Douglas F3D Skyknight
-513_parked_c1952.jpg) F3D-2 należący do US Marine Corps w 1952 roku | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ | samolot myśliwski marynarki |
| Załoga | 2 (pilot i operator radaru) |
| Historia | |
| Data oblotu | 28 marca 1948 |
| Lata produkcji | 1949–1952 |
| Wycofanie ze służby | 1970 (US Marine Corps), |
| Liczba egzemplarzy | 268 |
| Dane techniczne | |
| Napęd | 2 × Westinghouse J34-WE-36 |
| Ciąg | 15 kN każdy |
| Wymiary | |
| Rozpiętość | 15,2 m |
| Długość | 13,9 m |
| Wysokość | 4,9 m |
| Powierzchnia nośna | 37,2 m² |
| Masa | |
| Własna | 6799 kg |
| Użyteczna | 10693 kg |
| Startowa | 12125 kg |
| Do lądowania | 11100 kg |
| Zapas paliwa | 5100 l + 2 × 570 l w podwieszanych zbiornikach paliwa |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. | 909 km/h |
| Prędkość przelotowa | 628 km/h |
| Pułap | 12162 m |
| Zasięg | 1843 km, 2213 km z dodatkowymi zbiornikami paliwa |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 4 działka kal. 20 mm, do 1814 kg uzbrojenia podwieszanego | |
| Liczba miejsc | |
| 2 | |
-513_parked_c1952.jpg)
Douglas F3D Skyknight – amerykański dwusilnikowy pokładowy myśliwiec nocny, wyprodukowany przez firmę McDonnell Aircraft Corporation.
Historia
Douglas F3D Skyknight był pierwszym odrzutowym samolotem myśliwskim zaprojektowanym jako nocny myśliwiec pokładowy. W związku z tym wymagał montażu specjalistycznego wyposażenia oraz radaru, co wymagało szerokiego kadłuba. Zdecydowano się na umiejscowienie stanowiska pilota i operatora radaru obok siebie. Wynikało to między innymi z ówczesnych ograniczeń technologicznych. W związku ze swoim wyglądem samolot wśród personelu otrzymał przezwisko Willie the Whale, co w tłumaczeniu na język polski oznacza „Wieloryb Willie”[1][2].
US Navy rozpoczęła prace nad opracowaniem nowego myśliwca w roku 1946. Wymagano, by nowa maszyna osiągała prędkość maksymalną 500 mil na godzinę (około 800 km/h), miała promień działania bojowego 500 mil oraz pułap 40 000 stóp. Oblot odbył się 28 marca 1948 roku. Pierwszy z 28 egzemplarzy oznaczonych jako F3D-1 dostarczono odbiorcy pod koniec 1950 roku[1][2].
W późniejszym czasie opracowano nową, ulepszoną wersję F3D-2, która osiągała wyższą prędkość maksymalną – około 900 km/h oraz dwukrotnie większy zasięg. Nowy wariant wyposażono w nowocześniejsze wyposażenie elektroniczne oraz ulepszony radar, lepsze opancerzenie oraz kilka zmian konstrukcyjnych, które poprawiały właściwości lotne maszyny[1][2].
Łącznie wyprodukowano 268 egzemplarzy, z czego część maszyn w późniejszym czasie została przebudowana na wersje specjalne, m.in. szkolne i walki elektronicznej[1].
Konstrukcja
F3D Skyknight był średniopłatem, z zamontowanymi w środkowej części kadłuba prostymi skrzydłami. Skrzydła składane były w górę pośrodku, dzięki temu samoloty mogły być łatwiej przechowywane na lotniskowcach. Samolot ma chowane, trójkołowe podwozie. Przednie koło chowane było z przodu kadłuba zaś dwa tylne w skrzydłach. Z tyłu, pod ogonem zamontowane było małe kółko chroniące przed zbyt mocnym wychyleniem samolotu podczas startu i lądowania, dzięki czemu nie dochodziło do uszkodzeń struktury poszycia jak i samego ogona w wyniku tarcia po nawierzchni[3][4].
Po obu stronach kadłuba za skrzydłami zamontowano hydraulicznie sterowany hamulec aerodynamiczny[3][4].
Samoloty napędzane były przez dwa silniki turboodrzutowe Westinghouse J34-WE-22 generujące ciąg 15 kN każdy. Zamontowane były w gondolach umiejscowionych w dolnej części kadłuba, poniżej skrzydeł. Uzbrojenie F3D składało się z czterech 20-milimetrowych działek zamontowanych w dolnej części nosa. Jednostka ognia wynosiła 200 naboi na działo. Wewnętrzna pojemność paliwa wynosiła 5100 litrów. Pod każdym skrzydłem można było podwiesić zewnętrzny zbiornik o pojemności 570 litrów lub 450-kilogramową bombę lotniczą[3][4].
