Dozymetr

Zasugerowano, aby zintegrować ten artykuł z artykułem przyrządy dozymetryczne. Uzasadnienie: Oba artykuły dotyczące tego samego tematu, różnią się tylko tytułem

Dozymetr Sosna – widok z przodu

Dozymetr Rados RAD-50, oparty na detektorze półprzewodnikowym – na diodzie krzemowej

Dozymetr (dawkomierz) – przyrząd do pomiaru dawki promieniowania jonizującego lub aktywności promieniotwórczej preparatów.

Dozymetr mierzący dawkę pochłoniętą przez pojedynczą osobę nazywa się dozymetrem indywidualnym.

Dozymetr służy do wyznaczana dawek promieniowania związanych z emisją cząstek alfa, cząstek beta oraz promieniowania gamma. Niektóre dozymetry są również wrażliwe na promieniowanie rentgenowskie lub promieniowanie neutronowe.

Rodzaje dozymetrów:

• licznik Geigera-Müllera – dozymetry tego typu zliczają (całkują) pomiar w czasie, umożliwiając bezpośredni odczyt dawki promieniowania.
• komora jonizacyjna – w osobistych dozymetrach bezpośredniego odczytu,
• dozymetr półprzewodnikowy – oparte na diodach półprzewodnikowych lub tranzystorach polowych MOSFET,
• dozymetr chemiczny
  • dozymetr barwnikowy – np. dozymetr żelazawo-żelazowy (Frickego) działający przez utlenianie jonów Fe²⁺ do Fe³⁺ w zakwaszonym roztworze wodnym zawierającym rozpuszczony tlen. Dozymetr ten może służyć do wyznaczania dawek od 40 do 400 Gy,
  • dozymetr alaninowy – oparty na alaninie, która po wzbudzeniu tworzy rodnik, do odczytu stosowana jest aparatura do spektroskopii elektronowego rezonansu paramagnetycznego EPR,
• dozymetr fotometryczny – wykorzystuje film fotograficzny (emulsja jądrowa) rejestrującą skumulowaną dawkę promieniowania,
• dozymetry luminescencyjne
• dozymetr radiofotoluminescencyjny, RFL – wykorzystujący zjawisko radiofotoluminescencji związków fosforu (szkła fosforowego domieszkowanego srebrem, borem lub litem). Odczyt dokonuje się poprzez naświetlenie dozymetru promieniowaniem ultrafioletowym. Odczyty można powtarzać wielokrotnie.
• dozymetr termoluminescencyjny, TLD – oparty na zjawisku termoluminescencji we fluorkach litowców i berylowców, głównie we fluorku wapnia CaF₂ i fluorku litu domieszkowanym magnezem i tytanem LiF:Mg, Ti (MTS-N), lub miedzią i fosforem LiF:Mg, Cu, P (MCP-N). Ze względu na niewielką cenę, łatwość użycia oraz możliwość wielokrotnego wykorzystania dozymetry termoluminescencyjne coraz częściej zastępują dozymetry fotograficzne,
• dozymetr elektretowy – wykorzystuje efekt elektretowy do pomiaru promieniowania alfa, beta i gamma

Naręczny dozymetr TLD

Osobisty dozymetr bezpośredniego odczytu, działający jako komora jonizacyjna

Bibliografia

• ICRP Publication 60: 1990 Recommendations of the International Commission on Radiological Protection, Elsevier 1991
• Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego (Dz.U. z 2005 r. nr 20, poz. 168 z 3 lutego 2005)
• Ryszard Szepke: 1000 słów o atomie i technice jądrowej. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06723-6. (pol.)