Douglas C-54 Skymaster

Douglas C-54 Skymaster
(dane wersji C-54G)
Dane podstawowe
Państwo

 Stany Zjednoczone

Producent

Douglas Aircraft Company

Typ

samolot transportowy

Konstrukcja

metalowy dolnopłat; podwozie klasyczne, chowane w locie

Załoga

4

Historia
Lata produkcji

1942–1947

Wycofanie ze służby

2 kwietnia 1974

Liczba egzemplarzy

1170

Dane techniczne
Napęd

4× 14-cylindrowy silnik gwiazdowy w układzie podwójnej gwiazdy Pratt & Whitney R-2000-9

Moc

4320 kW (5800 KM)
4× 1080 kW (1450 KM)

Wymiary
Rozpiętość

35,80 m

Długość

28,60 m

Wysokość

8,38 m

Powierzchnia nośna

136 m²

Masa
Własna

17 660 kg

Użyteczna

15 340 kg

Startowa

33 000 kg

Osiągi
Prędkość maks.

442 km/h

Prędkość przelotowa

310 km/h

Pułap

6800 m

Zasięg

6400 km

Współczynnik obciążenia konstrukcji

207 kg/m²

Dane operacyjne
Liczba miejsc
50 żołnierzy
Rzuty
Rzuty samolotu

Douglas C-54 Skymaster – czterosilnikowy samolot transportowy używany przez siły zbrojne Stanów Zjednoczonych i innych krajów od 1942 do 1974. Oprócz transportu ładunków, był on także używany do przewożenia członków rządu Wielkiej Brytanii i personelu wojskowego. Był jednym z pierwszych samolotów, który otrzymał nazwę Air Force One i służył do przewozu Prezydentów Stanów Zjednoczonych. Liczne wersje C-54 były wykorzystywane do różnorodnych ról, takich jak np. ratownictwa morskiego, badań naukowych i wojskowych, śledzenia rakiet i innych. Podczas blokady Berlina (1948-1949) samoloty C-54 przewoziły węgiel i zapasy żywności do Berlina Zachodniego.

Historia

Podobnie jak C-47, także C-54 Skymaster powstał w wyniku modyfikacji samolotu pasażerskiego (w jego przypadku był to Douglas DC-4).

C-54 Skymaster w 1942 rozpoczął służbę w United States Army Air Forces. Początkowo były to wersje transportowe mogące przewozić do 26 pasażerów, które później zmodyfikowano do 50 pasażerów. United States Navy również nabyła te samoloty, jednak w wersji R5D[1]. Podczas II wojny światowej samoloty C-54 były jednymi z najczęściej używanych amerykańskich samolotów transportowych dalekiego zasięgu. Przewoziły między innymi Franklina Roosevelta, Douglasa MacArthura i Winstona Churchilla. Amerykańska delegacja lecąca na konferencję w Casablance również korzystała z C-54. Łącznie wyprodukowano 1170 egzemplarzy, z czego 515 w Santa Monica i 655 w Orchard Place/Douglas Field hrabstwie Cook[2].

Po wojnie C-54 nadał służył jako podstawowy amerykański wojskowy samolot transportowy. Pod koniec 1945 kilkaset egzemplarzy przekazano jako nadwyżkę wojskową dla celów cywilnych operacji lotniczych. Samoloty te zostały odsprzedane do linii lotniczych na całym świecie. Między innymi, w styczniu 1946 linie Pan American World Airways wprowadziły C-54 Skymaster na regularne połączenia transatlantyckie pomiędzy Stanami Zjednoczonymi i Europą. Rejsy transpacyficzne rozpoczął 6 czerwca 1946[3].

Prezydent Stanów Zjednoczonych Harry Truman na pokładzie prezydenckiego samolotu C-54 ("Sacred Cow") podpisał National Security Act of 1947 ustanawiający United States Air Force. Prezydencki samolot przekazano później do National Museum of the United States Air Force[4].

