Dowództwo Żandarmerii Ministerstwa Spraw Wojskowych

Dowództwo Żandarmerii Ministerstwa Spraw Wojskowych
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1927
Rozformowanie1939
Tradycje
RodowódWydział Żandarmerii Departamentu Piechoty
Dowódcy
Pierwszypłk Julian Sas-Kulczycki
Ostatnipłk Felicjan Plato Bałaban
Organizacja
Dyslokacjagarnizon Warszawa
Rodzaj sił zbrojnychwojsko
Rodzaj wojskŻandarmeria
PodległośćMinisterstwo Spraw Wojskowych

Dowództwo Żandarmerii Ministerstwa Spraw Wojskowych (Dtwo Żand. MSWojsk.) – organ centralny żandarmerii podporządkowany Ministrowi Spraw Wojskowych przez II wiceministra[1].

Historia dowództwa

1 czerwca 1927 roku Minister Spraw Wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski ustanowił, w miejsce dotychczasowego Wydziału Żandarmerii w Departamencie Piechoty, Dowództwo Żandarmerii[1].

Dowódca żandarmerii był fachowym organem Ministra Spraw Wojskowych (II wiceministra) w zakresie żandarmerii, do którego należało ogólne kierownictwo służbą żandarmerii. Stanowisko dowódcy żandarmerii zostało zaszeregowane do stopnia generała oraz kategorii V dodatków służbowych[2].

Organem pracy dowódcy żandarmerii były referaty (organizacyjno-mobilizacyjny, personalny i śledczy) oraz kancelaria. W stosunku do podległych żołnierzy dowódca żandarmerii posiadał uprawnienia dyscyplinarne dowódcy brygady[1].

Zakres działania dowódcy żandarmerii obejmował:

  • opracowywanie wniosków w sprawach organizacji pokojowej i wojennej, mobilizacji i wyszkolenia żandarmerii,
  • administrację personelem żandarmerii,
  • kierownictwo i nadzór fachowy nad działalnością żandarmerii i jej sprawnym funkcjonowaniem (pełnienie funkcji organu inspekcyjnego żandarmerii),
  • wydawanie we własnym imieniu rozkazów do dowódców dywizjonów w zakresie jednolitego technicznego kierownictwa służby fachowej żandarmerii i kontroli czynności fachowo-służbowych, w którym to zakresie dowódca żandarmerii posiadał uprawnienia dyscyplinarne dowódcy brygady,
  • przedstawianie Ministrowi Spraw Wojskowych (II wiceministrowi) projektów rozkazów w sprawach śledczych i pościgowych, które wcześniej nie były nakazane przez dowódców terytorialnych[1].

Skład osobowy

Skład osobowy Dowództwa Żandarmerii w czerwcu 1927 roku liczył jednego generała, sześciu oficerów, trzech podoficerów zawodowych i nadterminowych oraz siedmiu szeregowych niezawodowych (ordynansi osobiści) i czterech urzędników cywilnych, w tym dwie maszynistki. Funkcję zastępcy dowódcy żandarmerii sprawował najstarszy z kierowników referatów wyznaczony przez dowódcę żandarmerii[1]. Oficerowi wykonującemu obowiązki zastępcy dowódcy żandarmerii przysługiwał dodatek służbowy kategorii VIB. Stanowiska kierowników referatów zostały zaszeregowane do kategorii VIIA dodatków służbowych, natomiast stanowiska referentów do kategorii VIIA[3].

  • dowódca żandarmerii (generał)
  • Referat Organizacyjno-Mobilizacyjny
    • kierownik referatu (oficer sztabowy broni)
    • referent (oficer sztabowy broni)
  • Referat Personalny
    • kierownik referatu (oficer sztabowy broni)
    • referent (oficer młodszy broni)
  • Referat Śledczy
    • kierownik referatu (oficer sztabowy broni)
    • referent (oficer młodszy broni)
  • Kancelaria
    • kierownik kancelarii (podoficer zaw./ndt)
    • personel pomocniczy (2 podoficerów zaw./ndt, 4 urzędników cywilnych)

Obsada personalna

W czerwcu 1927 roku służbę w Dowództwie Żandarmerii pełniło sześciu oficerów:

  • płk żand. Julian Sas-Kulczycki - dowódca żandarmerii
  • mjr żand. Tadeusz Jan Podgórski
  • kpt. żand. Piotr Guziorski (do 1 VII 1929 → wykładowca w Dywizjonie Szkolnym Żandarmerii)
  • kpt. żand. dr Stanisław Galos
  • kpt. żand. Szymon Józef Mayblum
  • por. żand. Jan Strusiński

Obsada w marcu 1939 roku:[4]

  • dowódca żandarmerii – płk żand. Felicjan Plato Bałaban
  • I zastępca dowódcy – ppłk żand. dr Stanisław Galos
  • II zastępca dowódcy – mjr żand. Michał Bogumił Keczer-Palvagas-Fischer
  • adiutant – kpt. żand. Wiktor Kiełkowski
  • szef Wydziału Śledczego – mjr żand. Stanisław Piernikarski
  • szef Wydziału Szkolenia – mjr mgr Franciszek Maksymilian Bieńkowski
  • szef Wydziału Mobilizacyjnego i Personalnego – kpt. Gustaw Alojzy Zimmer
  • oficer do spraw ochrony obiektów specjalnych – kpt. żand. Romuald Szczęsny

Przypisy

  1. a b c d e Dz. Rozk. MSWojsk. ↓, nr 17 z 1927 roku, poz. 190.
  2. Dz. Rozk. MSWojsk. ↓, nr 29 z 1927 roku, poz. 361, zaszeregowanie stanowisk służbowych w Dowództwie Żandarmerii do poszczególnych kategorii dodatków służbowych miało moc obowiązującą od dnia 1 czerwca 1927 roku.
  3. Dz. Rozk. MSWojsk. ↓, nr 29 z 1927 roku, poz. 361.
  4. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 438.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP