Dowsprunk

Dowsprunk, również Dowszprung^[1] (zm. między 1219 a 1238) – kunigas i wódz starolitewski, starszy brat Mendoga^[2].

Życiorys

Według XVI–wiecznych kronikarzy litewskich, miał być następcą i synem Ryngolda^[3], wodza litewskiego, który jako pierwszy (ok. 1200 roku) został ogłoszony księciem Litwy, a w 1214 roku wielkim księciem Litwy^[2].

Dowsprunk jest wymieniony w źródłach historycznych tylko raz, przy traktacie pokojowym z księstwem halicko-wołyńskim z 1219 roku. Widnieje tam pośród 21 wczesnych książąt litewskich, jako jeden z pięciu starolitewskich przywódców plemiennych. Pozostali czterej to Żywibund, Dowiat, Mendog i Wilikaił (brat Dowiata)^[4], którzy pod przewodnictwem Żywibunda na czas wojny decydowali o polityce Litwinów^[2]. Prawdopodobnie też w tym czasie uzyskał decydujący głos w starszyźnie. Z czasem utracił swoją pozycję wśród kunigasów i jego rolę przejął młodszy, bardziej ambitny brat Mendog, który od 1238 roku rozpoczął politykę centralizacji władzy oraz zjednoczenia całej Auksztoty w jeden organizm państwowy^[2].

Ponieważ Dowsprunk jest jedynym znanym bratem Mendoga, siostrzeńcy Mendoga – Edywid i Towciwiłł – są uważani za jego synów. Jeśli ta informacja uzyskałaby potwierdzenie, to Dowsprunk byłby teściem Daniela Halickiego, a także można by mu przypisać małżeństwo z siostrą Wikinta^[4].

Znanym faktem historycznym jest to, że Mendog zabijał własnych krewnych, aby rozszerzyć swoją władzę. Z uwagi na fakt, że Dowsprunk nie jest wymieniony w żadnych źródłach po 1219 roku, niektórzy historycy sugerują, że został zabity przez Mendoga. Teorię ma jednakże obalać fakt, że rzekomi synowie Dowsprunka nadal rządzili swoimi ziemiami w 1248 roku^[4].

Drzewo genealogiczne

Zobacz też

• Władcy Litwy

Przypisy

Bibliografia

• Ochmański J., Historia Litwy, Warszawa 1982, s. 46–47. ISBN 83-04-00886-6.
• JózefJ. Wolff JózefJ., Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku, Warszawa: Gebethner i Wolff, 1895, s. 724 .