W czasie blokady Berlina większość zaopatrzenia dostarczonego mieszkańcom Berlina Zachodniego została przewieziona na pokładach ponad 300 samolotów C-54. Wzięły one także udział w wojnie koreańskiej[2]. Po jej zakończeniu C-54 zostały zastąpione przez Douglasa C-124 Globemaster II, ale pozostawały jeszcze na służbie do 1972[5]. Ostatni egzemplarz (C-54Q, BuNo 56501) służył w szkole Naval Air Station Patuxent River do 2 kwietnia 1974[6].

Wersje

C-54 ląduje w Berlinie, 1948
C-54 w roli Air Force One
C-54A
C-54D
C-54E
C-54M
C-54 w wersji morskiej R5D-3
C-54 w wersji R5D-2
C-54
Pierwsze 24 egzemplarze wyprodukowano w tej wersji, która była modyfikacją samolotu pasażerskiego Douglas DC-4.
C-54A
Pierwsza wojskowa wersja ze wzmocnioną konstrukcją płatowca, większymi zbiornikami paliwa i powiększoną ładownością. Wyprodukowano 252 egzemplarze. Odpowiada wersji produkowanej dla US Navy: R5D-1.
MC-54A
Egzemplarze podstawowej wersji C-54 modyfikowane dla potrzeb ewakuacji medycznych.
C-54B
Wersja z większymi zbiornikami na paliwo w skrzydłach (jeden był używany przez Winstona Churchilla). Wyprodukowano 220 egzemplarzy.
VC-54C
Zmodyfikowany samolot w wersji C-54A, przystosowany do potrzeb przewożenia Prezydenta Stanów Zjednoczonych.
C-54D
Wersja C-54B produkowano z silnikami R-2000-11. Wyprodukowano 380 egzemplarzy.
AC-54D
Niewielka liczba egzemplarzy wyposażonych w specjalny sprzęt elektroniczny i środki łączności. Przemianowano je później na wersję WE-54D.
WE-54d
Zmieniona nazwa wersji AC-54D.
HC-54D Rescuemaster
Samoloty ratownicze przystosowane do prowadzenia akcji poszukiwawczych na morzu. Z czasem przemianowane ją na wersję SC-54D. Wyprodukowano 38 egzemplarzy.
JC-54D
Wersja przystosowana do śledzenia rakiet. Wyprodukowano 9 egzemplarzy.
SC-54D
Zmieniona nazwa wersji HC-54D Rescuemaster.
TC-54D
Wersja C-54D przeznaczona do celów szkoleniowych.
VC-54D
Wersja C-54D dostosowana do przewozu osób VIP.
WC-54D
Wersja C-54D przeznaczona do rozpoznania warunków pogodowych.
C-54E
Wersja ze zmodyfikowanymi zbiornikami paliwa, w której można montować dodatkowe rezerwowe zbiorniki bądź powiększać wielkość ładowni. Wyprodukowano 125 egzemplarzy.
AC-54E
Wersja C-54E ze zmodyfikowanym układem powietrznym. W 1962 przemianowano ją na wersję WE-54E.
WE-54E
Przemianowana w 1962 wersja AC-54E.
HC-54E
Wersja C-54E zmodyfikowana do potrzeb ratownictwa morskiego. W 1962 przemianowano ją na wersję SC-54E.
SC-54E
Przemianowana w 1962 wersja HC-54E.
VC-54E
Wersja C-54E zmodyfikowana do przewozu pasażerów.
XC-54F
Proponowana wersja eksperymentalna dla potrzeb spadochroniarzy. Nie zrealizowano projektu.
C-54G
Wersja C-54E z silnikami R2000.
HC-54G
Wersja C-54G zmodyfikowana do potrzeb ratownictwa morskiego. W 1962 przemianowana w wersję SC-54G.
JC-54G
Wersja testowa C-54G.
SC-54G
Przemianowana w 1962 wersja HC-54G.
VC-54G
Wersja C-54G zmodyfikowana do potrzeb przewożenia VIP-ów i pasażerów.
