Dragan Sotirović

Dragan Mihajlo Sotirović
Драган Михајло Сотировић
	Major
Data i miejsce urodzenia	5 maja 1913 ; Vranje, Królestwo Serbii
Data i miejsce śmierci	5 lub 6 czerwca 1987 ; Saloniki, Grecja
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Królewskie Wojska Jugosłowiańskie; Armia Krajowa
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
	Odznaczenia

Dragan Mihajlo Sotirović (cyr. Драган Михајло Сотировић; fr. Dragan Michel Sotirovitch, ps. „Draża”, „X”, „Michał”; ur. 5 maja 1913 we Vranju, zm. 5 lub 6 czerwca 1987 w Salonikach) – serbski czetnik, kapitan armii jugosłowiańskiej, Serb wyznania prawosławnego, zastępca dowódcy 14 pułku Ułanów Jazłowieckich Armii Krajowej, kawaler Orderu Virtuti Militari V klasy.

Życiorys

Od 1934 służył w armii jugosłowiańskiej. W 1940 studiował w Wyższej Szkole Wojennej. W stopniu kapitana w 1941 walczył z Niemcami. Do 1942 był drugim szefem sztabu oraz adiutantem gen. Dragoljuba Mihajlowicia. Został wzięty do niewoli w Jugosławii, przebywał wraz z innymi oficerami jugosłowiańskimi w obozie jenieckim nr 325 w Rawie Ruskiej, a później w Stryju. Symulując chorobę (zapalenie wyrostka robaczkowego), został przeniesiony do szpitala, z którego uciekł 13 stycznia 1944. Skontaktował się z Armią Krajową i tymczasowo został skierowany na przechowanie do Zubrzy pod Lwowem.

Po sprawdzeniu tożsamości (jego brat był pracownikiem ambasady jugosłowiańskiej w Londynie), został skierowany pod koniec marca do tworzonych właśnie oddziałów leśnych Okręgu Lwów AK. Został zastępcą dowódcy 14 pułku ułanów – por. Andrzeja Chołoniewskiego („Korczak”, „Ładyga”).

Brał udział w pacyfikacji ukraińskiej wsi oraz likwidacji kwatery UPA we wsi Szołomyja^[1]^[2]^[3]^[4]. Dowodził oddziałami 14 pułku podczas wyzwalania Lwowa w czasie akcji Burza – atakując główną linię obrony niemieckiej na wschód od miasta. Za zasługi w czasie akcji został odznaczony 27 lipca 1944 przez płk. Władysława Filipkowskiego orderem Virtuti Militari.

31 lipca 1944 został aresztowany przez NKWD, zbiegł wraz z innymi oficerami Okręgu Lwów AK. Dowodzone przez niego oddziały w sierpniu 1944 wycofały się na lewy brzeg Sanu, wchodząc w skład Zgrupowania Warta, w którym „Draża” objął dowództwo kompanii D-14 w batalionie D. Jedna z jego kwater mieściła się w Lalinie.

5 marca 1945 został przypadkowo aresztowany przez NKWD w Ujazdach (powiat brzozowski). W czasie próby ucieczki wyskoczył z drugiego piętra łamiąc kości stopy. Nierozpoznany (podawał się za oficera francuskiego nazwiskiem Jacques Roman, powracającego z obozu w Odessie), został odwieziony do szpitala w Rzeszowie, skąd został uwolniony przez organizację „NIE”. Na przełomie kwietnia i maja 1945 dołączył ponownie do oddziału.

Jego oddział współdziałał z SOO NSZ, której dowódcą był Antoni Żubryd oraz lokalną Samoobroną antyukraińską z Grabówki, której dowódcą był Mieczysław Bielec ps. „Bystry”.

Jego oddział brał udział w walkach z UPA, a on sam doprowadził 29 maja 1945 do podpisania w Siedliskach zawieszenia broni pomiędzy UPA i polskimi oddziałami partyzanckimi, uznającego Sowietów za wspólnego wroga. Do zawarcia formalnego, trwałego porozumienia jednak nie doszło, ale zmniejszyło ono cierpienia polskiej i ukraińskiej ludności cywilnej.

W czasie służby w AK został awansowany do stopnia majora.

Ostatnią akcją jego oddziału był atak 25 czerwca na tabory sowieckie koło Domaradza.

Ukrywał się na Dolnym Śląsku, został nawet prezydentem miasta Marklissa ob. Leśna. W jego biurze pracowały łączniczki natomiast Józef Szajda „Belabes” był komendantem milicji w tym mieście. W czasie transportów UNRRA i przesiedlania Niemców, wykorzystując okazję, załadował swoich ludzi do pociągu i wyjechał na Zachód do amerykańskiej strefy okupacyjnej w Niemczech, a następnie do Francji. Zamieszkał w Monaco, gdzie żył na emigracji pod zmienionym nazwiskiem Jacques Roman. Zmarł nagle podczas corocznej pielgrzymki na górę Athos. Został pochowany w Zurychu.

