Donepezil

Donepezil
struktura bez wskazania stereochemii
Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) (RS)-2-[(1-benzylopiperydyn-4-ylo)metylo]-5,6-dimetoksy-2,3-dihydroinden-1-on Inne nazwy i oznaczenia donepezyl
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C24H29NO3
Masa molowa	379,49 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	120011-70-3 884740-09-4 (monohydrat chlorowodorku)
PubChem	3152
DrugBank	DB00843
SMILES COC1=C(C=C2C(=C1)CC(C2=O)CC3CCN(CC3)CC4=CC=CC=C4)OC
InChI InChI=1S/C24H29NO3/c1-27-22-14-19-13-20(24(26)21(19)15-23(22)28-2)12-17-8-10-25(11-9-17)16-18-6-4-3-5-7-18/h3-7,14-15,17,20H,8-13,16H2,1-2H3 InChIKey ADEBPBSSDYVVLD-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Rozpuszczalność w wodzie 2,931 mg/l[1] Temperatura topnienia 206,72 °C[1] logP 3,6[1]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2017-11-01] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów chlorowodorek donepezilu jednowodny Substancja w tej postaci nie jest klasyfikowana jako niebezpieczna według kryteriów GHS (na podstawie podanej karty charakterystyki).
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC	N06DA02, N06DA52
Farmakokinetyka Działanie nootropowe Biodostępność 100% (doustnie) Okres półtrwania 70 h Wiązanie z białkami osocza i tkanek 96% Metabolizm wątrobowy Wydalanie z moczem
Uwagi terapeutyczne Drogi podawania doustnie Objętość dystrybucji 12 l/kg

Donepezil, donepezyl – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny, selektywny (swoisty) odwracalny inhibitor acetylocholinoesterazy, stosowany w leczeniu objawów otępienia.

Stereochemia

Występuje w formie dwóch enancjomerów:

• 

  enancjomer R

• 

  enancjomer S

Produkt farmaceutyczny jest racematem^[2].

Działanie

Donepezil powoduje wzrost stężenia neuroprzekaźnika acetylocholiny w ośrodkowym układzie nerwowym – wywiera silne działanie ośrodkowe, a znacznie słabsze obwodowe. Jego biologiczny okres półtrwania wynosi 70–80 godzin.

Główne działanie dotyczy poprawy funkcji poznawczych, a szczególnie pamięci^[3].

Działania niepożądane

Może osłabiać sprawność psychoruchową, a także powodować biegunkę, nudności, bóle brzucha, przykurcze mięśni, nadpobudliwość i bezsenność.

Wskazania

Wskazaniem do stosowania leku są zaburzenia poznawcze w przebiegu otępienia w chorobie Alzheimera, otępienia mieszanego, otępienia z ciałami Lewy’ego, otępienia w chorobie Pakinsona.

Przeciwwskazania

Leku nie należy stosować w przypadku chorób obturacyjnych płuc, zaburzeń przewodnictwa impulsu w sercu, astmie, chorobie wrzodowej żołądka lub dwunastnicy. Nie należy stosować w czasie ciąży i karmienia piersią.

Dawkowanie

5–10 mg na dobę (5 mg na początku, a po miesiącu 10 mg). Maksymalną dawką dobową jest 10 mg. Lek przyjmuje się wieczorem, przed snem.

Interakcje

Ryfampicyna, fenytoina, karbamazepina i alkohol zmniejszają działanie leku. Leku nie należy łączyć z β-blokerami, sukcynylocholiną i lekami zwiotczającymi.

Preparaty w Polsce

Donepezil dostępny jest w formie tabletek w preparatach o nazwach^[4]:

Przypisy

Bibliografia

• Donezepil, [w:] Indeks Leków MP [online], opis substancji, Medycyna Praktyczna .