C-54GM
Wersja samolotu pasażerskiego DC-4 wyprodukowana z silnikami Merlin.
C-54H
Wersja do transportu spadochroniarzy. Nie zrealizowano projektu.
C-54J
Wersja do transportu sztabów. Nie zrealizowano projektu. Wersja dl US Navy: R5D-6.
XC-54K
Wersja o wydłużonym zasięgu, z silnikami Wright R-1820.
C-54L
Jeden samolot C-54A testowany w 1947 z eksperymentalnym układem paliwowym.
C-54M
Wersja C-54 zmodyfikowana do przewozu węgla podczas blokady Berlina.
MC-54M
Wersja C-54E przystosowana do ewakuacji medycznej.
VC-54N
Wersja przystosowana do transportu pasażerów dla potrzeb US Navy. W 1962 przemianowana na R5D-1, a następnie na R5D-1Z.
C-54P
30 samolotów w wersji C-54B przeniesionych do US Navy. W 1962 przemianowane na wersję R5D-2.
VC-54P
Zmodyfikowana wersja C-54P przystosowana do przewozu pasażerów. W 1962 przemianowana na wersję R5D-2Z.
C-54Q
95 samolotów w wersji C-54D przeniesionych do US Navy. W 1962 przemianowana na wersję R5D-3.
VC-54Q
Zmodyfikowana wersja C-54Q przystosowana do przewozu pasażerów. W 1962 przemianowana na wersję R5D-3Z.
C-54R
20 samolotów w wersji C-54E przeniesionych do US Navy. W 1962 przemianowana na wersję R5D-4R.
C-54S
Wersja ze zmodyfikowanym silnikiem zbliżonym do wersji C-54G. W 1962 przemianowana na wersję R5D-5.
VC-54S
Wersja C-54S przystosowana do przewozu pasażerów. W 1962 przemianowana na wersję R5D-5Z.
C-54T
Wersja przystosowana do przewozu pasażerów. W 1962 przemianowana na wersję R5D-5R.
EC-54U
20 samolotów w wersji C-54E przeniesionych do US Navy. W 1962 przemianowana na wersję R5D-4.
RC-54V
Wersja przystosowana do robienia zdjęć. W 1962 przemianowana na wersję R5D-3P.
R5D-1
56 samolotów w wersji C-54A przeniesionych do US Navy.
R5D-1C
Wersja R5D-1 ze zmodyfikowanym układem paliwowym, w oparciu o wersję C-54B.
R5D-1F
Zmodyfikowana wersja R5D-1 przystosowana do przewozu sztabu.
R5D-1Z
Tymczasowa nazwa wersji R5D-1F.
R5D-2
Zmieniona w 1962 nazwa wersji C-54P.
R5D-2F
Zmieniona w 1962 nazwa wersji VC-54P.
R5D-2Z
Tymczasowa nazwa wersji R5D-2F.
R5D-3
Zmieniona w 1962 nazwa wersji C-54Q.
R5D-3P
Zmieniona w 1962 nazwa wersji RC-54V.
R5D-3Z
Zmieniona w 1962 nazwa wersji VC-54Q.
R5D-4
Zmieniona w 1962 nazwa wersji WE-54U.
R5D-4R
Zmieniona w 1962 nazwa wersji C-54R.
R5D-5
Zmieniona w 1962 nazwa wersji C-54S.
R5D-5R
Zmieniona w 1962 nazwa wersji C-54T.
R5D-5Z
Zmieniona w 1962 nazwa wersji VC-54S.
R5D-6
Wersja pasażerska C-54J dla potrzeb US Navy. Projektu nie zrealizowano.
XC-112
Ciśnieniowy wariant C-54B z silnikami Pratt & Whitney R-2800. Projektu nie zrealizowano.
XC-112A
Jeden samolot rodziny DC-6/C-118. Później zmieniono na YC-112A.
XC-114
Jeden samolot w wersji C-54E z silnikami Allison V-1710.
XC-115
Wersja XC-114 z silnikami Packard V-1650. Projektu nie zrealizowano.
YC-116
Jeden samolot w wersji XC-114 wyprodukowany z lodową rynną do testowania gumowych butów.
Skymaster I
22 samoloty w wersji C-54D służące w Royal Air Force.