Pilot i operator radaru siedzieli obok siebie. Dostępne wówczas fotele wyrzucane nie były w stanie bezpiecznie katapultować pilota przy takim układzie foteli, przez co zastosowano nietypowy mechanizm ewakuacji z maszyny. Pociągnięcie dźwigni powodowało odstrzelenie osłony znajdującej się w specjalnej „rynnie” w kadłubie między silnikami. Każdy członek załogi obracał się na siedzeniu, chwytał za drążek za siedzeniem, wyważał kopnięciem drzwi ewakuacyjne z kokpitu i wyskakiwał na spadochronie przez właśnie tę rynnę[3][4].
W nosie samolotów zamontowany był radar AN/APQ-35. Pierwsze dwa prototypy zostały wyposażone w starszy radar SCR-720, ponieważ docelowy AN/APQ-35 nie był jeszcze gotowy. AN/APQ-35 faktycznie składał się z dwóch innych radarów: radaru AN/APS-21 przeznaczonego do poszukiwania celów wielkości innych myśliwców w odległości do 32 kilometrów, oraz celownika radiolokacyjnego AN/APS-26 o maksymalnym zasięgu 3,2 km[3][4].
Dwa zewnętrzne pylony na podwieszenia umiejscowione pod skrzydłami pozwalały na podwieszenie łącznie do 1814 kg uzbrojenia w postaci bomb i rakiet bądź też zewnętrznych zbiorników z paliwem[4].
Użycie bojowe
Wojna koreańska
W czasie trwania wojny koreańskiej, w związku z pojawieniem się na arenie walk myśliwców odrzutowych MiG-15 po stronie komunistów, dowództwo Stanów Zjednoczonych zdecydowało się rozlokować w Korei własne myśliwce odrzutowe. Latem 1952 roku, myśliwce F3D-2 zastąpiły dotychczas używane samoloty F7F Tigercat oraz F4U Corsair. Dodatkowo w marcu 1952 roku do Korei przyleciał 319. Fighter Interceptor Squadron (319. Eskadra Myśliwców Przechwytujących) uzbrojony w samoloty F-94 Starfire. Pierwsze zwycięstwa załogi samolotów Skyknight zaczęły odnosić już z początkiem listopada 1952 roku. Podczas nocnej misji 3 listopada 1952 załoga F3D-2, dwukrotnie nawiązała kontakt z samolotem przeciwnika. Przy drugim podejściu maszynę zidentyfikowano jako Jak-15, po czym załoga oddała salwę z działek pokładowych, uszkadzając wrogi samolot, który zaczął nurkować. W późniejszym czasie okazało się, że atakowanym samolotem był MiG-15, którego pilot zdołał ugasić pożar, wrócić do bazy oraz wylądować. Uszkodzony myśliwiec został naprawiony i wrócił do dalszej eksploatacji[5].
Kolejnym zwycięstwem było zestrzelenie pięć dni później, 8 listopada myśliwca MiG-15. Samolot amerykański otworzył ogień i wystrzelił serię pocisków z działek pokładowych, które trafiły i podpaliły MiGa. Pilot radzieckiego samolotu zdołał się katapultować, po czym maszyna rozbiła się. 10 grudnia 1952 załoga Skyknight za pomocą celownika radiolokacyjnego zestrzeliła koreański samolot Po-2, co było pierwszym w historii zestrzeleniem maszyny przy jego użyciu, oraz dokonała zestrzelenia prawdopodobnego[5].
W styczniu 1953 roku załogi myśliwców F3D odniosły dwa zwycięstwa nad samolotami MiG-15. 3 marca tego samego roku załoga amerykańskiego myśliwca F3D zdołała uniknąć zestrzelenia przez atakujące ją dwa MiGi-15[5].
Do końca wojny myśliwce Skyknight uzyskały łącznie 6 potwierdzonych zestrzeleń[6], przy stracie 2 maszyn[7].
Wojna w Wietnamie
Samoloty Skyknight w wariancie walki elektronicznej, oznaczonej jako EF-10B eksploatowane były do 1969 roku. W Wietnamie przebywało jednorazowo nie więcej niż 10 maszyn EF-10B. Pierwszy samolot EF-10B utracono w Wietnamie 18 marca 1966 roku. Maszyny te stopniowo były wypierane z Wietnamu przez samoloty EA-6A. Z czasem Skyknighty używane były do mniej niebezpiecznych misji, po czym wycofano je z Wietnamu w 1969 roku[8][9].
Dalsza służba operacyjna
Po roku 1953 F3D Skyknight używane były jako samoloty szkoleniowe do obsługi radarów pokładowych, jako samoloty rozpoznania elektronicznego oraz wsparcia podczas wojny w Wietnamie oraz kryzysu kubańskiego. Był jedynym samolotem odrzutowym, który wziął udział w wojnie w Korei oraz Wietnamie[1]. W 1968 roku trzy samoloty F3D zostały przekazane do US Army i służyły jako platforma testowa dla różnego rodzaju systemów i uzbrojenia[1]. US Navy eksploatowała w późniejszym czasie samoloty F3D jako platforma testowa dla różnych systemów awioniki[4]. US Marine Corps swoje F3D wycofała ze służby w roku 1970. Ostatnie samoloty F3D wycofano ze służby w lotnictwie amerykańskim w roku 1978[10].
