Dowództwo Żandarmerii Ministerstwa Spraw Wojskowych
| ||
| Historia | ||
| Państwo |  II Rzeczpospolita | |
| Sformowanie | 1927 | |
| Rozformowanie | 1939 | |
| Tradycje | ||
| Rodowód | Wydział Żandarmerii Departamentu Piechoty | |
| Dowódcy | ||
| Pierwszy | płk Julian Sas-Kulczycki | |
| Ostatni | płk Felicjan Plato Bałaban | |
| Organizacja | ||
| Dyslokacja | garnizon Warszawa | |
| Rodzaj sił zbrojnych | wojsko | |
| Rodzaj wojsk | Żandarmeria | |
| Podległość | Ministerstwo Spraw Wojskowych | |
Dowództwo Żandarmerii Ministerstwa Spraw Wojskowych (Dtwo Żand. MSWojsk.) – organ centralny żandarmerii podporządkowany Ministrowi Spraw Wojskowych przez II wiceministra[1].
Historia dowództwa
1 czerwca 1927 roku Minister Spraw Wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski ustanowił, w miejsce dotychczasowego Wydziału Żandarmerii w Departamencie Piechoty, Dowództwo Żandarmerii[1].
Dowódca żandarmerii był fachowym organem Ministra Spraw Wojskowych (II wiceministra) w zakresie żandarmerii, do którego należało ogólne kierownictwo służbą żandarmerii. Stanowisko dowódcy żandarmerii zostało zaszeregowane do stopnia generała oraz kategorii V dodatków służbowych[2].
Organem pracy dowódcy żandarmerii były referaty (organizacyjno-mobilizacyjny, personalny i śledczy) oraz kancelaria. W stosunku do podległych żołnierzy dowódca żandarmerii posiadał uprawnienia dyscyplinarne dowódcy brygady[1].
Zakres działania dowódcy żandarmerii obejmował:
- opracowywanie wniosków w sprawach organizacji pokojowej i wojennej, mobilizacji i wyszkolenia żandarmerii,
- administrację personelem żandarmerii,
- kierownictwo i nadzór fachowy nad działalnością żandarmerii i jej sprawnym funkcjonowaniem (pełnienie funkcji organu inspekcyjnego żandarmerii),
- wydawanie we własnym imieniu rozkazów do dowódców dywizjonów w zakresie jednolitego technicznego kierownictwa służby fachowej żandarmerii i kontroli czynności fachowo-służbowych, w którym to zakresie dowódca żandarmerii posiadał uprawnienia dyscyplinarne dowódcy brygady,
- przedstawianie Ministrowi Spraw Wojskowych (II wiceministrowi) projektów rozkazów w sprawach śledczych i pościgowych, które wcześniej nie były nakazane przez dowódców terytorialnych[1].
Skład osobowy
Skład osobowy Dowództwa Żandarmerii w czerwcu 1927 roku liczył jednego generała, sześciu oficerów, trzech podoficerów zawodowych i nadterminowych oraz siedmiu szeregowych niezawodowych (ordynansi osobiści) i czterech urzędników cywilnych, w tym dwie maszynistki. Funkcję zastępcy dowódcy żandarmerii sprawował najstarszy z kierowników referatów wyznaczony przez dowódcę żandarmerii[1]. Oficerowi wykonującemu obowiązki zastępcy dowódcy żandarmerii przysługiwał dodatek służbowy kategorii VIB. Stanowiska kierowników referatów zostały zaszeregowane do kategorii VIIA dodatków służbowych, natomiast stanowiska referentów do kategorii VIIA[3].
- dowódca żandarmerii (generał)
- Referat Organizacyjno-Mobilizacyjny
- kierownik referatu (oficer sztabowy broni)
- referent (oficer sztabowy broni)
- Referat Personalny
- kierownik referatu (oficer sztabowy broni)
- referent (oficer młodszy broni)
- Referat Śledczy
- kierownik referatu (oficer sztabowy broni)
- referent (oficer młodszy broni)
- Kancelaria
- kierownik kancelarii (podoficer zaw./ndt)
- personel pomocniczy (2 podoficerów zaw./ndt, 4 urzędników cywilnych)
Obsada personalna
W czerwcu 1927 roku służbę w Dowództwie Żandarmerii pełniło sześciu oficerów:
- płk żand. Julian Sas-Kulczycki - dowódca żandarmerii
- mjr żand. Tadeusz Jan Podgórski
- kpt. żand. Piotr Guziorski (do 1 VII 1929 → wykładowca w Dywizjonie Szkolnym Żandarmerii)
- kpt. żand. dr Stanisław Galos
- kpt. żand. Szymon Józef Mayblum
- por. żand. Jan Strusiński
Obsada w marcu 1939 roku:[4]
- dowódca żandarmerii – płk żand. Felicjan Plato Bałaban
- I zastępca dowódcy – ppłk żand. dr Stanisław Galos
- II zastępca dowódcy – mjr żand. Michał Bogumił Keczer-Palvagas-Fischer
- adiutant – kpt. żand. Wiktor Kiełkowski
- szef Wydziału Śledczego – mjr żand. Stanisław Piernikarski
- szef Wydziału Szkolenia – mjr mgr Franciszek Maksymilian Bieńkowski
- szef Wydziału Mobilizacyjnego i Personalnego – kpt. Gustaw Alojzy Zimmer
- oficer do spraw ochrony obiektów specjalnych – kpt. żand. Romuald Szczęsny
Przypisy
- ↑ a b c d e Dz. Rozk. MSWojsk. ↓, nr 17 z 1927 roku, poz. 190.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. ↓, nr 29 z 1927 roku, poz. 361, zaszeregowanie stanowisk służbowych w Dowództwie Żandarmerii do poszczególnych kategorii dodatków służbowych miało moc obowiązującą od dnia 1 czerwca 1927 roku.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. ↓, nr 29 z 1927 roku, poz. 361.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 438.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
| Rodowód | |
|---|---|
| Naczelne władze wojskowe | |
| Rodzaje sił zbrojnych | |
| Formacje |
|
| Bronie |
|
| Służby | |
| WP w 1939 | |
| Inne |
|
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).