Użytkownicy samolotów C-54 na świecie

Wojskowi

 Arabia Saudyjska
Królewskie Saudyjskie Siły Powietrzne - jeden samolot C-54A.
 Argentyna
Argentine Naval Aviation
 Belgia
Belgijskie Siły Powietrzne - w latach 1950-1971 jeden samolot w wersji R5D1.
 Boliwia
Transporte Aéreo Militar - w 1973 zakupiły jedną maszynę w wersji VC-54D i jedną w wersji C-54G.
 Brazylia
Brazylijskie Siły Powietrzne - w latach 1960-1968 dwanaście samolotów w wersji C-54G (numery FAB 2400 do 2411) tworzyły 1 i 2 Grupę Transportową.
 Czad
 Dania
Królewskie Duńskie Siły Powietrzne - w latach 1959-1977 eksploatowały sześć samolotów w wersji C-54D.
 Etiopia
Etiopskie Siły Powietrzne - jeden samolot w wersji C-54D i jeden w wersji C-54G.
 Francja
Francuskie Siły Powietrzne - w 1945 otrzymała jeden samolot w wersji C-54E, który w 1960 przekazano marynarce. W latach 1961-1975 eksploatowano jeden samolot C-54A.
French Naval Aviation - w latach 1960-1982 jeden samolot C-54E. W latach 1962-1969 jeden samolot C-54B.
 Hiszpania
Hiszpańskie Siły Powietrzne - w 1959 przejęto cztery samoloty C-54D, które później uzupełniono trzynastoma kolejnymi w wersjach C-54, C-54A, C-54B, C-54E, C-54G i R5D-3.
 Holenderskie Indie Wschodnie
Royal Netherlands East Indies Army Air Force - cztery samoloty w wersji C-54A.
 Honduras
 Islandia
Icelandic Coast Guard
 Izrael
Siły Powietrzne Izraela
 Kambodża
 Kolumbia
 Korea Południowa
 Kuba
 Niger
Nigeryjski Siły Powietrzne - w latach 1968-1974 eksploatowały jeden samolot C-54B.
 Peru
Peruwiańskie Siły Powietrzne - dziewięć samolotów.
 Portugalia
Portugalskie Siły Powietrzne - od 1952 używały cztery samoloty C-54D, które w 1961 uzupełniły cztery C-54A. W 1965 pozyskano dziesięć byłych amerykańskich HC-54D na części zamienne.
 Stany Zjednoczone
United States Army Air Forces
United States Air Force
United States Navy
United States Marine Corps
United States Coast Guard
 Tajlandia
 Republika Chińska
Chinese Nationalist Air Force - dwa samoloty C-54D (zakupione w 1965 i 1966) oraz jeden C-54G (zakupiony w 1968).
 Turcja
Tureckie Siły Powietrzne - w latach 1966-1976 eksploatowały trzy samoloty C-54D.
 Wenezuela
Wenezuelskie Siły Powietrzne - w latach 1949-1955 eksploatowały jeden samolot C-54A.
 Wielka Brytania
Royal Air Force - dziesięć samolotów C-54D i jeden samolot C-54B (wykorzystywany przez Winstona Churchilla).
 Zimbabwe

Cywilni

 Australia
Trans Australia Airlines.
 Belgia
Sabena
Avions Fairey
Belgian International
 ChRL
China Airlines
 Hongkong
Cathay Pacific
 Islandia
Icelandair
Loftleiðir
 Izrael
El Al
 Kanada
Buffalo Airways - zarejestrowanych czternaście samolotów.
Canadian Pacific
Curtiss Reid Flying Services Canada
Kenting Aviation
Maritime Central Airways
Pacific Western
Transair
 Kolumbia
Avianca
 Nikaragua
LANICA Lineas Aereas de Nicaragua S.A.
 Paragwaj
Paraguayan Airways Service
Lloyd Aéreo Paraguayo S.A.
 Stany Zjednoczone
Aero Union
Capital Airlines
Eastern Air Lines
Pacific Southwest Airlines
Pan American World Airways
Transocean Airlines
Trans World Airlines
 Wielka Brytania
Invicta
Starways