Wersje
Wersje produkcyjne F3D Skyknight[4][3][11]:
- XF3D-1 – 3 egzemplarze prototypowe;
- F3D-1 – pierwsze 28 egzemplarzy dostarczonych do 1950 roku, od 1962 oznaczone jako F-10A;
- F3D-1M – 12 maszyn przebudowanych jako samoloty testowe dla rakiet AIM-7 Sparrow. Od 1962 oznaczone jako MF-10A;
- F3D-2 – druga, ulepszona wersja produkcyjna, produkcja seryjna rozpoczęła się w 1951 roku. Wyprodukowano 237 egzemplarzy, od 1962 oznaczone jako F-10B;
- F3D-2B – jeden F3D-1 przeznaczony do testów uzbrojenia;
- F3D-2Q – 35 maszyn przebudowanych na wersję walki elektronicznej. Od 1962 oznaczone jako EF-10B;
- F3D-2T – 5 maszyn przebudowanych jako maszyny szkolne;
- F3D-2M – 16 maszyn przebudowanych jako samoloty testowe dla rakiet AIM-7 Sparrow. Od 1962 oznaczone jako MF-10B;
- F3D-2T2 – 55 F3D-2 przebudowanych jako samoloty szkoleniowe dla operatorów radarów. Od 1962 roku oznaczone jako TF-10B.
Użytkownicy
Przypisy
- ↑ a b c d e f F3D Skyknight, www.globalsecurity.org [dostęp 2021-03-19].
- ↑ a b c Douglas F3D/F-10 Skyknight Fighter, web.archive.org, 22 maja 2008 [dostęp 2021-03-19] [zarchiwizowane z adresu 2008-05-22].
- ↑ a b c d e f F3D Skyknight, www.faqs.org [dostęp 2021-03-19].
- ↑ a b c d e f g h Douglas F3D-2/F-10B Skyknight, www.joebaugher.com [dostęp 2021-03-19].
- ↑ a b c Tetra 2013 ↓, s. 79-83.
- ↑ Grossnick, Armstrong 1997 ↓, s. 768.
- ↑ Douglas F3D-2 Skyknight - Flying Leatherneck Historical Foundation - Aviation Museum, 24 marca 2017 [dostęp 2021-03-19] (ang.).
- ↑ VMCJ-1 (1958-1975), www.mcara.us [dostęp 2021-03-19].
- ↑ Douglas F-3D-2 Skyknight, www.combatairmuseum.org [dostęp 2021-03-19].
- ↑ Boeing: Historical Snapshot: F3D/F-10 Skyknight Fighter, www.boeing.com [dostęp 2021-04-12].
- ↑ F3D Skynight - standard aircraft characteristics, Naval History and Heritage Command.
Bibliografia
- Szymon Tetera. Nocne walki powietrzne w wojnie koreańskiej 1950-1953. „Lotnictwo”. 7/2013, s. 76-83. Magnum X. ISSN 1732-5323.
- Roy A. Grossnick, William J. Armstrong: United States Naval Aviation, 1910–1995. Naval Historical Center, 1997. ISBN 0-16-049124-X.
Media użyte na tej stronie
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
The U.S. Navy Douglas XF3D-1 Skyknight (BuNo 121458) in flight. The aircraft was assigned to the Naval Air Test Center at Naval Air Station Patuxent River, Maryland (USA), for evaluation.
Maintenance on the Westinghouse APQ-35 radar of a Douglas F3D-2 Skyknight night fighter of Marine night fighter squadron VMF(N)-513 Flying Nightmares parked at airfield Kunsan in the Summer of 1953.
A U.S. Marine Corps Douglas F3D-2 Skyknight of Marine Night Fighter Squadron VMF(N)-513 "Flying Nightmares". VMF(N)-513 received the F3D-2 during the summer of 1952. On the early morning of 3 November 1952, VMF(N)-513 made aviation history with the first radar kill on an enemy jet aircraft at night, when Maj. William T. Stratton, and MSgt. Hans Hoglind shot down a North Korean Yakovlev Yak-15.
About twelve U.S. Marine Corps Douglas F3D-2 Skyknight of Marine Night Fighter Squadron VMF(N)-513 "Flying Nightmares" parked on a flightline. VMF(N)-513 received the F3D-2 during the summer of 1952. On the early morning of 3 November 1952, VMF(N)-513 made aviation history with the first radar kill on an enemy jet aircraft at night, when Maj. William T. Stratton, and MSgt. Hans Hoglind shot down a North Korean Yakovlev Yak-15.
A U.S. Marine Corps Douglas EF-10B Skyknight (BuNo 125849) of Marine Composite Reconnaissance Squadron 1 (VMCJ-1) "Golden Hawks" landing at Da Nang, South Vietnam, in the second half of the 1960s.