Dotknięcie anioła (film)

Dotknięcie anioła

Plakat filmu „Dotknięcie anioła”
Gatunek	dokumentalny
Data premiery	Polska: styczeń 2015
Kraj produkcji	Polska Niemcy
Język	polski
Czas trwania	62 minuty
Reżyseria	Marek Tomasz Pawłowski
Scenariusz	Marek Tomasz Pawłowski
Muzyka	Michał Lorenc
Zdjęcia	Jacek Januszyk
Scenografia	Andrzej Czyczyło
Montaż	Cezary Grzesiuk
Produkcja	Małgorzata Walczak
Wytwórnia	Zoyda Art Production

Dotknięcie anioła – fabularyzowany film dokumentalny z 2015 roku w reżyserii Marka Tomasza Pawłowskiego. Opowiada historię Henryka Schönkera, polskiego Żyda ocalonego z Holocaustu.

Fabuła

Henryk Schönker urodził się w 1931 roku w Krakowie w rodzinie artysty malarza Leona Schönkera. W 1937 roku rodzina przeniosła się do Oświęcimia. Leon Schönker był ostatnim (przymusowym) przewodniczącym Gminy Żydowskiej w Oświęcimiu. Bohater filmu opowiada o wyjątkowych zbiegach okoliczności i ogromnej woli przeżycia towarzyszących Schönkerom od ucieczki z Oświęcimia poprzez pobyty w Krakowie, Wieliczce, Tarnowie, Bochni aż do ewakuacji z obozu w Bergen-Belsen.

Henryk Schönker ujawnia mało znaną historię szansy emigracji Żydów. Zanim zrodziła się idea obozu Auschwitz-Birkenau – jesienią 1939 roku powstało w Oświęcimiu Biuro Emigracji Żydów do Palestyny. Założył je na rozkaz niemieckich władz wojskowych Leon Schönker. Tysiące ludzi w nadziei na ratunek ściągały ze Śląska do zwykłego miasteczka Oświęcim.

Leon Schönker wezwany do Berlina do Eichmanna składał sprawozdanie z wielką wiarą i konkretnym planem międzynarodowego działania. Na skutek obojętności wolnego świata idea legalnej emigracji legła w gruzach.

Obsada

• Marta Popławska – matka Mina Schoenker

• Piotr Józef Tomaszewski – ojciec Leon Schoenker
• Karol Klęczar – Heniu Schoenker
• Zuzia Dudek – Lusia Schoenker
• Bogdan Lęcznar – John Gottowt
• Włodzimierz Nowotarski – Anioł
• Mirosław Kramarczyk – Skrzypek Birnbaum
• Izabela Warykiewicz – Kobieta z niemowlęciem
• Oliwka Kania – Fransineke
• Dawid Roszkowski – Ignaś
• Jacek Flasz – „Bocian”
• Mirosław Ganobis – Oficer SD Wieliczka
• Marek Mikołajczyk – żołnierz z psem
• Mirosław Śmielak – stolarz
• Julia Niedziela – matka Stolarza
• Przemysław Kciuk – Komendant Muller

i inni

Produkcja

Zdjęcia do filmu nagrywane były w autentycznych wnętrzach Oświęcimia, Krakowa, Wieliczki, Bochni i Tarnowa. Większość z budynków uległa zniszczeniu w kilka miesięcy potem. Miejsca ważne dla historii zdążyły jeszcze oddać świadectwo minionych wydarzeń.

W filmie w postacie z przeszłości wcielili się zawodowi aktorzy oraz liczni mieszkańcy Oświęcimia. Wszyscy musieli być podobni do pierwowzoru prawdziwych postaci, więc casting trwał wiele miesięcy. Aktor wcielający się w rolę tytułowego Anioła zapuszczał siwe włosy i brodę przez rok, powód zmiany wizerunku utrzymywał w tajemnicy przed bliskimi. Wirtuoza skrzypiec Birnbauma zagrał prawdziwy skrzypek z Oświęcimia.

Ponadto w dokumencie pierwszy raz na ekranie ożywają „archicollage” (archikolaże, kolaże archiwalne) – autorski wynalazek reżysera Marka Tomasza Pawłowskiego oraz grafika Roberta Manowskiego. Zdjęcia autorstwa Jacka Januszyka zrealizowane zostały na kamerze Red Epic – „Dotknięcie anioła” stało się pierwszym polskim filmem dokumentalnym zrealizowanym tym sprzętem.

Konsultantem historycznym filmu był historyk Zbigniew Stańczyk^[1].

Pokazy

Festiwale filmowe

• BIAF Festival Batumi
• Chagrin Film Festival Ohio
• Denver Film Festival
• Polish Film Festival in America Chicago
• Polish Film Festiwal Ann Arbor
• Bilbao Film Festival
• San Diego Jewish Film Festival
• Miami Jewish Film Festival
• Jewish Film Festival
• Jewish Film Festival in Washington
• Festiwal Filmowy w Gdyni
• Festiwal Filmów Dokumentalnych Kino z duszą

Pokazy specjalne

• Muzeum Tolerancji, Los Angeles
• Muzeum Holokaustu, Los Angeles
• Muzeum Dziedzictwa Żydowskiego, Nowy Jork
• Międzynarodowa Konferencja Telewizji Publicznych INPUT, Tokio

Recenzje

Film zebrał bardzo pozytywne recenzje za granicą. Publiczności amerykańskiej film przybliżyła jako pierwsza w The Huffington Post prof. Annette Insdorf, krytyk filmowy (Columbia University), wielka orędowniczka polskiego kina. Zwróciła uwagę na zasadność użycia artystycznego, poetyckiego języka filmu nazwanego przez autora archicollagem^[2]. David Noh z Film Journal International stwierdza, że niewiele świadectw ocalałych z Holocaustu może się mierzyć z tym przedstawionym przez Henryka Schoenkera. Według niego film wyróżnia się w morzu innych o tej samej tematyce tym, że naprawdę zbliża widza do tej największej i najtragiczniejszej historii w dziejach^[3]. Recenzja filmu ukazała się także w New York Times. Neil Genzlinger docenia film, za próbę stworzenia czegoś nowego^[4]. Avi Offer z serwisu The Nyc Movie Guru napisał, że „Dotknięcie Anioła” jest pełne emocji, żywe i cały seans trzyma w napięciu^[5]. Film został też bardzo dobrze przyjęty w Polsce. Obecnie w serwisie Filmweb film ma notę 7,8^[6].

Przypisy

Bibliografia

• Dotknięcie Anioła w bazie Filmweb
• Dotknięcie Anioła w bazie IMDb (ang.)

Linki zewnętrzne

• Kuba Armata, Rozmowa z Markiem Tomaszem Pawłowskim, portalfilmowy.pl
• prof. dr hab. Tomasz Szarota, Historyk PAN: Więcej Żydów można było ocalić przed zagładą. rp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-04)]., rp.pl