Przypisy

  1. C-54 Skymaster / R5D. globalsecurity.org, 2011-07-01. [dostęp 2015-02-13]. (ang.).
  2. a b Rickard J.: Douglas C-54 Skymaster. historyofwar.org, 2008-11-13. [dostęp 2011-03-26]. (ang.).
  3. Peter Berry: The Douglas DC-4. Air-Britain (Historians) Ltd., 1967, s. 7.
  4. Douglas C-54 Skymaster. strategic-air-command.com. [dostęp 2011-03-26]. (ang.).
  5. Roy A. Grossnick: United States Naval Aviation 1910–1995. Waszyngton D.C.: Naval Historical Center Department of the Navy, 1997, s. 308. ISBN 0-945274-34-3.
  6. The Seventies 1970–1980. [w:] Naval History & Heritage Command [on-line]. [dostęp 2011-10-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-13)]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Flag of Ethiopia.svg
Flag of Ethiopia
Flag of Israel.svg
Flag of Israel. Shows a Magen David (“Shield of David”) between two stripes. The Shield of David is a traditional Jewish symbol. The stripes symbolize a Jewish prayer shawl (tallit).
Flag of Niger.svg
Please do not replace the simplified code by a version created with Inkscape or another vector graphics editor
Flag of Portugal.svg
Flag of Portugal, created by Columbano Bordalo Pinheiro (1857-1929), officially adopted by Portuguese government in June 30th 1911 (in use since about November 1910). Color shades matching the RGB values officially reccomended here. (PMS values should be used for direct ink or textile; CMYK for 4-color offset printing on paper; this is an image for screen display, RGB should be used.)
Flag of Thailand.svg
The national flag of Kingdom of Thailand since September 2017; there are total of 3 colours:
  • Red represents the blood spilt to protect Thailand’s independence and often more simply described as representing the nation.
  • White represents the religion of Buddhism, the predominant religion of the nation
  • Blue represents the monarchy of the nation, which is recognised as the centre of Thai hearts.
Douglas C-54D USAAF wartime markings Chico CA 08.10.92.jpg
Autor: RuthAS, Licencja: CC BY 3.0
A Douglas C-54D Skymaster (c/n 10547) repainted for a movie in World War Two US Army Air Forces markings at Chico, California (USA) in 1992. This aircraft was delivered to the USAAF on 31 January 1945 as 42-72442 and was transferred to the RAF as a Skymaster CI in 1945 (serial KL977). The aircraft was operated by either No. 232 or 236 Squadrons Palam, India. Returned after the end of the war, it was transferred ot the U.S. Navy (R5D-3 BuNo 91994) and later modified as C-54Q. It was stored at the MASDC in 1970 and bought by Aero Union in 1974 (civil registration N62296, later N76AU "Spirit of America"). It was bought by Aero Flite Inc., Arizona (USA) in 1999 and by Brooks Fuel, Alaska (USA), in 2006 (N3045V). Nose art says "Santa Monica Maid."
R5D2-2 NAN5-55.jpg
A U.S. Navy Douglas R5D-2-2 (C-54) Skymaster of the Naval Research Laboratory (NRL) circa 1954. The aircraft was originally ordered by the USAAF as a C-54B-1-DC (c/n 10428, USAAF 42-72323). It was transferred to the U.S. Navy as an R5D-2 (BuNo 50851). In the early 1950s it was converted and used for radar tests at the Naval Air Test Center at Patuxent River, Maryland (USA) under the designation R5D-2-2. The aircraft was redesignated C-54P in 1962. After its service with the U.S. Navy it was sold to Aero Union of California (civil registration N62295). Finally the plane became a hulk at Chico, California.
Douglas C-54 Skymaster 3-view silhouette.jpg
Autor: TSRL, Licencja: CC BY-SA 3.0