Zobacz też

Akcja Burza we Lwowie

Przypisy

↑ Jerzy Węgierski – „W lwowskiej Armii Krajowej”, Warszawa 1989, s. 161-162.
↑ „Jako dowódca oddziałów partyzanckich w okolicach Lwowa zlokalizował dowództwo band UPA we wsi Szołomyja, a następnie przeprowadził doskonale przygotowaną akcję przeciwko tym mordercom Polaków. Po tym ustały do czasów II okupacji sowieckiej mordy i grabieże na polskiej ludności w tych okolicach. UPA dostało ostrzeżenie, że ich zbrodnie nie ujdą im bezkarnie.” Bronisław Szeremeta, [w:] „Pomogła mi wiara” „Myśl Polska” Nr 23-24 z dnia 6-13 czerwca 1999.
↑ „Powtarzające się napady na ludność polską podlwowskich wsi świadczyły o zbliżaniu się pod Lwów band UPA. Dowództwo AK postanowiło przeprowadzić akcję zapobiegawczą. W akcji tej wzięło udział około czterystu żołnierzy z Czyszek, Winniczek, Gańczar i Biłek pod dowództwem kpt. „Draży”. Wybrano miejscowość Szołomyja zamieszkaną przez ludność ukraińską. We wsi spalono około 55-60 gospodarstw, zginęło kilkaset banderowców z bandy UPA i mieszkańców wsi. Ludność w części schowała się w cerkwi, którą oszczędzono. Zaskoczenie, szybkość i gwałtowność ataku całkowicie zaskoczył Ukraińców. W walce karabin maszynowy zdobył mieszkaniec Czyszek, Kazimierz Ryglowski „Wiśnia”. Po akcji w Szołomyi zaprzestano ataków na Polaków.” Marek Bartosiewicz, [w:] Monografia Czyszek k. Lwow.
↑ „Z ogniem poszła Szołomyja, z ogniem pójdą wszystkie cepskie wsie...” – brzmiała piosenka Czternastki. Tak, Szołomyja to jedno z największych zwycięstw. Jeden z głównych sztabów ukraińskich poszedł z dymem. [w:] Ośrodek Karta Issue no.47 /2005.

Linki zewnętrzne

Fragment wspomnień o Draganie Sotiroviču. szeremeta.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-27)].
opis działań Draży mającego kwaterę w Czyszkach k. Lwowa. czyszki1350.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-16)].
Szołomyja w publikacjach ośrodka Katra Issue no.47 /2005
Dragan Sotirovic, bitwa pod Ravną Gorą w jęz. francuskim. pogledi.rs. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-09)].

Publikacje

Dragan M. Sotirović – Europa na licytacji. Paryż. 1945,
Dragan M. Sotirović, Europa na licytacji, Antyk, Komorów 2000, stron 354 ISBN 83-87809-27-6.
Dragan Michel Sotirovitch. L’Europe aux enchères. Paris. 1952.
Dragan Sotirović i Branko Jovanović, Srbija i Ravna Gora (istorijski razvoj, Ravnogorski pokret, Šumadija, 1941), Beausoleil
Dragan Sotirovic and Branko N. Jovanovic’. Srbija I Ravna Gora. Beausoleil Sotirovic’, 1991

Literatura

Stanisław Pempel. Pod znakiem lwa i syreny. 1989.
Stanisław Jan Rostworowski. „Dardanele”: delegatura WiN-u za granicą, 1946–1949. ISBN 83-902803-6-1.
Jerzy Węgierski – „W lwowskiej Armii Krajowej”, Warszawa 1989, ISBN 83-211-1044-4.
Jerzy Węgierski – „Oddziały leśne Warta” w:Zeszyty Historyczne WiN-u nr 9
Andrzej Romaniak, „Por. Mieczysław Kocyłowski Czarny. Byłem zastępcą Żubryda”, Sanok, 1999, ISBN 83-907352-8-8, s. 10.

[1] Jerzy Węgierski – „W lwowskiej Armii Krajowej”, Warszawa 1989, s. 161-162.

[2] „Jako dowódca oddziałów partyzanckich w okolicach Lwowa zlokalizował dowództwo band UPA we wsi Szołomyja, a następnie przeprowadził doskonale przygotowaną akcję przeciwko tym mordercom Polaków. Po tym ustały do czasów II okupacji sowieckiej mordy i grabieże na polskiej ludności w tych okolicach. UPA dostało ostrzeżenie, że ich zbrodnie nie ujdą im bezkarnie.” Bronisław Szeremeta, [w:] „Pomogła mi wiara” „Myśl Polska” Nr 23-24 z dnia 6-13 czerwca 1999.

[3] „Powtarzające się napady na ludność polską podlwowskich wsi świadczyły o zbliżaniu się pod Lwów band UPA. Dowództwo AK postanowiło przeprowadzić akcję zapobiegawczą. W akcji tej wzięło udział około czterystu żołnierzy z Czyszek, Winniczek, Gańczar i Biłek pod dowództwem kpt. „Draży”. Wybrano miejscowość Szołomyja zamieszkaną przez ludność ukraińską. We wsi spalono około 55-60 gospodarstw, zginęło kilkaset banderowców z bandy UPA i mieszkańców wsi. Ludność w części schowała się w cerkwi, którą oszczędzono. Zaskoczenie, szybkość i gwałtowność ataku całkowicie zaskoczył Ukraińców. W walce karabin maszynowy zdobył mieszkaniec Czyszek, Kazimierz Ryglowski „Wiśnia”. Po akcji w Szołomyi zaprzestano ataków na Polaków.” Marek Bartosiewicz, [w:] Monografia Czyszek k. Lwow.

[4] „Z ogniem poszła Szołomyja, z ogniem pójdą wszystkie cepskie wsie...” – brzmiała piosenka Czternastki. Tak, Szołomyja to jedno z największych zwycięstw. Jeden z głównych sztabów ukraińskich poszedł z dymem. [w:] Ośrodek Karta Issue no.47 /2005.

[1]

[2]

[3]

[4]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne