Dotknięcie nocy
Gatunek | kryminał sensacyjny |
---|---|
Rok produkcji | 1961 |
Data premiery | 11 stycznia 1962[1] |
Kraj produkcji | Polska |
Język | polski |
Czas trwania | 88 min |
Reżyseria | Stanisław Bareja |
Scenariusz | Aleksander Ścibor-Rylski |
Główne role | Jerzy Kozakiewicz Elżbieta Kępińska Wiesław Gołas |
Muzyka | Adam Walaciński |
Zdjęcia | Jan Janczewski |
Scenografia | Roman Wołyniec |
Kostiumy | Ewa Kowalska |
Montaż | Krystyna Rutkowska |
Produkcja | Zwonimir Ferič (kierownik produkcji) |
Wytwórnia | Zespół Filmowy Rytm |
Dotknięcie nocy – polski czarno-biały film kryminalny z 1961 roku w reżyserii Stanisława Barei. Drugi chronologicznie film w dorobku Barei.
Fabuła
Akcja toczy się w prowincjonalnym miasteczku. Fotograf Jacenko pragnie się wyrwać z szarej rzeczywistości. By zrealizować swe marzenia planuje napad na konwój z banku wiozący wypłatę do miejscowego kombinatu. Jacenko zatrzymuje konwój i z zimną krwią strzela z pistoletu do osób przewożących pieniądze. Ciężko ranna zostaje również Beata – dziewczyna fotografa i kasjerka bankowa, która nie znając jego planów, przekazywała mu informacje o pracy banku. Jacenko ukrywa łup na wysypisku śmieci. Próbując odnaleźć ukryte pieniądze, wpada w urządzoną przez milicję pułapkę[1].
Obsada
- Jerzy Kozakiewicz – fotograf Roman Jacenko
- Elżbieta Kępińska – Agnieszka
- Hanna Zembrzuska – Beata, pracownica banku
- Wiesław Gołas – kapitan Prokosz
- Wanda Łuczycka – Janka, kasjerka z kombinatu
- Kazimierz Dejunowicz – woźny w banku, wynajmujący pokój Jacence
- Aleksander Dzwonkowski – pijaczek Mieloch
- Stefan Śródka – Rybicki, strażnik konwoju z kombinatu
- Kazimierz Wichniarz – sierżant Walczak
- Stanisław Wyszyński – porucznik Kelerman
- Stanisław Brejdygant – milicjant
- Bolesław Płotnicki – handlarz Jan Piterak
- Helena Gruszecka – handlarka Krystyna Piterakowa
- Irena Orzecka – staruszka
Scenariusz i realizacja filmu
Scenariusz filmu powstał na kanwie wydarzeń z okolic Pleszewa, gdzie skazany później na karę śmierci Stanisław G. dokonał napadu na taksówkę, w której wieziono pieniądze na wypłaty dla pracowników Krotoszyńskich Zakładów Przemysłu Terenowego w Dobrzycy. Zabijając 4 osoby, w tym kasjerkę, zabójca zabrał pieniądze, za które kupił m.in. dom. Pistolet zdobył wcześniej, napadając na plutonowego[3]. W Dotknięciu nocy główny bohater jest fotografem, gdy realny morderca był kierowcą samochodowym i ślusarzem. Inna zmiana w scenariuszu polegała na tym, że kasjerce towarzyszył w konwoju milicjant[4]. Film Barei był pierwszym ekranowym kryminałem wyprodukowanym w Polsce. Zdjęcia do filmu kręcono od maja 1961 roku w Płocku i okolicach miasta, którego mieszkańcy wystąpili w roli statystów[5].
Krytyka filmu
Film Barei porównywano m.in. do Popiołu i diamentu Andrzeja Wajdy oraz do Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego. Walorami dzieła były dla krytyków autentyzm i dobre tempo akcji. Chwalono także role aktorów: Wiesława Gołasa, Elżbiety Kępińskiej i Hanny Zembrzuskiej[6]. Jako słabe punkty wskazywano naiwność niektórych scen, banalność samej zbrodni oraz odegranie głównej roli przez Jerzego Kozakiewicza, którą oceniano jako zbyt egzaltowaną i odpychającą. Początkowo rolę tę miał zagrać Tadeusz Łomnicki, ale odmówił ze względu na inne zobowiązania. Po ponad dwudziestu latach Bareja spotkał Kozakiewicza na oddziale kardiologicznym i powierzył mu jedną z istotniejszych ról (kierownik produkcji Garwanko) w Zmiennikach[7]. Poza nim i Gołasem w późniejszych filmach Barei grali występujący w Dotknięciu nocy Stefan Śródka, Bolesław Płotnicki i Wanda Łuczycka[6]. Niektóre motywy z filmu pojawiały się później w takich dziełach jak Gangsterzy i filantropi, Zbrodniarz i panna i Przepraszam, czy tu biją?[8].
Przypisy
- ↑ a b c Dotknięcie nocy w bazie filmpolski.pl
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 406.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 63-64.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 68.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 65.
- ↑ a b Replewicz 2009 ↓, s. 69.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 66.
- ↑ Replewicz 2009 ↓, s. 69-70.
Bibliografia
- Maciej Replewicz: Stanisław Bareja. Król krzywego zwierciadła. Poznań: Zysk i S-ka, 2009. ISBN 978-83-7506-387-5.
Linki zewnętrzne
- Dotknięcie nocy w bazie IMDb (ang.)
- Zdjęcia z filmu Dotknięcie nocy w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Dotknięcie nocy w bazie Filmweb
Media użyte na tej stronie
Autor: Panek, Licencja: CC BY 3.0
Galeria osobowości kultury Warszawy XX w. Trasa Łazienkowska w Warszawie. Portret Stanisława Barei.