Dowsprunk

Dowsprunk
Wódz litewski
Następca

Mendog

Dane biograficzne
Data śmierci

między 1219 a 1238

Ojciec

Ryngold (?)

Matka

N.N.

Rodzeństwo

Mendog

Żona

siostra Wikinta (?)

Dzieci
  • Edywid (?)
  • Towciwiłł (?)
  • Dowsprunk, również Dowszprung[1] (zm. między 1219 a 1238) – kunigas i wódz starolitewski, starszy brat Mendoga[2].

    Życiorys

    Według XVI–wiecznych kronikarzy litewskich, miał być następcą i synem Ryngolda[3], wodza litewskiego, który jako pierwszy (ok. 1200 roku) został ogłoszony księciem Litwy, a w 1214 roku wielkim księciem Litwy[2].

    Dowsprunk jest wymieniony w źródłach historycznych tylko raz, przy traktacie pokojowym z księstwem halicko-wołyńskim z 1219 roku. Widnieje tam pośród 21 wczesnych książąt litewskich, jako jeden z pięciu starolitewskich przywódców plemiennych. Pozostali czterej to Żywibund, Dowiat, Mendog i Wilikaił (brat Dowiata)[4], którzy pod przewodnictwem Żywibunda na czas wojny decydowali o polityce Litwinów[2]. Prawdopodobnie też w tym czasie uzyskał decydujący głos w starszyźnie. Z czasem utracił swoją pozycję wśród kunigasów i jego rolę przejął młodszy, bardziej ambitny brat Mendog, który od 1238 roku rozpoczął politykę centralizacji władzy oraz zjednoczenia całej Auksztoty w jeden organizm państwowy[2].

    Ponieważ Dowsprunk jest jedynym znanym bratem Mendoga, siostrzeńcy Mendoga – Edywid i Towciwiłł – są uważani za jego synów. Jeśli ta informacja uzyskałaby potwierdzenie, to Dowsprunk byłby teściem Daniela Halickiego, a także można by mu przypisać małżeństwo z siostrą Wikinta[4].

    Znanym faktem historycznym jest to, że Mendog zabijał własnych krewnych, aby rozszerzyć swoją władzę. Z uwagi na fakt, że Dowsprunk nie jest wymieniony w żadnych źródłach po 1219 roku, niektórzy historycy sugerują, że został zabity przez Mendoga. Teorię ma jednakże obalać fakt, że rzekomi synowie Dowsprunka nadal rządzili swoimi ziemiami w 1248 roku[4].

    Drzewo genealogiczne

     Ryngold (?)N.N. 
       
      
    Dowsprunk
              
              
              
    Edywid (?)Towciwiłł (?)

    Zobacz też

    Przypisy

    1. Wolff 1895 ↓, s. 65.
    2. a b c d Jerzy Ochmański, Historia Litwy, wyd. Wyd. 2. popr. i uzup, Wrocław: Zakł. Narodowy im. Ossolińskich, 1982, s. 46–47, ISBN 83-04-00886-6, OCLC 9629372 [dostęp 2022-05-17].
    3. Jerzy Ochmański, Historia Litwy, wyd. Wyd. 2. popr. i uzup, Wrocław: Zakł. Narodowy im. Ossolińskich, 1982, s. 46, ISBN 83-04-00886-6, OCLC 9629372 [dostęp 2022-05-17].
    4. a b c Antanas Račis, J. Tumelis, Visuotinė lietuvių enciklopedija, Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2001, s. 536, ISBN 5-420-01486-6, OCLC 50548974 [dostęp 2022-05-17] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-30].

    Bibliografia

    Media użyte na tej stronie

    POL COA Pogoń Litewska Książęca.svg
    Autor: Ta grafika została stworzona za pomocą Adobe Photoshop przez Guccee (Guccee)., Licencja: CC BY-SA 4.0
    Herb Pogoń Litewska