, Art Gallery and Museum
• Św. Sebastian – 1605-1610, Drezno, Galeria Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie
• Łuk triumfalny – 1607 – 1610, Madryt, Prado
• Pokłon pasterzy – 1607 – 1608, Edynburg, National Gallery of Scotland
• Św. Jerzy zabijający smoka – (ok. 1610), National Gallery w Londynie
• Droga na Kalwarię – ok. 1610, Los Angeles, J. Paul Getty Museum
• Krajobraz z Tobiaszem i aniołem – 1610 – 1612, Londyn, National Gallery w Londynie
• Ostatnia Komunia św. Hieronima – 1614, Rzym, Pinakoteka Watykańska
• Krajobraz z Sylwią i satyrem – 1615-1620, Bolonia, Pinacoteca Nazionale
• Sybilla – 1616 – 1617, Rzym, Galeria Borghese
• Wyrok Diany w zawodach w strzelaniu do ptaka – 1617, olej na płótnie 225 × 320 cm, Rzym, Galeria Borghese
• Św. Cecylia – 1617 – 1618, Paryż, Luwr
• Król Dawid grający na harfie – 1619 – 1620, Wersal, Musée National de Château
• Męczeństwo św. Piotra Męczennika – 1619 – 1621, Bolonia, Pinacoteca Nazionale
• Męczeństwo św. Agnieszki – 1619 – 1625, Bolonia, Pinacoteca Nazionale
• Maria Magdalena w chwale – ok. 1620, Petersburg, Ermitaż
• Krajobraz z ucieczką do Egiptu – 1620-1623, Paryż, Luwr
• Portret Virginia Cesarini – ok. 1620, Florencja, Galeria Uffizi
• Św. Agnieszka – ok. 1620, Windsor, Royal Collection
• Św. Cecylia z aniołem trzymającym nuty – 1620, Paryż, Luwr
• Rinaldo i Armida – 1620 – 1621, Paryż, Luwr
• Madonna z Dzieciątkiem i św. Franciszkiem – 1621 – 1625, Paryż, Luwr
• Erminia wśród pasterzy – 1622-1625, Paryż, Luwr
• Krajobraz z Heraklesem i Acheloosem – 1622-1623, Paryż, Luwr
• Krajobraz z Heraklesem i Kakusem – 1622 – 1623, Paryż, Luwr
• Wizja Chrystusa i Boga Ojca przez św. Ignacego Loyolę w La Storta - ok. 1622, Los Angeles, Los Angeles County Museum of Art
• Sybilla z Kume – 1622 – 1623, Rzym, Pinacoteca Capitolina
• Adam i Ewa – 1623 – 1625 Grenoble, Musée de Grenoble
• Alegoria Rolnictwa, Astronomii i Architektury – 1624-1625, Turyn, Galleria Sabauda
• Ofiara Izaaka – 1627 – 1628, Madryt, Prado
• Św. Maria Magdalena – 1630, Florencja, pałac Pitti

• Św. Jan Ewangelista – Petersburg, Ermitaż
• Ucieczka do Egiptu – Rzym, Galleria Nazionale d'Arte Antica
• Odpoczynek Wenus – Petersburg, Ermitaż
• Adam i Ewa – Rzym, Galleria Nazionale d'Arte Antica

Freski

• Biczowanie św. Andrzeja – 1609, Rzym San Gregorio Magno, Oratorio di Sant' Andrea
• Komunia św. Hieronima – Bazylika św. Piotra, Rzym

Bibliografia

• Barok, AlbertA. Rovira (red.), MariaM. Mach (tłum.), Łódź: Galaktyka, 1999, ISBN 83-87914-03-7, OCLC 830299699 .
• WendyW. Beckett WendyW., 1000 arcydzieł, EwaE. Gorządek (tłum.), Warszawa: Arkady, 2001, ISBN 83-213-4218-3, OCLC 749354342 .
• Monique deM. Beaucorps Monique deM., RaoulR. Ergmann RaoulR., FrançoisF. Trassard FrançoisF., Wielcy mistrzowie malarstwa europejskiego, IwonaI. Badowska (tłum.), Warszawa: Arkady, 1998, ISBN 83-213-3976-X, OCLC 749514226 .
• Leksykon malarstwa od A do Z, Warszawa: Muza S.A., 1992, ISBN 83-7079-076-3
• Carlo Pietrangeli, Watykan. Arcydzieła malarstwa, Warszawa: Arkady, 2000, ISBN 83-213-3979-4
• Christine Stukenbrock, Barbara Toepper, Arcydzieła malarstwa europejskiego, Koenigswinter: h. f. ullmann, 2007, ISBN 978-3-8331-2131-9
• Sztuka świata, t. 12, Leksykon A-K, Warszawa: Arkady, 1998, ISBN 83-213-4088-1
• 1001 obrazów, które warto w życiu zobaczyć, red. Stephen Farthing, Warszawa: Muza SA, 2007, ISBN 978-83-7495-212-5
• Mieczysław Witalis, Domenichino, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 4, Lublin: Tow. Nauk. KUL, 1983.
• Stefano Zuffi, Wielki słownik malarzy, t. 2, Warszawa: HPS, 2006, ISBN 83-60688-16-8
• Stefano Zuffi, Francesca Castria, Malarstwo włoskie. Mistrzowie i arcydzieła, Warszawa 1998, ISBN 83-213-4061-X