Silhouette of the Douglas C-54. The World's Fighting Planes (William Green and Gerald Pollinger, McDonald: London 1954) used 55 Crown Copyright silhouettes provided by the Controller of H.M. Stationery. An acknowledgements section on page 6 of the book identifies them by page. This image is one of those and since the publication date is pre-1957 is in the public domain.
Douglas-C-54-NL-316a.jpg
Autor: MilborneOne, Licencja: CC BY-SA 3.0
Douglas C-54A Skymaster displayed as Netherland Government Air Transport serial NL-316 at the Aviodrome Lelystad, Netherlands
C-54M.jpg
Photo of a Douglas C-54M (s/n 44-9030) at the U.S. Air Force Air Mobility Command Museum at Dover Air Force Base, Delaware (USA).
Douglas R5D-3 Skymaster Blackbushe 1954.jpg
Autor: RuthAS, Licencja: CC BY 3.0
A U.S. Navy Douglas R5D-3 Skymaster (BuNo 56546) of transport squadron VR-24 at Blackbushe, Hampshire (UK), in 1954.
US roundel 1942-1943.svg
Roundel used by US armed forces from 6 May 1942 to 28 June 1943 when white bars and a red outline were added as the result of studies which showed that shape was more important than color from a distance.
US roundel 1943-1947.svg
Autor: NiD.29, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Roundel used by all US armed forces from 31 July 1943 to 14 January 1947, replacing roundel having red outline, or no outline, but with white bars, and was replaced some nine months before the USAF was formed, by roundel having a single lengthwise red bar inset in white bars (bisecting them), giving the insignia the trio of red-white-red stripes evocative of the non-canton areas of the Flag of the United States.
C-54-skymaster.jpg
A U.S. Army Air Force Douglas C-54 Skymaster (s/n 41-37271, c/n 3057), circa 1943. This aircraft crashed near Wright Field, Ohio (USA), on 9 July 1943 after a midair collision with an Lockheed C-40A (s/n 38-546, c/n 1263). The two planes were flying in a formation so that the C-40A could photograph the dropping of a dummy combat tank from the C-54. After the tank was released, the C-40A made a quick turn to the left, striking the C-54's wingtip. The C-40A entered a spin and crashed near the runway, killing all five on board. The C-54 continued on for 250 m, allowing two crewmen to bail out. The plane then crashed in a vertical dive, killing the three crewmen still on board.
VC-54C The Sacred Cow 1948.jpg
Photograph of U.S. President Harry S. Truman's airplane, a Douglas VC-54C Skymaster (s/n 42-107451) nicknamed "The Sacred Cow", shortly after arrival at Boca Chica, near Key West, Florida (USA) on 20 February 1948. The aircraft is today as "42-72252" on display at the National Museum of the USAF. Originally 42-72252 was C-54A-15-DC (c/n 10357/DC88) missing since 11 November 1944 over the South Atlantic. This serial number was used by the VC-54C 42-107451 when it flew President Franklin D. Roosevelt to the Yalta Conference in 1945 (probably out of security reasons).
C-54landingattemplehof.jpg
Berliners watching a C-54 land at Berlin Tempelhof Airport, 1948.
Douglas C-54E (49510 AC) (00910460 131).jpg
An Douglas C-54E (49510 A.C.)
USAAC Roundel 1919-1941.svg
Roundel used by the United States armed forces from 19 August 1919 to 6 May 1942 until red dot removed to avoid confusion with Japanese insignia. Superseded very similar roundel whose colors and proportions differed slightly - the original version having the colors from the US flag, and a center dot 1/3 of the outer radius. This version has a center dot constrained by the inner vertices of the star, a size that does not translate into an even fraction.