Donald Rumsfeld

Donald Henry Rumsfeld
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

9 lipca 1932
Evanston

Data i miejsce śmierci

29 czerwca 2021
Taos

21. sekretarz obrony Stanów Zjednoczonych
Okres

od 20 stycznia 2001
do 18 grudnia 2006

Przynależność polityczna

Partia Republikańska

Poprzednik

William Cohen

Następca

Robert Gates

13. sekretarz obrony Stanów Zjednoczonych
Okres

od 20 listopada 1975
do 20 stycznia 1977

Poprzednik

James Schlesinger

Następca

Harold Brown

6. szef personelu Białego Domu
Okres

od 27 września 1974
do 20 listopada 1975

Poprzednik

Alexander Haig

Następca

Dick Cheney

Kongresmen Stanów Zjednoczonych
z 13. okręgu w Illinois
Okres

od 3 stycznia 1963
do 20 marca 1969

Poprzednik

Marguerite S. Church

Następca

Phil Crane

podpis
Odznaczenia
Prezydencki Medal Wolności z Wyróżnieniem (Stany Zjednoczone) Wielka Wstęga Orderu Wschodzącego Słońca (Japonia) Krzyż Wielki Orderu Zasługi RP Wielka Wstęga Specjalna Orderu Lśniącej Gwiazdy (Tajwan)

Donald Henry Rumsfeld (ur. 9 lipca 1932 w Evanston, zm. 29 czerwca 2021 w Taos[1]) – amerykański polityk, działacz Partii Republikańskiej, sekretarz obrony USA w gabinecie prezydenta George’a W. Busha w latach 2001–2006. Poprzednio również pełnił tę funkcję przez rok i dwa miesiące w administracji Geralda Forda.

Działalność

Rumsfeld podczas rozmowy z prezydentem USA George’em Walkerem Bushem

Uważany był za jednego z najbardziej kontrowersyjnych polityków ówczesnej administracji, m.in. przez wzgląd na przygotowanie i przeprowadzenie interwencji w Iraku. Politycy Partii Demokratycznej i część przywódców europejskich krytykowała politykę Rumsfelda jako prowadzoną jednostronnie, sprzeczną z prawem międzynarodowym i destabilizującą sytuację na świecie. Znalazł on jednak również obrońców, powołujących się przede wszystkim na obronę demokracji i walkę z terroryzmem jako priorytety, które przyświecały administracji amerykańskiej w okresie jego urzędowania. Interwencję w Iraku, za którą to on w dużym stopniu odpowiadał, poparły rządy m.in. Włoch, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Japonii czy Polski. Te i inne państwa wysłały do Iraku swoje kontyngenty wojskowe. Działo się to jednak w większości przypadków w warunkach dużego sprzeciwu społecznego wobec takich działań.

Środowiska lewicowe w USA uważają go za osobę odpowiedzialną za sprawę torturowania jeńców w Iraku (nigdy nie udowodniono tego zarzutu). W kwietniu 2006 z obroną sekretarza wystąpił były prezydent Ford[2]. Wydany w grudniu 2008 raport Senackiej Komisji Sił Zbrojnych wskazuje jednak Rumsfelda i jego najbliższych współpracowników za bezpośrednio odpowiedzialnych wydarzeniom w Abu-Ghraib i Guantánamo, pisząc iż bez ich zezwolenia nie byłoby to możliwe[3].

Co ciekawe Rumsfeld był zarówno najmłodszym, jak i najstarszym sekretarzem obrony. W czasie pierwszego urzędowania jako sekretarz obrony (1975–1977), podjął m.in. decyzję o likwidacji ówczesnego – opartego na pociskach rakietowych z głowicami jądrowymi – systemu antybalistycznego Safeguard, odpowiednik którego (system antybalistyczny Galosz) Związek Radziecki, a następnie Rosja utrzymuje w gotowości bojowej do dziś (według stanu na rok 2008).

Inną ciekawą kwestią jest fakt, że Rumsfeld zasiadał w radzie nadzorczej grupy ABB w latach 1990-2001, która w 2000 roku zawarła kontrakt z Koreą Północną o wartości 200 mln USD na zaprojektowanie reaktorów jądrowych i dostarczenie Korei Północnej komponentów do ich budowy. Natomiast w 2002 określił Koreę Północną jako część osi zła (państwa zbójeckie), państwo wspierające terroryzm oraz produkujące broń masowej zagłady[4].

28 stycznia 2009 specjalny sprawozdawca ONZ ds. stosowania tortur Manfred Nowak oznajmił w wywiadzie dla telewizji CNN, że dysponuje wystarczającymi dowodami, aby postawić Rumsfelda w stan oskarżenia o zbrodnie wojenne przed międzynarodowym trybunałem[5][6]. Rumsfeld miał w USA co najmniej dwie sprawy za tortury[7] i gwałty[8].

Przebieg kariery

Rumsfeld, Ford i Cheney

Rumsfeld był ponadto jednym z wpływowych polityków republikańskich, którzy zmusili do rezygnacji z ponownego kandydowania w 1976 wiceprezydenta Nelsona Rockefellera jako „zbyt liberalnego”.

W 2018 roku, w filmie Vice w reżyserii Adama McKaya, w postać Rumsfelda wcielił się Steve Carell[9].

Odznaczenia

Przypisy

Linki zewnętrzne

  • Biografia w Biographical Directory of the United States Congress (ang.)

Media użyte na tej stronie

George-W-Bush.jpeg
Official photograph portrait of U.S. President George W. Bush.
US-WhiteHouse-Logo.svg
Logo of the United States White House, especially in conjunction with offices like the Chief of Staff and Press Secretary.
Gerald Ford.jpg
Gerald Ford, official Presidential photo.
Presidential Medal of Freedom with Distinction (ribbon).svg
Autor: Jack Ryan Morris, Licencja: CC BY-SA 4.0
Presidential Medal of Freedom with Distinction (ribbon)
Rumsfeld1.jpg
Secretary of Defense Donald H. Rumsfeld. DoD photo by Scott Davis, U.S. Army. (Released).
Ford Rumsfeld Cheney.jpg
then-President Gerald Ford with Donald Rumsfeld and Dick Cheney in the Oval Office, 23 April, 1975
Bush and Rumsfeld shakes hands, November 8, 2006.jpg
President George W. Bush shakes the hand of outgoing Secretary of State Donald Rumsfeld Wednesday, Nov. 8, 2006, in the Oval Office where the President announced the Secretary's resignation and his intention to nominate Dr. Robert Gates as successor.
Donald Rumsfeld Signature.svg
Signature of Donald Rumsfeld. Traced in Adobe Illustrator.
POL Order Zaslugi RP kl1 BAR.svg
Autor: KarlHeintz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej
TWN Order of Brilliant Star 1Class BAR.svg
Autor: Mboro, Licencja: CC0
Baretka: Order Lśniącej Gwiazdy I Klasy – Tajwan (Republika Chińska).